O Αλέξης ως τζόκερ σε κακοσημαδεμένη τράπουλα

Του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου*

Δεν συνηθίζω να παίζω χαρτιά, αλλά μου άρεσε κάποτε να μελετώ παιχνίδια τράπουλας και παίχτες. Είναι και αυτό ένα χόμπι για μαθητές στρατηγικής στα πρώτα στάδια. Το μαγικό χαρτάκι είναι ο τζόκερ. Αυτό έχει την ιδιότητα να αντιπροσωπεύει αυτό που κρίνεις ότι σου λείπει! Αυτό που θεωρεί ο παίχτης ότι τον εξυπηρετεί συγκυριακά για να κερδίσει το παιχνίδι. Στο Κουμ Καν, για παράδειγμα, όταν ο τζόκερ αντικαθιστά κάποιο φύλλο σε μια ομάδα φύλλων, λαμβάνει την υπόσταση του φύλλου που εσύ ορίζεις. Προσοχή όμως να μην σου μείνει στο χέρι, υπάρχει ποινή γι’ αυτό και θα τιμωρηθείς για την ανικανότητά σου να αξιοποιήσεις τον τζόκερ!!

Έτσι, φίλοι, βλέπω και τον Αλέξη Τσίπρα: ως τον τζόκερ στην κακοσχεδιασμένη – και επιτρέψτε μου μετά λόγου γνώσεως να πω, κακοσημαδεμένη - τράπουλα του πολιτικού μας συστήματος, αλλά πλέον και ως τζόκερ στην Ευρωπαϊκή Τράπουλα των μεταμοντέρνων πολιτικών - που δεν είναι χόμπι πια, αλλά επάγγελμα!

Ακόμη και στην ΕΚΤ, θα πρέπει να μάθουν όλοι να χρησιμοποιούν έξυπνα τον Αλέξη για να μην έχουμε απότομη κατάρρευση του ευρώ, ή για να έχουμε συντεταγμένη αναδιάρθρωση του ευρώ, ή για να μεταβάλουμε τους θεσμούς που δομούν το ευρώ και τα κρατικά ομόλογα που συνδέονται με αυτό το νόμισμα όπως θα επιθυμούσε η ευρωπαϊκή ελίτ, αλλά δεν θα μπορούσε δίχως την ύπαρξη του «τζόκερ» μας. Ή ακόμη, όπως θα επιθυμούσε η ευρύτερη ευρωπαϊκή αριστερά, που οραματίζεται μία ευρωπαϊκή ομοσπονδία λαών που θα συνδέονται και θα κυβερνώνται με δημοκρατικούς θεσμούς και όχι με κανόνα τις ανάγκες μιας παραδοσιακής ελίτ και γνώμονα τα συμφέροντα του χρηματοπιστωτικού λόμπι.

Στο σημείο αυτό, ζητώ στοιχειώδη ωριμότητα και εντιμότητα από τον αναγνώστη τούτων των αράδων. Κουράστηκα να παρακολουθώ απίθανα ελεεινές, σπεκουλαδόρικες κομματικές αφηγήσεις. Αθλιότητες που προφασίζονται τον πολιτικό λόγο, διαστρεβλώνοντας το καθετί, αναζητώντας κρυφούς στόχους και κατασκευάζοντας αντιφάσεις εκεί που δεν υπάρχουν, για να αποδειχθεί η απατεωνιά του ΣΥΡΙΖΑ και ολόκληρης της αριστεράς, η οποία άκουσον-άκουσον, τολμά να χαλάει την σημαδεμένη τράπουλα του πολιτικού συστήματος και να επιδιώκει δική της διακυβέρνηση!

Χαμογελώ ειρωνικά παρατηρώντας την προσωποποίηση της χρόνιας αντίφασης και της θολούρας στην στρατηγική και στην ανάλυση στόχων, είτε από αριστερά είτε από δεξιά, να διαπιστώνει (διαπιστώνουν) χαιρέκακα κρίσιμα ελαττώματα στις προεκλογικές προγραμματικές τοποθετήσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Ελάτε επιτέλους να σοβαρευτούμε λιγάκι! Σε ό, τι αφορά τα «πρόγραμματα» ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, θέλετε να πούμε ανοιχτά πώς συντάσσονται και να προσφέρουμε υλικό στον φίλο μας τον Λάκη; Ή μήπως θέλει κανείς να ψάξει την σχέση προγράμματος, θέσεων και στρατηγικής του ΚΚΕ για να παραφρονήσει (στο τελευταίο δεν πρόκειται να ανακατευτώ, διότι είμαι ο «απέξω» και θα με παρεξηγήσουν πάλι, τουλάχιστον δώστε λίγη σημασία σε συντρόφους σας, όπως ο έντιμος και σοβαρός Γιώργος Ρούσης).

Ας μην κοροϊδευόμαστε, τα σημερινά «προγράμματα» δεν είναι «συμβόλαια με τον λαό», ούτε «μνημόνια» με το επιμέρους εκλογικό σώμα που υποστηρίζει με την ψήφο του ένα συγκεκριμένο κόμμα. Στην καλύτερη περίπτωση αποτελούν μια γενική διακυβερνητική υπόθεση, που πρέπει να εξετάζεται και να κρίνεται ως προς την μεθοδολογική της συνάφεια. Και ως προς αυτό, έχει πράγματι ελαττώματα το «πρόγραμμα» του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά όχι μεγαλύτερα από τους υπόλοιπους ανταγωνιστές του. , ως «άξονες κυβερνητικής δράσης», είναι ικανοποιητικά συνεκτικό, στο βαθμό που θελήσει κάποιος να το κρίνει απροκατάληπτα.

Τώρα, τι λένε τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και πώς ο καθένας περιγράφει και αναπτύσσει δημοσίως πτυχές του «προγράμματος», λυπούμαι, ούτε να παρακολουθήσω μπορώ, ούτε έχω κάποιο λόγο για να κρίνω, αν και είναι μια πολύ σοβαρή παράμετρος της προεκλογικής καμπάνιας. Με μια κουβέντα, ιδέα δεν έχει ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως και κανένα άλλο κόμμα, πώς θα αναπτύξει με εξειδικευμένο θεσμικά τρόπο τους πολιτικούς του στόχους. Αυτό εξαρτάται από την συγκυρία. Το ζήτημα είναι να υπάρχει έστω και μία γενική στρατηγική που να φαίνεται ότι μεθοδολογικά έχει εκείνες τις ιδιότητες που οδηγούν στην ικανοποίηση των συγκεκριμένων στόχων που τίθενται. Και ως προς αυτό θα έπρεπε, τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ, όσο και τα υπόλοιπα κόμματα, να επικεντρώσουν το ενδιαφέρον τους, αντί να χυδαιολογούν επιχειρώντας να καταστρέψουν την κομματική αφήγηση του άλλου. Τούτο χαμηλώνει πάρα πολύ το επίπεδο ποιότητας της πολιτικής αντιπαράθεσης σε αυτές τις εκλογές, θολώνοντας ακόμη περισσότερο την σχέση πρόγραμμα – στρατηγική – στόχος του κάθε ιδιαίτερου φορέα. Αν μάλιστα ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΔΗΜΑΡ και ΚΚΕ συνεχίσουν να προσπαθούν να ορίσουν την ταυτότητά τους σε αντιδιαστολή με τον ΣΥΡΙΖΑ, θα έχουν διαπράξει ένα ολέθριο σφάλμα σε μακροπολιτικό επίπεδο, αν και σε μικροπολιτικό συμφέρει κυρίως την ΝΔ και δευτερευόντως το ΚΚΕ.

Αν ξεφύγουμε, λοιπόν, από τα σπεκουλαδόρικα καμώματα των κομμάτων και διάφορες χρόνιες διαστροφές του κομματικού φαινομένου στην πατρίδα μας, όπως και από τον απολύτως αρρωστημένο μιντιακό λόγο και την χυδαιότητα των τηλεπολιτικών στην χώρα μας, που αδυνατούν να προσφέρουν ένα ποιοτικό πλαίσιο ένταξης και κριτικής της επιμέρους κομματικής αφήγησης στο γενικότερο κοινωνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο διακύβευμα που ορίζεται μάλλον απλοϊκά και παραπλανητικά από την ελληνική κρίση, τότε ίσως μπορέσουμε να καταλάβουμε την χρησιμότητα του τζόκερ (Αλέξη) για τα δύο τρίτα της κοινωνίας. Ο Αλέξης Τσίπρας είναι αυτό που λείπει στην συγκυρία, τόσο από την αριστερά, όσο και από την χώρα. Και εννοώ, ως σύμβολο πολιτικής γενικότερα. Είναι μεγάλη υπόθεση τέτοιου είδους σύμβολα στον κόσμο μας και ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσεως.

Το καθεστώς απολύτως παραμορφωτικά επιχειρεί να συμβολοποιήσει το πρόβλημα της ελληνικής κρίσης στο πρόσωπο αυτού του πολιτικού. Στην πραγματικότητα όμως, το αντίθετο συμβαίνει. Ο κ. Τσίπρας, αν χρησιμοποιηθεί ορθά (έξυπνα στρατηγικά εννοώ) θα μπορούσε να αποτελέσει το σύμβολο που θα προβληματοποιήσει την ελληνική κρίση σε ένα διαφορετικό πλαίσιο επ’ ωφελεία των δύο τρίτων της κοινωνίας και επ’ ωφελεία των επιμέρους ευρωπαϊκών λαών, ασφαλώς. Εάν ωστόσο δεν τον χρησιμοποιήσουμε, όπως θα έκανε ένας καλός παίχτης στο Κουμ Καν για να αυξήσει την αξία μιας ομάδας φύλλων (του) στην οποία επενδύει, και παραμείνουμε αμήχανοι ψάχνοντας για πιθανά «σημάδια» πάνω στο χαρτί, υπάρχει κίνδυνος να μας μείνει στο χέρι, να τον «χαιρόμαστε» να ρητορεύει στην αντιπολίτευση και αντί να κερδίσουμε την παρτίδα και μέσα και έξω από την χώρα, να προσφέρουμε αποκλειστικά στον ίδιο και στην παρέα του.

Νέα μεταπολίτευση στην Ελλάδα θα χαράξει, έτσι όπως έχουν τα πράγματα, μόνο αν κερδίσουμε το στοίχημα της αριστερής διακυβέρνησης και όχι καθιστώντας την αριστερά αξιωματική αντιπολίτευση. Επ’ αυτού έχω επιχειρηματολογήσει διεξοδικά σε δεκάδες διαδικτυακά μου σημειώματα. Με απόλυτη ειλικρίνεια επισημαίνω ότι η υποστήριξή μου σε ένα «αριστερό – κοινωνικό – πατριωτικό» μέτωπο για την υπέρβαση της κρίσης μέσω μιας προοδευτικής/βιοοικονομικής προβληματοποίησης του ζητήματος της Ελλάδας, διέπετο κυρίως από μία στρατηγική προσέγγιση βασισμένη στην γκραμσιανή και νεογκραμσιανή θεώρηση, έχοντας υπόψιν ταυτόχρονα τις ενστάσεις του Νίκου Πουλαντζά. Στο πλαίσιο αυτής της προσέγγισης, επιμέρους στοιχεία της κομματικής αφήγησης του ΣΥΡΙΖΑ, αντιμετωπίστηκαν ως ασήμαντες λεπτομέρειες, οι οποίες, όμως, θα αποκτήσουν ενδεχομένως κρίσιμη σημασία, εάν ο φορέας αυτός επικρατήσει στις εκλογές. Δυστυχώς πάντα έτσι συμβαίνει όταν επιδιώκουμε να διαμορφώσουμε συνθήκες δημοκρατικής μεταπολίτευσης μέσα από μία σοβαρότατη, αλλά πάντως λανθάνουσα κρίση του πολιτικού συστήματος.

Στην Ελλάδα σήμερα η πολιτική κρίση και η ανάγκη μεταπολίτευσης δεν είναι απλώς προϊόν μιας οικονομικής κρίσης. Είναι αποτέλεσμα μιας ευρύτερης κρίσης του ευρωπαϊκού μοντέλου διακυβέρνησης και του πελατειακού καθεστώτος στην χώρα. Πρόκειται σχηματικά για την κρίση παικτών που παίζουν σε διαφορετικά επίπεδα με διαφορετικές τράπουλες, οι οποίες, όμως, έχουν κοινούς τζόκερ. Ένας από αυτούς, που τείνει να υποσκελίσει τους υπόλοιπους, είναι ο Αλέξης Τσίπρας. Όλοι θέλουν να τον χρησιμοποιήσουν για να ικανοποιήσουν το δικό τους συμφέρον. Το ζήτημα για τον ελληνικό λαό, όμως, είναι να τον χρησιμοποιήσει για να μην διευρυνθεί η κοινωνική καταστροφή και να μην λάβει η απορρύθμιση που προκάλεσε η τρόικα, κατακλυσμιαίες διαστάσεις. Και τούτο δεν αφορά μόνον τους αριστερούς και την αριστερά, αλλά ολόκληρο τον ελληνικό λαό και τους ελάχιστους εναπομείναντες σοβαρούς πολιτικούς μας, ασχέτως κομματικής ένταξης.

Μην «κακομεταχειρίζεστε», φίλοι, τον τζόκερ Αλέξη, επιχειρώντας να τον εξευτελίσετε. Εάν πράγματι το καταφέρετε, θα μας μείνει στο χέρι και ως κοινωνία και πολιτικό σύστημα, ασφαλώς, θα καταβάλουμε την ποινή. Αν καταφέρετε να σκεφτείτε λιγάκι στρατηγικά, θα θεωρήσω ότι έχω προσφέρει πολύ σημαντικό έργο στην συγκυρία. Η στρατηγική δεν υποβαθμίζει την ιδεολογία. Αντίθετα, δίνει πολιτική υπόσταση σε ένα ιδεολογικοποιημένο πρόγραμμα θεσμικής δράσης, συνδέοντάς το με ρεαλιστικούς στόχους (συνθήκες πιθανοτήτων). Αν κάψουμε το χαρτί «Τσίπρας» νωρίς-νωρίς, μάλιστα, δεν προσφέρουμε ούτε στην ριζοσπαστικοποίηση του εργατικού κινήματος, ούτε, ασφαλώς, στην υπόθεση παραμονής της Ελλάδας στην ευρωζώνη, που ως απόλυτος στόχος θα μπορούσε να είναι απολύτως καταστροφικός για την κοινωνία.


* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση