Ανοίγει το μέτωπο για το βιβλίο Ιστορίας - Αντιδράσεις της κυρίας Ρεπούση

Νέο γύρο συγκρούσεων ανάμεσα στους υποστηρικτές των παραδοσιακών αναγνώσεων της Ιστορίας και στους αντιπάλους τους αναμένεται να πυροδοτήσει απόφαση-οδηγός του υπουργού Παιδείας για τη συγγραφή του βιβλίου Ιστορίας της ΣΤ΄ Δημοτικού, που φέρνει σήμερα στο φως της δημοσιότητας ο ΕΤ.Κ. Με την απόφαση του κ. Ευριπίδη Στυλιανίδη επιβάλλεται στη συγγραφική ομάδα η «προβολή προτύπων και ηρωικών πράξεων που είχαν στρατηγική και συμβολική σημασία» και απαγορεύεται διά ροπάλου «η τηλεγραφική παρουσίαση ή αποσιώπηση αυτών».

Για να διασφαλίσει πλήρως το τελικό αποτέλεσμα και να μη διακινδυνεύσει καινοτόμες προσεγγίσεις, όπως ήταν στο βιβλίο της κυρίας Ρεπούση η ολόσωμη φωτογραφία της Μπουμπουλίνας πάνω από τα «κεφαλάκια» του Διάκου και του Νικηταρά του Τουρκοφάγου, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ζήτησε και απέκτησε με την ίδια υπουργική απόφαση το δικαίωμα να αποφασίσει το ίδιο για «την εικονογράφηση και τη φιλολογική επιμέλεια» του νέου βιβλίου.

Αντίδραση Ρεπούση

Ο ΕΤ.Κ κατέγραψε ήδη την πρώτη και ιδιαίτερα οργισμένη αντίδραση της καθηγήτριας Διδακτικής της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, που αρνήθηκε να συμμορφωθεί με τις υποδείξεις της Ακαδημίας Αθηνών, αμφισβητώντας ευθέως τη θεσμική αρμοδιότητα του ανώτατου πνευματικού ιδρύματος της χώρας να υπαγορεύει το περιεχόμενο των σχολικών βιβλίων:

«Είναι πολιτικά εξαιρετικά σοβαρό», δήλωσε στον ΕΤ.Κ η κυρία Μ. Ρεπούση, «το ότι ο υπουργός Παιδείας ευρωπαϊκής χώρας υπαγορεύει στη συγγραφική ομάδα το περιεχόμενο, ακόμη και τους τίτλους των κεφαλαίων που πρέπει να έχει το βιβλίο Ιστορίας της Στ΄ Δημοτικού. Απορώ γιατί δεν το γράφει κιόλας. Είναι επίσης επιστημονικά ανορθόδοξο και υποτιμητικό για την επιστημονική κοινότητα της χώρας μας να γίνονται δεκτές ανάλογες παραβιάσεις. Αναρωτιέμαι γιατί κάποιοι επιστήμονες δέχονται αντίστοιχες παρεμβάσεις στο έργο τους».

Οι τίτλοι των κεφαλαίων του βιβλίου, που η κυρία Μ. Ρεπούση κατηγορεί τον υπουργό ότι τους υπαγορεύει στη συγγραφική ομάδα, περιέχονται στο τελευταίο κεφάλαιο της υπουργικής απόφασης, που επιγράφεται «Οργάνωση και διάταξη της ύλης». Οπως αναφέρεται, «προκειμένου να βοηθηθεί η συγγραφική ομάδα να ανταποκριθεί καλύτερα στο έργο της, προσδιορίζονται οι διδακτικές ενότητες και τα κεφάλαια που θα περιλαμβάνει το βιβλίο του μαθητή, με βάση πάντοτε τις αντίστοιχες ενότητες του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών». Η ύλη χωρίζεται σε τέσσερις περιόδους:

1. Την Προεπαναστατική, όπου υπάρχουν ειδικές ενότητες για τους Κλέφτες και Αρματολούς, τους Αγώνες των Σουλιωτών και τους Δασκάλους του Γένους, τους οποίους το προηγούμενο βιβλίο προσπερνούσε

2. Την Ελληνική Επανάσταση, με αναλυτική παρουσίαση των μεγάλων μαχών και των στρατηγών τους.

3. Την Ελλάδα στο 19ο αιώνα (Κωλέττης, Τρικούπης, επαναστατικά κινήματα Κρήτης και Μακεδονίας, Θράκη, Μ. Ασία, Πόντος, η κρίση στα Βαλκάνια) και

4. Την Ελλάδα στον 20ό αιώνα (Μακεδονικός Αγώνας -για τον οποίο το προηγούμενο βιβλίο ούτε στη διορθωμένη επανέκδοσή του περιείχε αναφορά, Κίνημα Γουδή, Βενιζέλος, Βαλκανικοί πόλεμοι, Μικρασιατική εκστρατεία και καταστροφή, Μεσοπόλεμος, Αλβανικό Επος, Β΄ Παγκόσμιος, μεταπολεμική ανασυγκρότηση, Κυπριακό και ένα κεφάλαιο για την Ελλάδα και την ευρωπαϊκή της πορεία από το 1974 μέχρι σήμερα). Οποιος συνέταξε την υπουργική απόφαση καθοδηγήθηκε από τη «λαϊκή σοφία»: Αφού καήκαμε στο χυλό, πρέπει να φυσάμε και το γιαούρτι. Η συγγραφική ομάδα παίρνει από τον υπουργό αναλυτικές οδηγίες για «την ανάπτυξη της εθνικής συνείδησης των μαθητών», η οποία, διευκρινίζεται, «δεν πρέπει να ταυτίζεται με τη λεγόμενη εθνικιστική συνείδηση, τα εθνικιστικά στερεότυπα, τους λεγόμενους εθνικούς μύθους κτλ., αλλά με την καλλιέργεια της εθνικής ταυτότητας, δηλαδή της πεποίθησης των πολιτών ότι ανήκουν σε μια διακριτή πολιτισμική και εθνική κοινότητα, προς την οποία πρέπει να δείχνουν την αγάπη τους και το σεβασμό τους στη λαϊκή παράδοση, στη συλλογική ιστορική μνήμη […]». Κατά μία ανάγνωση, η υπουργική απόφαση είναι γεμάτη «μπηχτές» για το προηγούμενο βιβλίο. «Τα γεγονότα είναι δεδομένα», αναφέρει. Εκείνο που διαφοροποιείται είναι οι οπτικές και οι προσεγγίσεις. Είναι προτιμότερη η παράθεση «αντικρουόμενων απόψεων ή πηγών παρά η αποσιώπηση ή η μονομερής παρουσίαση γεγονότων γενικότερου ενδιαφέροντος».

Οπως τονίζεται στην υπουργική απόφαση, «το αναλυτικό και το ωρολόγιο πρόγραμμα, η Διδακτική, η Παιδαγωγική και η Επιστήμη της Ιστορίας ΑΠΑΙΤΟΥΝ (το ρήμα αναγράφεται με κεφαλαία) αφήγηση επαρκή και όχι αποσπασματική [σημειώνεται ότι για αποσπασματική αφήγηση είχε επικριθεί το βιβλίο της κυρίας Ρεπούση], γλώσσα κατανοητή από τα παιδιά, ευαισθητοποίηση σε τοπικά, εθνικά και παγκόσμια προβλήματα, ενασχόληση με τις ιστορικές πηγές και τις ιστορικές έρευνες με μέτρο, ανάλογα με την ηλικία των μαθητών και το διατιθέμενο χρόνο (…)». Η υπερβολική ενασχόληση με τις πηγές ήταν ένα από τα ελαττώματα που είχαν αποδοθεί στο προηγούμενο εγχειρίδιο. Την κατηγορία αντέκρουε η ομάδα της κυρίας Ρεπούση, υποστηρίζοντας ότι το βιβλίο της παρότρυνε τους δασκάλους να μετατρέψουν το μάθημα σε «εργαστήρι Ιστορίας».
Μία ακόμη υπόδειξη, την οποία ο συντάκτης της υπουργικής απόφασης συμπεριέλαβε έχοντας κατά νου το «πείσμα» της κυρίας Ρεπούση, είναι αυτή που απαιτεί από τη νέα συγγραφική ομάδα να χρησιμοποιήσει τον όρο «Μεγάλη Επανάσταση, όπως χαρακτηρίζεται στο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών η Επανάσταση του 1821», όρο τον οποίο αρνήθηκε να χρησιμοποιήσει η προηγούμενη συγγραφική ομάδα. Σε αυτό το σημείο, όπως και στο αμέσως επόμενο, που αποτρέπει τους συγγραφείς από το να παρουσιάσουν τηλεγραφικά ή να αποσιωπήσουν «πρότυπα και ηρωικές πράξεις», η υπουργική απόφαση παραπέμπει στις δύο καθοριστικής σημασίας αποφάσεις του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου που «έκαψαν» πέρυσι το καλοκαίρι το βιβλίο της κυρίας Ρεπούση και την ίδια την υπουργό Παιδείας, κυρία Μαριέττα Γιαννάκου, που το είχε στηρίξει μέχρι τέλους. Ηταν η απόφαση του Ιουνίου που έκρινε ότι «οι διορθώσεις ήταν ανεπαρκείς» και η απόφαση του Σεπτεμβρίου που «νομιμοποίησε» τον κ. Ευρ. Στυλιανίδη να αποσύρει το επίμαχο βιβλίο.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση