Μοναχικός ηγέτης η Γαλλία στη χάραξη της στρατηγικής για την εξωτερική πολιτική της ΕΕ

Των Mathilde Ciulla και Tara Varma

To 2020 ήταν δύσκολο για την ευρωπαϊκή ενότητα. Η πανδημία έχει υποχρεώσει τα κράτη-μέλη της ΕΕ να εμπλακούν σε έναν όλο και πιο έντονο διάλογο για την πορεία που θέλουν να πάρει η Ένωση. Από την Γάλλο-γερμανική πρόταση για ένα ταμείο ανάκαμψης τον Μάιο στην επακόλουθη αντίδραση για τις πτυχές του προϋπολογισμού της ΕΕ από τους frugal four (Αυστρία, Δανία, Ολλανδία, Σουηδία), τα κράτη-μέλ έχουν συζητήσει επί μακρόν για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και όπως δείχνουν πρόσφατες δημοσκοπήσεις του ECFR, η Γαλλία αντιλαμβάνεται τα μεγαλύτερα οφέλη της ΕΕ διαφορετικά από τα άλλα κράτη-μέλη.

Πραγματικά, το 27% των Γάλλων ερωτηθέντων στην έρευνα του ECFR θεωρεί ότι η προστασία από τον πόλεμο και τις συγκρούσεις ως τον τομέα στον οποίο η ΕΕ παρέχει τα μεγαλύτερη οφέλη -ποσοστό μεγαλύτερο από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα-μέλος. Και μόλις το 17% αυτών βλέπει τα οικονομικά πλεονεκτήματα της συμμετοχής στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης στην ενιαία αγορά, με αυτόν τον τρόπο -ένα μικρότερο ποσοστό από ό,τι σε άλλες χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα. Αυτό συμβαδίζει με προηγούμενες έρευνες του ECFR που έδειξαν τη Γαλλία ως το κράτος-μέλος που εκτιμά περισσότερο τον γεωπολιτικό ρόλο της ΕΕ. Αυτές οι διαφορές φαίνεται να σηματοδοτούν ένα μεγάλο κενό μεταξύ της Γαλλίας και των Ευρωπαίων εταίρων, στο όραμα τους για τον ρόλο και τον σκοπό της ΕΕ.

Η ΕΕ -και οι δομές που προηγήθηκαν μετά από τον β΄ παγκόσμιο πόλεμο- βασίστηκαν στην ιδέα της διατήρησης της ειρήνης μέσω της οικονομικής ανεξαρτησίας. Χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία τείνουν να τονίζουν το πρώτο μέρος αυτού, άλλες όπως η Πολωνία και η Δανία τη δεύτερη. Η προκύπτουσα ανισότητα εξηγεί πολλά για τις τωρινές διαφωνίες μεταξύ των κρατών-μελών, όπως αποδεικνύεται από τις πρόσφατες δύσκολες διαπραγματεύσεις για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της ΕΕ, τις διαφωνίες για τη στρατηγική αυτονομία και συζητήσεις για το ποιο θα πρέπει να είναι το επόμενο κεντρικό σημείο της ευρωπαϊκής πολιτικής ολοκλήρωσης.

Ως εκ τούτου, η επιμονή της Γαλλίας στη σημασία της διατήρησης της ειρήνης, καθώς και οι πρωτοβουλίες της που άλλα κράτη-μέλη θεωρούν κάποιες φορές ως μονομερείς, φαίνεται να αντανακλούν τον στόχο της να είναι ο ηγέτης στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής. Και αυτό θα μπορούσε επίσης να εξηγήσει την απομόνωσή της στις προσπάθειες να ασκήσει την εξουσία της ΕΕ στην παγκόσμια σκηνή. Η στρατηγική αυτονομία, η οποία αναφέρεται στην παγκόσμια στρατηγική της ΕΕ του 2016, είναι ένας τομέας στον οποίο η Γαλλία και η Γερμανία συγκλίνουν. Αλλά κάποια κράτη-μέλη πρέπει ακόμη να πειστούν για την ανάγκη μιας τέτοιας αυτονομίας, επιδεικνύοντας μια απροθυμία την οποία πολλές φορές οι Γάλλοι φορείς χάραξης πολιτικής δυσκολεύονται να κατανοήσουν.

Ιστορικά, ο γαλλικός λαός είναι υπερήφανος που είναι μεταξύ των ιδρυτών των οργανισμών που προηγήθηκαν της ΕΕ, καθώς και ότι έχει αντιταχθεί σε ορισμένες από τις προσπάθειες ολοκλήρωσης της Ένωσης -ιδίως, ψηφίζοντας "όχι” στο δημοψήφισμα του 2005 για ένα ευρωπαϊκό σύνταγμα. Δεδομένου ότι η Γαλλία έχει σημαντική επιρροή στους εταίρους της στην Ένωση, η χώρα μπορεί να καθορίσει την πορεία ενός ευρωπαϊκού project που έχει τεράστιο αντίκτυπο στη ζωή των πολιτών της.

Το γαλλικό κράτος και οι Γάλλοι πολίτες είναι ειλικρινείς στο κάλεσμα τους να καταστεί η ΕΕ κυρίαρχος παράγοντας. Αντιστοίχως, έχουν δημιουργήσει πρωτοβουλίες και έχουν υποβάλει προτάσεις για μια πιο ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική, άμυνα και πολιτική ασφάλειας. Αλλά την ίδια στιγμή, συνδέονται με την ανεξαρτησία του γαλλικού στρατού. Πραγματικά, ο υπουργός άμυνας Florence Parly, προσφάτως ανακοίνωσε αύξηση περίπου 2 δισ. Ευρώ για τον αμυντικό προϋπολογισμό το 2021. Είναι επίσης δεσμευμένοι στο status της χώρας ως πυρηνικής -η Γαλλία σχεδιάζει να ξεκινήσει σύντομα τη δημιουργία ενός πυρηνικής ενέργειας αεροπλανοφόρου.

Η αντίθεση μεταξύ του focus της Γαλλίας στην εθνική κυριαρχία και στην άμυνα και τα αμυντικά ευρωπαϊκά projects τα οποία προτείνει, συχνά προκαλούν σύγχυση στους Ευρωπαίους εταίρους της. Για να το κατανοήσουν αυτό, τα κράτη-μέλη της ΕΕ χρειάζεται να κοιτάξουν το αφήγημα που δημιουργείται γύρω από το ευρωπαϊκό project στη Γαλλία. Τα γαλλικά σχολεία διδάσκουν στους μαθητές ότι η ΕΕ ήταν πάντα ένα project συμφιλίωσης μεταξύ της Γαλλίας και της Γερμανίας -αυτό που εξασφάλισε ότι θα υπάρχει ειρήνη μεταξύ των δύο χωρών στο β΄ μισό του 20ου αιώνα και μετά. Τα γαλλικά σχολικά βιβλία επίσης αναφέρονται στην ΕΕ χρησιμοποιώντας εικόνες με χειραψίες μεταξύ Γάλλων προέδρων και Γερμανών καγκελάριων, το franco-allemand (η γαλλογερμανική μηχανή) είναι μια φράση που οι Γάλλοι μαθητές ακούνε στη διάρκεια της σχολικής τους θητείας. Στη Γαλλία, η ευρωπαϊκή πολιτική ολοκλήρωση προοριζόταν πάντα να προέρχεται από την οικονομική ολοκλήρωση -όλοι οι Γάλλοι μαθητές έχουν μάθει για τα διαδοχικά σχέδια που έθεσαν Γάλλοι αξιωματούχοι σε αυτόν τον τομέα, καθώς και τις αποτυχίες τους- και η ΕΕ θεωρείται ευρέως ως όχημα για την προώθηση αξιών (όπως η δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ισότητα) και ένα όραμα για την παγκόσμια σκηνή.

O Emmanuel Macron συχνά αναφέρεται στη σημασία του να δημιουργηθεί μια Ευρώπη που θα προστατεύει. Έχει επιμείνει στη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Παρέμβασης και αναφέρεται στην ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία κάθε φορά που έχει την ευκαιρία να το κάνει. Αλλά σύμφωνα μρ πολλά κράτη-μέλη, ο Macron δεν ακολουθεί με συνέπεια τη δική του συμβουλή για την ανάγκη ευρωπαϊκής αμυντικής συνεργασίας -μια απόκλιση που οι Γάλλοι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων θα πρέπει να γνωρίζουν και να επιδιώκουν να αντισταθμίσουν, με το να έρθουν σε συνεννόηση με τους Ευρωπαίους εταίρους τους προτού δράσουν. Όταν η Γαλλία ξεκίνησε έναν νέο διάλογο με τη Ρωσία το 2019, τα άλλα κράτη-μέλη αναγνώρισαν ότι αυτό θα μπορούσε να πετύχει μόνο εάν ήταν και άλλα κράτη-μέλη στο τραπέζι. Ωστόσο, το Παρίσι αρχικά δεν τους παρείχε τη δυνατότητα να το κάνουν. Με το να αναφερθεί δημοσίως στο ΝΑΤΟ χαρακτηρίζοντας το "εγκεφαλικά νεκρό” τον ίδιο χρόνο, ο macron ζήτησε την ενίσχυση του ευρωπαϊκού πυλώνα στη Συμμαχία -αλλά το έκανε ενεργώντας μόνος του. Αντί να το θεωρήσει ως μονομερής δράση από τους συμμάχους της, η Γαλλία θα πρέπει να εργαστεί για την οικοδόμηση συνασπισμού ακόμη περισσότερο από ό,τι κάνει, αναλαμβάνοντας να βγει μπροστά, και να έχει τη συμμετοχή των στενών της εταίρων.

Στο πλαίσιο της έναρξης της διάσκεψης για το μέλλον της Ευρώπης και της προοπτικής της γαλλικής προεδρίας στο Ευρωπαϊκό συμβούλιο το 2022, η Γαλλία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει αυτή την προσέγγιση για να εργαστεί για τον επαναπροσδιορισμό των κοινών αξιών που θα βοηθήσουν την ΕΕ και τα κράτη-μέλη της να ενοποιήσουν την εξωτερική τους πολιτική και να προβάλλουν την ισχύ τους σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Γαλλία θα πρέπει να αναγνωρίσει ότι το γεωπολιτικό της όραμα για την ΕΕ δεν είναι το μόνο έγκυρο, και να προσεγγίσει τους εταίρους της για τη δημιουργία συνασπισμών, ως εκ τούτου οδηγώντας την ΕΕ να επανεξετάσει τον διεθνή της ρόλο σε έναν όλο και πιο πολυπολικό κόσμο. Η Γαλλία πιστεύει πραγματικά ότι η ΕΕ είναι ένα ειρηνικό project. Ένα τέτοιο project θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο μέσω της οικονομικής αλληλεξάρτησης τη δεκαετία του 1950, αλλά η Γαλλία μπορεί να υπενθυμίσει στα άλλα κράτη-μέλη ότι, το 2021, η ειρήνη είναι στο σταυροδρόμι αρκετών τομέων πολιτικής, στους οποίους η ευρωπαϊκή συνεργασία είναι ζωτικής σημασίας. Οι μεταβαλλόμενες σχέσεις της ΕΕ με τις χώρες στη γειτονιά της, τη Ρωσία, την Κίνα και τις ΗΠΑ, όλες καθιστούν τον ρόλο της ΕΕ ως ειρηνικό project, πιο σημαντικό από ποτέ.

Capital

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση