Τι θα αλλάξει στη Μέση Ανατολή με την προεδρία Biden

Του Marwan Muasher 

Ενώ μεγάλο μέρος της αραβικής κοινής γνώμης είχε την άποψη, πριν από τις αμερικανικές εκλογές, ότι δεν έχει σημασία ποιος θα είναι πρόεδρος, ο Biden ή ο Donald Trump, όταν πρόκειται για ζητήματα που αντιμετωπίζει ο αραβικός κόσμος, μια προσεκτική εξέταση δείχνει κάτι διαφορετικό. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ΗΠΑ αντιμετωπίζονται σε μεγάλο βαθμό με έναν αρνητικό τρόπο στις αραβικές χώρες, εξαιτίας της μακροχρόνιας στήριξης προς το Ισραήλ. Ωστόσο, υπάρχουν τρεις βασικοί τομείς που επηρεάζουν την περιοχή οι οποίοι πιθανότατα, θα αντιμετωπιστούν διαφορετικά από την κυβέρνηση Biden έναντι της απερχόμενης κυβέρνησης Trump.

Πρώτον, η προσέγγιση στην αραβό-ισραηλινή σύγκρουση θα αλλάξει. Η κυβέρνηση Trump υιοθέτησε μια πολιτική απόλυτης στήριξης στη θέση του Ισραήλ, οδηγούμενη από την επιθυμία της να προσελκύσει τις ευαγγελικές ψήφους στις ΗΠΑ, καθώς και από την προσωπική και ιδεολογική σχέση του γαμβρού του Trump, Jared Kushner, με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Benjamin Netanyahu. Το καθαρό αποτέλεσμα ήταν ένα μονόπλευρο σχέδιο, που ονομάστηκε εσφαλμένα "το deal του αιώνα”, το οποίο έδωσε στο Ισραήλ πράσινο φως για να προσαρτησει μεγάλες περιοοχές της Δυτικής Όχθης. Αυτό ήταν σε άμεση αντίθεση όοχι μόνο με το διεθνές δίκαιο, αλλά επίσης με τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, τα οποία οι ΗΠΑ έχουν εγκρίνει. ΠΙο επικίνδυνο, ένα τέτοιο βήμα, εάν εφαρμοζόταν, θα σκότωνε τη λύση των δύο κρατών και θα επηρέαζε αρνητικά την ασφάλεια της Ιορδανίας.

Είναι πιθανώς αλήθεια ότι η κυβέρνηση Biden δεν θεωρεί προτεραιότητα τη Μέση Ανατολή και αντί αυτού θα εστιάσει στον τεράστιο εσωτερικό διχασμό στις ΗΠΑ. Αλλά ενώ μια νέα κυβέρνηση δεν θα ανατρέψει κάποια σημαντικά βήματα που έγιναν από τον προκάτοχό της, συμπεριλαμβανομένης και της απόφασης να μεταφερθεί η αμερικανική πρεσβεία από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ, σίγουρα θα εγκαταλείψει το σχέδιο ειρήνης του Trump. Με αυτόν τον τρόπο, θα αρνηθεί το πράσινο φως στο Ισραήλ, που του έδινε τη δυνατότητα να αψηφά το διεθνές δίκαιο και να αποτρέπει την ίδρυση ενός βιώσιμου παλαιστινιακού κράτους.

Επιπλέον, η κυβέρνηση Biden είναι απίθανο να ασκήσει πιέσεις στα αραβικά κράτη να εξομαλύνουν τη σχέση τους με το Ισραήλ -το Σουδάν για παράδειγμα- χωρίς να ζητήσει κάτι σε αντάλλαγμα από το Ισραήλ. Αυτές οι συμφωνίες δίνουν στους Ισραηλινούς την ψευδή αίσθηση ότι δεν χρειάζεται να συνάψουν μια συμφωνία με τους Παλαιστινίους, με τους οποίους μοιράζονται την ίδια γη, και ότι μπορούν να πετύχουν ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή χωρίς μια τέτοια συμφωνία. Ο Biden μπορεί να μην έχει ως προτεραιότητα το να εργαστεί για μια αραβο-ισραηλινή συμφωνία, αλλά ούτε θα είναι πρόθυμος να μείνει με την εντύπωση ότι μπορεί να υπάρξει σταθερότητα χωρίς αληθινή ειρήνη.

Δεύτερον, σχετικά με τις αξίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα, είναι σπάνιο για οποιαδήποτε χώρα του κόσμου να υιοθετήσει μια προσέγγιση βασισμένη στα δικαιώματα, αναφορικά με τις διεθνείς υποθέσεις, πάνω από το εθνικό συμφέρον. Οι ΗΠΑ δεν αποτελούν εξαίρεση. Ωστόσο ο trump έχει υποτιμήσει την ιδέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ιδεών του πλουραλισμού σε τέτοιο βαθμό, που πολλές χώρες στην περιοχή θεωρούν ότι αυτό είναι μια σιωπηρή συγκατάθεση για κακομεταχείριση του πληθυσμού των. Η δολοφονία του δημοσιογράφου Jamal Khashoggi ήταν ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα αυτού. Ενώ ο Biden δεν αναμένεται να αντιστρέψει εντελώς την πολιτική του trump, η προεδρία του μπορεί τουλάχιστον να βάλει ένα "πορτοκαλί φως” σε αυτές τις πρακτικές.

Τρίτον, όσον αφορά στην αντιμετώπιση του Ιράν, πολλά κράτη του Κόλπου υποστήριξαν τον Trump εξαιτίιας της σκληρής στάσης που υιοθέτησε και διότι είδαν την συμδωνία για τα πυρηνικά που σύναψε ο Barack Obama με το Ιράν, ως αποτυχημένη να εμποδίσει την παρέμβαση του Ιράν στις υποθέσεις των αραβικών χωρών. Ο Biden δεν θα είναι σε θέση να γυρίσει το ρολόι πίσω στην περίοδο Obama και να αγνοήσει τον θεμιτό φόβο μεταξύ πολλών αραβικών κρατών. Θα πρέπει να συνυπολογίσει τα συναισθήματα απειλής σε οποιαδήποτε επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας. Η δεινή οικονομική κατάσταση του Ιράν, που προκλήθηκε από τις αμερικανικές κυρώσεις και την πανδημία, μπορεί να οδηγήσει τους ηγέτες της χώρας να υιοθετήσουν μια πιο επιεική στάση.

Υπάρχει ένα γεγονός το οποίο πολλοί Άραβες δεν έχουν αναγνωρίσει, δηλαδή ότι η Μέση Ανατολή έχει σταματήσει να αποτελεί προτεραιότητα για τις ΗΠΑ. Αυτή η πραγματικότητα προηγήθηκε του trump. Η πτώση της σημασίας του αραβικού πετρελαίου, σε συνδυασμό με το πλήγμα από τον πόλεμο στο Ιράκ, έχει πείσει πολλούς Αμερικανούς ότι οι παρεμβάσεις τους στην περιοχή δεν έχουν φέρει σταθερότητα. Ακόμη και αν η στήριξη τους για τα αυταρχικά καθεστώτα απέτυχε να το κάνει, δεδομένων των αραβικών εξεγέρσεων που ξεκίνησαν το 2010 και το 2011. Ούτε ήταν σύμπτωση ότι οι ΗΠΑ ξεκίνησαν στροφή προς την Κίνα κατά τα χρόνια του Obama, σε μια προσπάθεια να διοχετεύσουν την ενέργειά τους προς μια ανερχόμενη οικονομική υπέρ-δύναμη. Αυτό επίσης θα έχει επίπτωση στον αραβικό κόσμο, όπου οι προσπάθειες από κάποιες κυβερνήσεις να ελέγξουν την ανερχόμενη οικονομική επιρροή της Κίνας στην περιοχή προκειμένου να κατευνάσουν την διοίκηση Trump, μπορεί να μειωθούν.

Η μείωση του ενδιαφέροντος των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή δεν σημαίνει ότι οι λαοί της περιοχής θα πρέπει να αγνοήσουν τα αποτελέσματα των εκλογών ή να θεωρήσουν τους Δημοκρατικούς και τους Ρεπουμπλικάνους ως δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος. Ο Biden ως πρόεδρος ίσως να μην επηρεάσει θετικά την περιοχή, αλλά η αποχώρηση του Trump θα απομακρύνει μια προσέγγιση που επέτρεψε στο Ισραήλ να προσαρτήσει περισσότερη παλαιστινιακή και αραβική γη, και να παραβιάσει τα ανθρώπινα δικαιώματα με αμερικανική κάλυψη. Πραγματικά, ο Trump επέτρεψε σε πολλές χώρες να παραβιάσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα ενώ εκείνος παρακολουθούσε. Θα μπορούσαμε να ανακουφιστούμε από το γεγονός ότι μπορεί σύντομα να δούμε αλλαγές σε μια τέτοια συμπεριφορά.

Carnegie
Capital

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση