Πώς απέδωσε το λιβυκό στοίχημα του Ερντογάν

Του Κώστα Ράπτη

Στις κοινές δηλώσεις μετά τη συνάντησή του στην Άγκυρα με τον πρωθυπουργό της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης της Λιβύης Φάγεζ αλ-Σάρατζ, ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν επέμενε να αποκαλεί τον επικεφαλής του Εθνικού Λιβυκού Στρατού Χαλίφα Χαφτάρ ως "πραξικοπηματία”.

Η φρασεολογία αυτή είναι ενδεικτική του τρόπου με τον οποίο η λιβυκή περιπέτεια της Τουρκίας διαπλέκεται με το παιχνίδι της διατήρησης της ηγεμονίας του Ερντογάν στο εσωτερικό. Η συστράτευση με την κυβέρνηση του Σάρατζ παρουσιάζεται ούτε λίγο ούτε πολύ ως συνέχιση του αγώνα εναντίον όσων επιχείρησαν την ανατροπή του ίδιου του Ερντογάν με το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016. Και η αλήθεια είναι ότι αν ισχύουν οι κατηγορίες πως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (μέγας υποστηρικτής του Χαφτάρ) χρηματοδότησαν την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016, η διασύνδεση των δύο μετώπων αποκαλύπτεται λιγότερο ευφάνταστη απ' ό,τι εκ πρώτης όψεως.

Η προώθηση του δόγματος της "Γαλάζιας Πατρίδας”, η υλοποίηση του οποίου περνά και μέσα από την ενίσχυση του τουρκικού αποτυπώματος στη Λιβύη, αποτελεί άλλωστε συγκολλητική ύλη της συμμαχίας των ισλαμιστών του Ερντογάν με τους αντιδυτικούς "Ευρασιατιστές” που αφθονούν στους κόλπους του στρατού. Το ότι ο έχων την πατρότητα του δόγματος, ναύαρχος Γιαϊτζί έχασε τη μάχη των διαδρόμων της εξουσίας με τον υπουργό Άμυνας Χουλουσί Ακάρ και αποπέμφθηκε δεν σηματοδοτεί υποχώρηση στους στρατηγικούς στόχους – αντιθέτως η επιτάχυνση της υλοποίησής τους αποτελεί καθησυχαστικό μήνυμα προς το εσωτερικό.


Όλα αυτά καθόλου δεν σημαίνουν ότι οι κινήσεις της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο αποτελούν "εξαγωγή εσωτερικών αδιεξόδων”, όπως συχνά λέγεται απλουστευτικά. Πατούν στις ευκαιρίες για προβολή τουρκικής ισχύος που αντικειμενικά δημιουργεί η αλλαγή συσχετισμών μεταξύ των μεγάλων διεθνών παικτών στην περιοχή (σχετική απόσυρση των ΗΠΑ, παρεμβολή της Ρωσίας, ενδοευρωπαϊκές αντιθέσεις, σύγκρουση των παραδοσιακών αραβικών δυνάμεων με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, δημιουργία μιας σειράς "αποτυχημένων κρατών” από την κοντινή Λιβύη μέχρι την μακρινή Σομαλία και παρ' ολίγον τη Συρία). Απαντούν επίσης στον φόβο "περικύκλωσης” που διακατέχει την Άγκυρα και κατέστη ισχυρότερος μετά τη σύμπηξη των τριμερών συμπράξεων της Ελλάδας και της Κύπρου με την Αίγυπτο και το Ισραήλ. Και παράλληλα, αποπνέουν την ικανότητα της Τουρκίας να υλοποιεί μακροχρόνιους σχεδιασμούς, ενώ παράλληλα παίρνει ρίσκα, χωρίς να εγκλωβίζεται στον "αυτόματο πιλότο” ως προς τις συμμαχίες της.

Το στοίχημα της εμπλοκής στη Λιβύη, με την αποστολή drones, στρατιωτικών συμβούλων και ανταρτών από τη Συρία προς ενίσχυση της κυβέρνησης Σάρατζ, μοιάζει να αποδίδει για την τουρκική πλευρά, όπως δείχνει και η υποχώρηση του Εθνικού Λιβυκού Στρατού στο πεδίο των μαχών το τελευταίο διάστημα. Μια υποχώρηση που θα πρέπει βέβαια να την διαβάσουμε στο φόντο των καλειδοσκοπικά εναλλασσόμενων συμμαχιών μεταξύ των φυλών και των πολιτοφυλακών που έχουν τον πρώτο λόγο στην περιοχή, και όχι ως αντιπαράθεση συντεταγμένων "στρατοπέδων”.

Τα κρίσιμα στοιχεία είναι δύο: ότι οι κύριοι διεθνείς παίκτες είναι απρόθυμοι να ενισχύσουν την εμπλοκή τους, ενώ ενδιαφέρονται πρωτίστως να ανακόψουν την προώθηση ανταγωνιστών τους και όχι να τερματίσουν τον λιβυκό εμφύλιο. Και ότι με έναν ενδιαφέροντα ελιγμό η Ρωσία άνοιξε διαύλους με την Τρίπολη, "αδειάζοντας” την ίδια στιγμή τον Χαφτάρ. Η Μόσχα δεν έχει ισχυρή δέσμευση απέναντι στον άλλοτε εγκατεστημένο στο Λάνγκλεϊ της Βιρτζίνια στρατάρχη και πλέον έχει μεταφέρει την εύνοιά της στο λιβυκό κοινοβούλιο που εδρεύει στο Τομπρούκ και ο Χαφτάρ επιχείρησε να παραμερίσει. Παράλληλα, την ώρα που ο Σάρατζ επισκεπτόταν την Άγκυρα, συνεργάτες του συναντώνταν με τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ με αντικείμενο συζήτησης τη μελλοντική οικονομική συνεργασία.

Μια νέα συμφωνία ρωσο-τουρκικής συγκηδεμονίας της Λιβύης δείχνει να βρίσκεται στα χαρτιά, με την ανοχή και ευρωπαϊκών δυνάμεων. Γεγονός που εξηγεί τόσο την αμηχανία της Αθήνας όσο και την άρνηση του Σάρατζ να δεχθεί την κατάπαυση του πυρός που προτείνει εναγωνίως το Κάιρο.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση