Όλα είναι πιθανά για το επόμενο διάστημα

Σε αχαρτογράφητα νερά η Ανατολική Μεσόγειος

Του Δρα Αθανάσιου Ε. Δρούγου

Η συμφωνία ανάμεσα στη χώρα μας και την Ιταλία αναφορικά με την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών είναι μια σημαντική εξέλιξη, αφού έπειτα από 43 ολόκληρα χρόνια η Ελλάδα υπέγραψε μια διμερή συμφωνία για θαλάσσια ζητήματα με φίλη και σύμμαχο χώρα στην Ατλαντική Συμμαχία και στην Ε.Ε. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η συγκεκριμένη συμφωνία υπογράφηκε έπειτα από πολύχρονη καθυστέρηση και σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη χρονική περίοδο, όπου στην ευρύτερη περιοχή μας η κατάσταση είναι οριακή, με όλα τα σενάρια υποτροπής ανοιχτά λόγω των συνεχών εξελίξεων έως και με εμπλοκή πολλών παραγόντων στη Λιβύη (με εμφανή στα πεδία μάχης της βορειοαφρικανικής ακτής την ισχυροποίηση του τουρκικού στρατιωτικού παράγοντα καθώς και του εξοπλιστικού δυναμικού του GNA του Σαράζ που κατευθύνεται και ενισχύεται από την Άγκυρα), των αλλεπάλληλων τουρκικών απειλών σε βάρος μας μέσω του προβληματικού και ανεδαφικού τουρκολιβυκού μνημονίου του Νοεμβρίου του 2019 που αφορά θαλάσσιες περιοχές νότια του νομού Λασιθίου της Κρήτης, αλλά και της εκτεταμένης στρατιωτικής παρουσίας της Άγκυρας σε πάρα πολλά πλαίσια (Τυνησία, Αλγερία κ.ά.).
Όμως οι δραματικές εξελίξεις στη Λιβύη έχουν προκαλέσει έντονη ανησυχία και εκνευρισμό σε σειρά κρατών (Αίγυπτος - ΗΑΕ - Ρωσία), που υποστηρίζουν με όπλα και Σουδανούς-Νιγηριανούς μισθοφόρους τον πολέμαρχο Χαφτάρ, που απέτυχε πλήρως έπειτα από κακοσχεδιασμένες επιχειρήσεις 14 μηνών να θέσει υπό τον έλεγχό του τη δυτική Λιβύη.

Πέραν τούτων, η Ελλάδα πρέπει να επανεξετάσει ορισμένες θέσεις αναφορικά με την υποστήριξή της στον ιδιόρρυθμο Χαφτάρ, ενώ η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Κύπρος και η Ρωσία θεωρούν ως πολύ αρνητική την ενδυνάμωση της Άγκυρας στο εμφυλιοπολεμικό τοπίο της Λιβύης (πολιτικά - στρατιωτικά - χρήση όπλων καθαρά τουρκικής παραγωγής σε αεράμυνα - ηλεκτρονικό πόλεμο κ.ά.). Λόγω των καλών σχέσεων (σε προσωπικό επίπεδο) του Ερντογάν με τον Τραμπ, γίνεται λόγος για μια "νέα κατάσταση στη Λιβύη", στην οποία οι ΗΠΑ, μέσω της Διοίκησης AFRICOM και έχοντας επίλεκτες μονάδες σε Τυνησία - Τσαντ - Νίγηρα, θα διαδραματίσουν πιο δυναμικό ρόλο για να αποτρέψουν τα ρωσικά σχέδια. Το ΝΑΤΟ, μέσω του Νορβηγού γ.γ. Γιενς Στόλντεμπεργκ, υποστηρίζει τις τουρκικές κινήσεις σε Λιβύη (κάτι που επεσήμανε στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Τσαβούσογλου) ως και στη Συρία (δυτικά και ανατολικά του Ευφράτη), ενώ το Ισραήλ παρακολουθεί με ενδιαφέρον τα τεκταινόμενα στην ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειο, τα οποία κυρίως το αφορούν στον ενεργειακό τομέα.


Η Ε.Ε. για πολλοστή φορά εμφανίζεται χωρίς πυξίδα για να αναλάβει πρωτοβουλίες, ενώ η αεροναυτικο-δορυφορική επιχείρηση ΕΙΡΗΝΗ/IRINI δεν έχει προοπτική και μέλλον, κάτι που φάνηκε και από τον πολύ πρόσφατο διάπλου των τριών τουρκικών φρεγατών νότια της Κρήτης που συνόδευαν το εμπορικό πλοίο που μετέφερε όπλα και πυρομαχικά στις δυνάμεις της νόμιμης και διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης της Τρίπολης... Αμερικανοί - ΝΑΤΟ - Γερμανοί - Ιταλοί και Ε.Ε. δεν επιθυμούν −όπως και η Άγκυρα− την όποια διχοτόμηση της Λιβύης, γιατί η Ρωσία θα την εκμεταλλευτεί για να έχει στρατιωτική βάση στην ανατολική περιοχή της (ανατολικά της Σύρτης προς Βεγγάζη-Τομπρούκ), την οποία θα συνδέσει με την αντίστοιχη της Αλ Χμέιμιμ στη μεσογειακή πλευρά της Συρίας.

Το θέμα της Λιβύης θα απαιτήσει χρόνο. Σε τέτοιες διενέξεις δεν υπάρχει blitzkrieg (αστραπιαίος πόλεμος).

- Το ερώτημα αυτήν τη στιγμή είναι αν θα υπάρξει διχοτόμηση ή όχι.
- Για να απαντηθεί αυτό, πρέπει να γίνει εκτίμηση του μέχρι πού θα πάει ο Σίσι.
- Η Αίγυπτος έχει, τουλάχιστον στα χαρτιά, ισχυρές ένοπλες δυνάμεις και μπορεί να προβάλει δυσανάλογα μεγάλη πολεμική ισχύ με αυτήν που έχει στη διάθεσή του ο Σαράζ. Δεν τον σώζουν τα drones των Τούρκων αν πάει σε ανοιχτή αντιπαράθεση με τον Σίσι.
- Και, βέβαια, πρέπει να εκτιμηθεί ποια θα είναι η αντίδραση του Ερντογάν σε περίπτωση που η Αίγυπτος προβεί σε δυναμική παρέμβαση. Η Τουρκία μπορεί τώρα να μεταφέρει και συμβατικές, ιδίως αεροπορικές και αεροκίνητες, δυνάμεις στη Λιβύη (μπορεί δηλαδή και αυτή να προβάλει στρατιωτική ισχύ εκεί πέρα).

Συνεπώς οι εμπλεκόμενοι, ήτοι Έρντογαν - Σίσι - Σαράζ - LNA, δεν θα πιέσουν άμεσα τα πράγματα, διότι μια απόφαση στο πόδι μπορεί κάλλιστα να έχει χαοτικές συνέπειες. Εξού και η εκτίμησή μου ότι η κρίση θα παραταθεί στον χρόνο.

Οι επόμενες εβδομάδες (3-5 μηνών) για την Ελλάδα θα είναι πολύ κρίσιμες και η πιθανότητα εκδήλωσης ενός "θερμού επεισοδίου" θα είναι αρκετά υψηλή, ειδικά στην περίπτωση που η Άγκυρα στείλει υδρογραφικό-ερευνητικό πλοίο στην ελληνική υφαλοκρηπίδα. Το τουρκολιβυκό σύμφωνο του Νοεμβρίου του 2019, πέραν των παράνομων ενεργειακών δραστηριοτήτων σε τμήματα της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, έχει "οπλοποιήσει" την Άγκυρα, σε συνδυασμό δε με το αίτημα της τουρκικής κρατικής εταιρείας TRAO για την αδειοδότηση θαλασσοτεμαχίων μέσα στην υφαλοκρηπίδα μας (από Β.Α. Ρόδου μέχρι τον νομό Λασιθίου) ενδέχεται να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις και μετωπικές εντάσεις. Οι εκ νέου επαφές μας με το Κάιρο για οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών θα είναι πάρα πολύ δύσκολες (λόγω Καστελόριζου και όχι μόνο), ενώ είναι αβέβαιο αν θα υπάρξει κάποιο αποτέλεσμα. Οι προσεχείς εξελίξεις είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα μετρήσουν τις αντοχές μας σε όλα τα επίπεδα.

* O Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, είναι διεθνολόγος - γεωστρατηγικός αναλυτής
Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση