Οι ΗΠΑ συνδέουν την οικονομία με την εθνική ασφάλεια: Ορατός ο κίνδυνος για την Ευρώπη

Του Δημήτρη Γ. Απόκη

Την περασμένη εβδομάδα υπήρξε συμφωνία των Ηνωμένων Πολιτειών και της Νότιας Κορέας, για πλήρη αναμόρφωση της εμπορικής σχέσης μεταξύ των δύο χωρών. Μπορεί να ακούγεται ως ένα απλό γεγονός, αλλά στην ουσία πρόκειται για κάτι το οποίο αποτελεί σημαντικότατο μήνυμα για την από εδώ και στο εξής εξάσκηση εξωτερικής πολιτικής της Ουάσιγκτον, με τον υπόλοιπο κόσμο. Μιλάμε για ολική επαναφορά, μετά από δεκαετίες, στην άρρηκτη σύνδεση οικονομίας και εθνικής ασφάλειας.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος, Ντόναλντ Τράμπ και η κυβέρνησή του, άσκησαν αφόρητη πίεση στην Σεούλ, και η Νότια Κορέα υπέκυψε στο σύνολο των απαιτήσεων, με σημαντικότερα παραδείγματα την βελτιωμένη πρόσβαση των αμερικανικών εταιριών, στις αγορές αυτοκινητοβιομηχανίας και φαρμάκου της Νότιας Κορέας. Την ίδια στιγμή δεσμεύτηκαν στον περιορισμό εξαγωγών χάλυβα στις ΗΠΑ, κατά ένα τρίτο. Αυτό που πήρε η Νότια Κορέα, ήταν η πρώτη πλήρης και μόνιμη εξαίρεση από την πολιτική δασμών του Προέδρου Τράμπ.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος, δεν περιορίστηκε καν σε αυτά τα κέρδη. Ξεκαθάρισε προσωπικά ότι δεν πρόκειται να υπογράψει την συμφωνία μέχρις ότου η κρίση με τη Βόρεια Κορέα επιλυθεί, εξασφαλίζοντας ότι η Σεούλ θα ακολουθήσει πιστά τα βήματα της Ουάσιγκτον στις διαπραγματεύσεις.

Από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου και την εξασφάλιση από τις ΗΠΑ, ανοικτών αμερικανικών αγορών για τους συμμάχους και ασφαλών θαλάσσιων διαδρόμων, η Ουάσιγκτον δεν έχει προβεί σε αναμόρφωση και προσαρμογή της στρατηγικής της πολιτικής στα νέα δεδομένα. Τώρα έχουμε την αρχή του επαναπροσδιορισμού του συστήματος του Ψυχρού Πολέμου. Η άμεση σύνδεση οικονομικών θεμάτων και θεμάτων ασφάλειας επιστρέφει, χωρίς όμως το καθεστώς του Ψυχρού Πολέμου, με αποτέλεσμα η πολιτική της Ουάσιγκτον, στους τομείς εξωτερικής πολιτικής και εθνικής ασφάλειας να παίρνει μια μορφή Α λα καρτ.

Σίγουρα η Νότια Κορέα, ήταν μια καλή περίπτωση δοκιμής αυτής της νέας στρατηγικής. Μετά τις χώρες της Βαλτικής που βρίσκονται μια ανάσα από τη Ρωσία, δεν υπάρχει άλλη χώρα στον κόσμο που να εξαρτάται τόσο πολύ από τις ΗΠΑ, όσο αφορά την ασφάλεια της. Και με δεδομένο ότι έχει δημογραφικό πρόβλημα με αποτέλεσμα να εξαρτάται οικονομικά από τις εξαγωγές, και ελάχιστες εγχώριες πηγές, οπότε είναι και εξαρτώμενη από τις εισαγωγές, τότε το εμπόριο είναι η μόνη σανίδα σωτηρίας.

Και εδώ είναι που μπαίνει το ερώτημα ποιος θα ακολουθήσει; Σίγουρα ανάμεσα στους υποψήφιους είναι η Κίνα, ο Καναδάς, το Μεξικό με τη NAFTA, η Ιαπωνία, η Μεγάλη Βρετανία, και βέβαια ο χώρος της Ευρώπης. Με δεδομένο ότι η Ελλάδα, ανήκει στο μπλοκ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα ασχοληθώ πιο διεξοδικά με το κεφάλαιο Ευρώπη.

Ευρώπη – ΕΕ.

Τα περισσότερα κράτη στην Ευρώπη, βρίσκονται σε μεγάλη δημογραφική κρίση. Όχι μόνο είναι εξαρτημένα από τις εξαγωγές για την οικονομική τους ευμάρεια, αλλά δεν υπάρχει ελπίδα ότι αυτή η δύσκολη οικονομική κατάσταση μπορεί να συνεχιστεί ή να βελτιωθεί, χωρίς την υποστήριξη των έξω ή την βαθιά μεταρρύθμιση, του πως η Ευρώπη αντιλαμβάνεται τις έννοιες οικονομία και διακυβέρνηση.

Εάν αναλογιστεί κανείς το ευρωπαϊκό πείραμα με αυτές τις δυο έννοιες εδώ και αρκετές γενιές, το μόνο που μπορεί να αισθανθεί είναι θλίψη.

Και αυτό είναι ένα μόνο από τα προβλήματα της Ευρώπης. Υπάρχουν τα προβλήματα της συνεχιζόμενης κρίσης στον τομέα του κρατικού χρέους, στον τραπεζικό τομέα, αλλά και στα πολιτικά συστήματα από άκρη σε άκρη της Ευρώπης.

Την ίδια στιγμή χώρες που συνορεύουν με την Ευρώπη, όπως η Ρωσία και η Τουρκία, γίνονται πιο επιθετικές, και οι επιλογές που υπάρχουν για τους Ευρωπαίους, για μια ακόμη φορά, δεν είναι πολλές. Μπορούν να αποδεχθούν τις στρατηγικές επιλογές των ΗΠΑ. Μπορούν να επιδοθούν σε μια κούρσα εξοπλισμών, σε μια εποχή βαθιάς οικονομικής κρίσης ή να προχωρήσουν σε μια περιφερειακή αναδιάταξη. Πρόκειται για μια λίστα δυσάρεστων επιλογών και μια λίστα επιλογών που γίνεται πολύ χειρότερη λόγω μιας σειράς μη σχετικών, μέχρι σήμερα, παραγόντων.

Το Brexit, όχι μόνο μειώνει το συνολικό άθροισμα της ΕΕ και επομένως το κύρος της στο διεθνές σύστημα και στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αλλά η Μεγάλη Βρετανία, ως ελεύθερος πράκτορας μπορεί και θα παράσχει στους Αμερικανούς βοήθεια σε θέματα που θα βλάψουν τους Ευρωπαίους εκεί που είναι περισσότερο ευάλωτοι.

Από τα σημερινά 28 μέλη της ΕΕ, πέντε – η Ιρλανδία, η Κύπρος, η Αυστρία, η Φινλανδία και η Σουηδία – δεν είναι μέλη του ΝΑΤΟ, και επομένως έχουν ελάχιστη ιστορία πραγματοποίησης επίσημων συμφωνιών ανταλλαγής οικονομικών συμφερόντων για ασφάλεια με τους Αμερικανούς.

Η πλήρης αρμοδιότητα για τη διαπραγμάτευση εμπορικών συμφωνιών διεξάγεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Την ίδια στιγμή, η πλήρης αρμοδιότητα για τη διαπραγμάτευση αμυντικών συμφωνιών διεξάγεται μεμονωμένα με τα κράτη μέλη.

Στις περιπτώσεις συμφωνιών οικονομικών ανταλλαγμάτων για ασφάλεια, κάθε κράτος μέλος της ΕΕ, έχει δικαίωμα βέτο. Μια συμφωνία που συμβαδίζει με τα συμφέροντα της Γερμανίας και της Γαλλίας, μπορεί να μην είναι ευνοϊκή για τα συμφέροντα της Πολωνίας και της Ουγγαρίας.

Αυτό υπό το πρίσμα της νέας στρατηγικής των ΗΠΑ, σημαίνει ότι στις περισσότερες περιπτώσεις οι ισχυρές χώρες της ΕΕ, βρίσκουν τρόπους να επιβάλλουν συμφωνίες στους διαφωνούντες, ότι η ΕΕ εάν δεν παίξει το παιχνίδι κόβεται από τις αγορές της Αμερικής και τις διεθνείς αγορές με αποτέλεσμα να οδηγηθεί σε μακροχρόνια ύφεση, και το τελευταίο σενάριο, ότι η κυβέρνηση Τράμπ οδηγεί σε διάσπαση την ΕΕ, και κάνει συμφωνίες με τις χώρες που αξίζει με βάση το εθνικό συμφέρον των ΗΠΑ. Σε κάθε περίπτωση, το μονοπάτι και οι στρατηγικές, που διαμόρφωσαν την ΕΕ, ως το όχημα μια ενωμένης, ειρηνικής και ευημερούσας Ευρώπης, έχουν περάσει ανεπιστρεπτί.

Μαζί με μια σειρά άλλα ευρωπαϊκά προβλήματα, και λόγω κάποιων, παρόμοιων με αυτή της Νότιας Κορέας, συμφωνίων που θα πετύχει η κυβέρνηση Τράμπ, το μέλλον για την Ευρώπη, προδιαγράφεται εξαιρετικά δυσοίωνο και καλό θα είναι η Ελλάδα, να αρχίσει να προβληματίζεται σοβαρά γύρω από αυτές τις εξελίξεις.

Εάν σύντομα δεν αρχίσουμε να προβληματιζόμαστε, να σκεφτόμαστε και να σχεδιάζουμε με βάση αυτά τα νέα δεδομένα, έρχονται πολύ πιο δύσκολες ημέρες και συνθήκες από αυτές που βιώνουμε σήμερα.

Ο Δημήτρης Απόκης, είναι Διεθνολόγος και Δημοσιογράφος, Απόφοιτος του The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies, The Johns Hopkins University, μέλος του The International Institute of Strategic Studies, και διετέλεσε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, το Στέητ Ντιπάρτμεντ, και το Πεντάγωνο, στην Ουάσιγκτον.
HellasJournal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση