Τώρα, τώρα, τώρα… Τί δεν καταλάβατε;

Tο άρθρο του οικονομικού συντάκτη Alexander Hageluken της Suddeutsche Zeitung με τον τίτλο «Πού είναι οι μεταρρυθμίσεις;» και τον υπότιτλο «Η Ε.Ε. σιωπά όσον αφορά την Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι το σχέδιο διάσωσης μπορεί να αποτύχει», που αναδημοσιεύτηκε στο ηλεκτρονικό «ΒΗΜΑ» εκφράζει την «αγορακεντρική» αντίληψη της οικονομίας, που εκφράζεται κυρίως από το βιομηχανικό λόμπυ της Γερμανίας.

Παραθέτουμε κάποια κομμάτια από αυτό το άρθρο μαζί με σκέψεις που απασχολούν λίγους και διατυπώνονται από ακόμα λιγότερους. Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε την άποψη μας, ότι το οικονομικό σύστημα της ΕΕ είναι βαθειά «τραπεζοκεντρικό». Όχι βέβαια σαν το ιαπωνικό σύστημα, όπου η Mitsubishi Bank ελέγχει από την αυτοκινητοβιομηχανία μέχρι τα κλιματιστικά και από τα σκαπτικά μηχανήματα μέχρι τα μανταλάκια…

Αλλά απέχει έτη φωτός από το αμερικανικό μοντέλο που εστιάζεται στις αγορές και στα ίδια κεφάλαια. Έτσι οι ευρωπαίοι πολιτικοί προστατεύουν τις τράπεζες ως τις «ιερές αγελάδες» του συστήματος και τους μετόχους των τραπεζών ως τους νέους «φεουδάρχες».

«Οι πολιτικοί έχουν την τάση να υποβαθμίζουν τα προβλήματα. Την τακτική αυτή ακολουθούν προπάντων οι Ευρωπαίοι πολιτικοί, οι οποίοι συστηματικά εξωραϊζουν καταστάσεις για να μην ενοχλήσουν κανέναν. Για το λόγο αυτό οι κυβερνήσεις της Ευρώπης σιωπούσαν επί σειρά ετών, όταν τα χρέη στραγγάλιζαν σιγά σιγά την Ελλάδα. Το αποτέλεσμα ήταν να χρειαστεί μία διάσωση πολλών δισ. Ευρώ, που θα επιβαρύνει τους φορολογούμενους για πολύ καιρό. Οι εταίροι της Ευρωζώνης θα πρέπει να προσέξουν να μην επαναλάβουν τα ίδια λάθη.

Θυμόμαστε τα τέλη του 2009, όπου ούτε η ελληνική κυβέρνηση, αλλά ούτε και οι πολιτικοί της Ε.Ε. είχαν αντιληφθεί το μέγεθος του ελληνικού προβλήματος και το βρόγχο του δημοσίου χρέους. Η συνάντηση του Davos άνοιξε μάτια και αυτιά. Βγήκαν στο προσκήνιο οι κρυμμένες για δεκαετίες εκθέσεις του I.M.F., τα περίφημα “greek statistics”, τα “κρυφά swaps της Goldman Sachs”. Το κοινό μυστικό της αναποτελεσματικότητας και της φαυλοκρατίας που κυριάρχησε τα τελευταία 30 χρόνια στην ελληνική οικονομία και κοινωνία, ξεπρόβαλε σαν τον βασιλιά καρνάβαλο στο καρναβάλι της Πάτρας. Χρωματιστός, αποκρουστικός, φοβιστικός! Οι πολιτικοί της ΕΕ, θεώρησαν ότι το θέμα δεν είναι δικό τους. Όπως δεν είχαν θεωρήσει, στην αρχή τουλάχιστον, δικό τους το θέμα της Ιρλανδίας και αργότερα της Ισπανίας και της Πορτογαλίας. Τα κουκούλωναν προσωρινά μέσα από εξαγγελίες περί ενότητας, πειθαρχίας, αλληλεγγύης και άλλα “εκφραστικά εργαλεία” που ούτε λύσεις έδιναν και αντίθετα εξαγρίωναν τις αγορές. Τώρα πλέον η διάσωση – μη προσδιορισμένη ακόμα – θα χρειαστεί πολλά δις ευρώ, συμβιβασμούς και αναταράξεις. Ποιος θα σηκώσει το βάρος?

Είναι πια καιρός να ειπωθούν τα πράγματα με το όνομά τους όσον αφορά την Ελλάδα, ζητάει ο συντάκτης. Ευρωπαίοι πολιτικοί δίνουν την εντύπωση ότι η μεγάλη κατάρρευση έχει αποφευχθεί. Παρά το σύνολο της βοήθειας που της έχει χορηγηθεί, τα προβλήματα της χώρας δεν έχουν όμως επιλυθεί. Αντιθέτως, πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι το σχέδιο διάσωσης μπορεί να αποτύχει. Το δημόσιο χρέος της Ελλάδας θα αγγίξει το ερχόμενο έτος το 160% του ΑΕΠ. Η χώρα δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί από την αγορά κεφαλαίου, όταν αυτή ζητάει διψήφιο επιτόκιο. Το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής της κυβέρνησης δεν επαρκεί και οι Έλληνες διαμαρτύρονται για τις περικοπές που έχουν υποστεί στις αποδοχές τους. Οι υποσχέσεις για αποπληρωμή των δανείων είναι κενές. Μόνο για να αποτρέψει αύξηση των χρεών, η Αθήνα θα πρέπει σε ετήσια βάση να έχει πλεονασματικό προϋπολογισμό της τάξης του 10%. Αυτό δεν το καταφέρνουν ούτε τα κράτη με παράδοση σταθερών οικονομιών.

Οι αγορές κεφαλαίων κλειστές (τόσο για το Δημόσιο όσο και για το εγχώριο τραπεζικό σύστημα), τα ευχολόγια, η συνεχής μετάθεση των ημερομηνιών κλειδιών και οι επικαιροποίηση του μνημονίου ανά τρίμηνο είναι το μοναδικό σκηνικό. Αριθμοί, σενάρια, ποσοστά, σχέδια επί γονάτου, αλληλοαναιρούμενες αποφάσεις, ετερόκλητες συμμαχίες, ανορθόδοξες προσεγγίσεις. Η δημοσιονομική προσαρμογή, από μόνη της, δεν αποφέρει αποτελέσματα. Ούτε καν σιγουρεύει την αποπληρωμή των δανείων από τις τράπεζες της ΕΕ, για την οποία τόσο πολύ κόπτονται οι εταίροι μας. Ούτε η Αθήνα, αλλά ούτε η ΕΕ βλέπουν τον εαυτό τους στον καθρέπτη. Η Αθήνα μιλούσε για μήνες ολόκληρους για πιστόλια στο τραπέζι, πουκάμισα που σκίζονται, για γεράκια του ΔΝΤ, για αόρατους εχθρούς, ενώ το Βερολίνο είχε και έχει να αντιμετωπίσει την αλυσίδα των εκλογικών αναμετρήσεων, με τις ανάλογες προσεγγίσει προς το εκλογικό σώμα. Το Παρίσι κάνει βερμπαλιστικές δηλώσεις αλλά κανείς μα κανείς δεν βροντοφωνάζει ότι η ελληνική κοινωνία και οικονομία δεν μπορεί να πορευτεί με ένα χρέος βάρους 350 δις. Ευρω.

… Για το λόγο αυτό πρέπει χωρίς καθυστέρηση να μελετηθεί ο τρόπος διαχείρισης του ελληνικού προβλήματος. Δημόσιο χρέος της τάξης του 160% θα στραγγαλίσει τη χώρα. Εάν η οικονομία δεν αναπτυχθεί με θαυματουργό τρόπο, αναγκαία θα είναι μία άλλη λύση: Οι ιδιώτες πιστωτές θα πρέπει να παραιτηθούν τμήματος των απαιτήσεών τους. Χώρες της Λατινικής Αμερικής, όπως η Αργεντινή, τόλμησαν το βήμα αυτό, αλλά πλήρωσαν και το τίμημα: Οι επενδυτές απομακρύνθηκαν για πολλά χρόνια. Προκειμένου να μην υπάρξει αυτή η εξέλιξη στην περίπτωση της Ελλάδας, είναι σκόπιμη η υποστήριξή της από πλευράς εταίρων. Λάθος θα ήταν, ωστόσο, να προστατεύονται πάντα οι επενδυτές και να φορτώνονται όλα στις πλάτες των φορολογουμένων.

Στέκομαι στην αναφορά ότι “οι ιδιώτες πιστωτές θα πρέπει να παραιτηθούν τμήματος των απαιτήσεων τους”. Κάτι που δηλώνουν οι πάντες από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, κάτι που βρίσκει εφαρμογή στην καθημερινή επιχειρηματική πρακτική πρέπει να ανατείλει σαν προοπτική στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ας πάρουμε για παράδειγμα την “Μεγάλη Φίλη μας” Εθνική Τράπεζα. Η ΕΤΕ τα τελευταία χρόνια αντλούσε μεγάλο κομμάτι της κερδοφορίας της, από το ακόλουθο απλό γεγονός. Δανειζόταν χρήματα από την ΕΚΤ με 1% και αγόραζε ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου με απόδοση 4%. Τι εύκολα κέρδη!!! Ε, λοιπόν, τα εύκολα κέρδη έχουν και μεγάλα ρίσκα. Και θα πρέπει να χάσει από αυτά. Τα 4 δις χαρτοφυλάκιο Ομολόγων του Ε.Δ., που άφησε η διοίκηση Καρατζά, έγιναν 13 επί Διοίκησης Αράπογλου και έφτασαν τα 20 το 2010 επί Ταμβακάκη. “Risk free” επένδυση, εγώ δεν γνωρίζω να υπάρχει! Κύριοι, αποτύχατε, ως διοικήσεις, ως μέτοχοι και τώρα θα πληρώσετε. Το ίδιο ισχύει και για τις τράπεζες της Γαλλίας και της Γερμανίας. Κάπου μέσα στο μυαλό τους ή στο σκεπτικό τους ή στο “risk factor” των επενδύσεων τους, υπήρχε και υπάρχει η εκτίμηση ότι το ελληνικό χρέος είναι ένα προϊόν υψηλού ρίσκου. Αυτό λέει και η Μέρκελ αναφέροντας ότι “και οι ιδιώτες θα αναλάβουν κομμάτι από το χρέος“. Βέβαια οι αριστερόστροφοι φωστήρες της ελληνικής πολιτικής, το μεταφράζουν ότι “το χρέος ξεπουλιέται στους ιδιώτες”, διεγείροντας τα αντιδυτικά αντανακλαστικά και τα τριτοδρομικά πρότυπα που οι συνδικαλ”η”στικοί ταγοί προσπαθούν να εμφυσήσουν στους πολίτες στην προσπάθεια τους να κρατήσουν τα κεκτημένα τους.

Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί θα πρέπει να δηλώσουν επιτέλους ανοιχτά ότι το δημόσιο χρέος της Ελλάδας πρέπει να μειωθεί, αντί να το μεταθέτουν για το 2013, όταν λήγει η βοήθεια της Ε.Ε. Άνευ εναλλακτικής είναι και το δεύτερο βήμα: Η ελληνική οικονομία χρειάζεται επειγόντως ριζικές μεταρρυθμίσεις για να αποφευχθεί μία νέα καταστροφή…. Και τρίτον, θα πρέπει να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της χώρας. Ούτε καν η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας, που προβλέπεται στο ευρωπαϊκό Δίκαιο, δεν προχωρεί στην Ελλάδα. Το συνδικάτο, που μπλοκάρει τα πάντα, χρηματοδοτείται από την κρατική μονοπωλιακή ΔΕΗ. Όλα αυτά δεν είναι εθνικά θέματα των Ελλήνων. Στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης, όπως προτάθηκε από τη Γερμανίδα Καγκελάριο, θα πρέπει οι Ευρωπαίοι εταίροι να μεριμνήσουν από τώρα, ώστε η Ελλάδα να γίνει ανταγωνιστική».

“It takes two, to tango”. Από την μια θα πρέπει η ΕΕ, να αποφασίσει πως επιτέλους θα χειρισθεί το ελληνικό πρόβλημα, το ιρλανδικό πρόβλημα και τα λοιπά τοπικά προβλήματα (με τις ιδιαιτερότητες τους) και από την άλλη η Ελλάδα να κάνει τις βαθύτατες, ουσιαστικές τομές στο οικονομικό και κοινωνικό της γίγνεσθαι. Η ΕΕ, να πάψει να φοράει το καπέλο του “δανειστή” και να φορέσει το καπέλο του οικονομικού και πολιτικού εταίρου και η ελληνική κυβέρνηση να ακουμπήσει το σίδερο που καίει. Από κακό παιδί μιας καθυστερημένης κοινωνίας και οικονομίας, ας καθαρίσει επιτέλους με τις αγκυλώσεις, τα στερεότυπα και τα κεκτημένα, όσο μπορεί πιο γρήγορα, κι ας μετατραπεί σε μια δημιουργική κοινωνία. Και σίγουρα πριν από το 2013. Αν αφήσουμε την ελληνική κοινωνία να σέρνεται πίσω από τους Φωτόπουλους, τις ιδεοληψίες της Μπιρμπίλη, τις λύσεις της μιας νύχτας της ΝΔ και το αντάρτικο πόλεων του γραφικού γενειοφόρου και της σταλινόπληκτης κυρίας, τότε οι λύσεις θα απομακρυνθούν. Και θα κινδυνεύσουμε να είμαστε η μοναδική χώρα στον πλανήτη Γη που θα αναγκαστεί να πληρώσει όλο της το χρέος λόγω της ανικανότητας της, να διαπραγματευτεί και να πετύχει κάτι καλύτερο.

K.X.

Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση