Παράθυρο για υπονόμευση της ΕΚΤ;

• Του Γιώργου Καισάριου

Το θέμα προέκυψε πριν 15 μέρες περίπου, όταν κάποιοι παρατήρησαν ότι οι δανειακές χορηγήσεις προς την Ιρλανδία από την ΕΚΤ είχαν μειωθεί, παρ΄ όλο που οι Ιρλανδικές τράπεζες είχαν δεχτεί πιστώσεις αξίας €51 δισ.

Τελικά μάθαμε ότι αυτές οι πιστώσεις έχουν δοθεί από την ίδια την κεντρική τράπεζα της Ιρλανδίας. Πως είναι δυνατόν όμως, αφού έχουμε μάθει ότι μονο η ΕΚΤ έχει το δικαίωμα να τυπώνει χρήμα;


Η απάντηση μας έρχεται από τον ειδικό σε ευρωπαϊκά θέματα, οικονομικό blogger Edward Hugh, μέσω των Financial Times. Σύμφωνα λοιπόν με γνωμάτευση της ίδιας της ΕΚΤ (17 Δεκ 2010 http://urlm.in/gyhw): (σελίδα 5 υποσημείωση 13)

The monetary financing prohibition in Article 123 of the Treaty is further clarified in Council Regulation (EC) No 3603/93 of 13 December 1993 specifying definitions for the application of prohibitions in Article 104 and 104b(1) of the Treaty (OJ L 332, 31.12.1993, p. 1) according to which overdraft facilities or any other type of credit facility with the ECB or the national central banks (NCBs) of Member States in favour of Community institutions or bodies, central governments, regional, local or other public authorities, other bodies governed by public law, or public undertakings of Member States are prohibited, as is any purchase directly from these public sector entities by the ECB or NCBs of debt instruments.

(Η απαγόρευση της νομισματικής χρηματοδότησης στο Άρθρο 123 της Συνθήκης αποσαφηνίζεται περαιτέρω στον κανονισμό (ΕΚ) Νο 3603/93 της 13ης Δεκεμβρίου 1993, που προσδιορίζει τους ορισμούς για την εφαρμογή των απαγορεύσεων του Άρθρου 104 και 104B (1) της Συνθήκης (OJ L 332. 31.12.1993, p.1), σύμφωνα με την οποία οι διευκολύνσεις υπερανάληψης ή οποιαδήποτε άλλη πιστωτική διευκόλυνση από την ΕΚΤ ή τις εθνικές κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών υπέρ κοινοτικών οργάνων ή φορέων, κεντρικών κυβερνήσεων, περιφερειακών, τοπικών ή άλλων δημόσιων αρχών, άλλων οργανισμών δημοσίου δικαίου, ή δημοσίων επιχειρήσεων των κρατών μελών, απαγορεύονται όπως και κάθε αγορά χρεογράφων απευθείας από αυτούς τους φορείς του δημοσίου τομέα από την ΕΚΤ ή τις εθνικές κεντρικές τράπεζες.)

(να σημειώσω ότι τη γνωμάτευση την ζήτησε ο υπουργός οικονομικών της Ιρλανδίας τον Δεκέμβριο με τη μορφή του κατεπείγοντος από την ΕΚΤ):


Με λίγα λόγια... μπορεί μεν να απαγορεύεται η ΕΚΤ και οι τοπικές περιφερικές τράπεζες να χορηγούν πιστώσεις απευθείας σε κρατικές οντότητες, αλλά δεν υπάρχει τίποτα που να απαγορεύει στα παρακλάδια της ΕΚΤ (περιφερειακές τράπεζες) από το να χορηγήσουν πιστώσεις απευθείας σε ιδιωτικά πιστωτικά ιδρύματα, είτε εντός της εθνικής τους εμβέλειας είτε σε οποιοδήποτε μέρος της ΕΕ!

Η γνωμάτευση αυτή βασίζεται στη συνθήκη της Λισαβόνας, όπου διαβάζουμε: (http://urlm.in/gyho, Article 123)

1. Overdraft facilities or any other type of credit facility with the European Central Bank or with the central banks of the Member States (hereinafter referred to as ‘national central banks’) in favour of Union institutions, bodies, offices or agencies, central governments, regional, local or other public authorities, other bodies governed by public law, or public undertakings of Member States shall be prohibited, as shall the purchase directly from them by the European Central Bank or national central banks of debt instruments.

(Απαγορεύονται οι διευκολύνσεις υπερανάληψης ή οποιαδήποτε άλλη πιστωτική διευκόλυνση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή από τις κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών (εφεξής «εθνικές κεντρικές τράπεζες) υπέρ κοινοτικών ιδρυμάτων, φορέων, υπηρεσιών, κεντρικών κυβερνήσεων, περιφερειακών, τοπικών ή άλλων δημόσιων αρχών, άλλων φορέων δημοσίου δικαίου, ή δημοσίων επιχειρήσεων των κρατών μελών, καθώς και η αγορά χρεογράφων απευθείας από αυτές από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή τις εθνικές κεντρικές τράπεζες.)

2. Paragraph 1 shall not apply to publicly owned credit institutions which, in the context of the supply of reserves by central banks, shall be given the same treatment by national central banks and the European Central Bank as private credit institutions.
(Η παράγραφος 1 δεν ισχύει για τα πιστωτικά ιδρύματα του δημοσίου τα οποία, στο πλαίσιο της προσφοράς διαθεσίμων από τις κεντρικές τράπεζες, πρέπει να έχουν την ίδια μεταχείριση με τα ιδιωτικά πιστωτικά ιδρύματα από τις εθνικές κεντρικές τράπεζες και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.)

Όχι μόνο αυτό, αλλά η παράγραφος 2 λέει ξεκάθαρα ότι ακόμα και πιστωτικά ιδρύματα που είναι ιδιοκτησία του ιδίου τους κράτους, εξαιρούνται από την παράγραφο 1 -όπου κάνει λογο για την απευθείας απαγόρευση χορήγησης πιστώσεων σε κρατικές οντότητες.

Σαν πρώτη παρατήρηση, ένα ερώτημα είναι με τι collateral έδωσε αυτές τις πιστώσεις η τράπεζα της Ιρλανδίας. Αλλά ακόμα και αν υποθέσουμε ότι όλα έγιναν "by the book" (δεν μπορούμε να υποθέσουμε διαφορετικά), υπαρχει το ερώτημα του κατά πόσο οι περιφερικές τράπεζες μπορούν να αυτονομηθούν, χωρίς να λογαριάσουν την κεντρική αρχή –την ΕΚΤ.


Στη γνωμάτευση που έδωσε η ΕΚΤ (αλλά και σε προηγούμενες γνωματεύσεις) επανειλημμένα τονίζει ότι:

In line with its previous opinions, the ECB emphasises that, when adopting measures to deal with the financial crisis, Member States should act in a coordinated manner in order to avoid significant differences in national implementation having a counter-productive effect, which may involve distortions in global banking markets.
Αυτό εγώ το μεταφράζω ότι μάλλον υπαρχει ευρεία ελευθερία κινήσεων τόσο σε επίπεδο περιφερειακής τράπεζας όσο και σε επίπεδο υπουργού οικονομικών. Και ναι μεν οι της περιφέρειας έχουν την δυνατότητα να πράξουν διάφορα, αλλά θα πρέπει αν προσέχουν τι κανουν, άσχετα αν έχουν το δικαίωμα και τη δικαιοδοσία να το κανουν. Με λίγα λόγια, μπορούν να κανουν πολύ περισσότερα από ό,τι εγώ τουλάχιστον είχα υπόψη.

Όποτε φτάνουμε στο επόμενο ερώτημα:

Θα μπορούσε ό,τι έγινε στην Ιρλανδία να γίνει στην Ελλάδα;

Καταρχάς το ίδιο το ταμείο EFSF δεν είναι τίποτα άλλο από μια ειδικού τύπου οντότητα, όπου έχει μετόχους τα 16 μέλη της κοινότητας (κρατικές οντότητες). Παρ΄ όλα αυτά δεν θεωρείται ότι είναι κρατικός οργανισμός. Ξέρουμε ότι πέραν από τις εγγυήσεις που έχουν δοθεί από τις διάφορες κρατικές οντότητες, έχει αναμιχτεί και η ίδια η ΕΚΤ. Άρα αυτή η οντότητα υπόκειται στο άρθρο 2 της συνθήκης πιο πάνω.

Θεωρητικά λοιπόν θα μπορούσε και το Ελληνικό κράτος επίσης να φτιάξει μια οντότητα Τύπου EFSF. Ας την ονομάσουμε Greek Bad Bank (GBB).

Στο άρθρο με τίτλο, "Πρόβα τζενεράλε ενός κουρέματος" σας είπα ότι θα μπορούσαν να χορηγηθούν κεφάλαια από το ταμείο EFSF η την ίδια την ΕΚΤ στο μετοχικό κεφάλαιο των τραπεζών και δεν θα υπήρχε κανένα πρόβλημα σε περίπτωση κουρέματος.

Θεωρητικά πάντα, θα μπορούσε η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) να αγοράσει πιστώσεις της GBB και στη συνέχεια η GBB να μπει στις αυξήσεις κεφαλαίου των τραπεζών (όποιες τα χρειαστούν) και το αποτέλεσμα θα είναι ότι ο Ελληνικό κράτος το ίδιο θα ήταν ο μέτοχος των τραπεζών και όχι η EFSF και η ΕΚΤ.

Επίσης και γιατί όχι, η ΤτΕ να διοχετεύσει απευθείας ρευστότητα (με ό,τι collateral αυτή θεωρεί πρέπον) απευθείας στις τράπεζες χωρίς καν την παρέμβαση της ΕΚΤ. Επίσης, θα μπορούσε η ΤτΕ να αγοράσει από την αγορά χρέος με πολύ χαμηλό κόστος που θα έχει εκδώσει τo υπουργείο οικονομικών (κάτι σαν την Fed δηλαδή). Οι πιθανότητες είναι άπειρες αν κάτσει να το σκεφτεί κανείς.

Δεν είμαι ειδικός επί του θέματος και έχω προγραμματίσει να πάρω μερικά τηλέφωνα τις επόμενες μέρες για να μου διευκρινιστούν ορισμένα πράγματα, αλλά εκ πρώτης όψεως, μάλλον υπάρχουν παραθυράκια στην Ευρωπαϊκή νομοθεσία που κατά την άποψη μου (θεωρητικά πάντα) θα μπορούσαν να προκαλέσουν τριγμούς στην κοινή νομισματική πολιτική.

Το πιο αστείο της όλης υπόθεσης είναι το εξής: Η Τράπεζα της Ιρλανδίας θα μπορεί στο εξής να τυπώνει λεφτά και να αλλοιώνει το ευρώ, χωρίς να ρωτήσει την ΕΚΤ ή τους Γερμανούς!

Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση