Η Ευρώπη ενώπιον μιας νέας οικονομικής κρίσης

Η Ευρώπη προετοιμάζεται για μια νέα κρίση, καθώς τα σπρέντς, ανεβαίνουν και η οικονομική ανάπτυξη παραμένει στάσιμη.

Με την ευκαιρία της συνόδου των G20, οι Ευρωπαίοι ηγέτες δήλωσαν πως η ΕΕ στηρίζει τα μέτρα λιτότητας της ιρλανδικής κυβέρνησης, ενώ την ίδια ώρα δηλώνουν πως δεν υπάρχουν σχέδια διάσωσης κάποιου κράτους πριν το 2013.

Τα σπρέντς ανεβαίνουν εξαιτίας της απαίτησης της Γερμανίας οι όποιοι νέοι μηχανισμοί διάσωσης να συμπεριλαμβάνουν μοίρασμα των οικονομικών βαρών και από τους ιδιώτες επενδυτές, και όχι μόνο από τις κυβερνήσεις. Για να καθησυχάσουν τις αγορές, ανακοίνωσαν επίσης, πως ο νέος μηχανισμός δεν θα αφορά σε ήδη υπάρχοντα χρέη.

Ο Jean-Claude Juncker και η κυβέρνηση της Ιρλανδίας διέψευσαν πως η χώρα ετοιμάζεται να κάνει αίτηση για έκτακτη βοήθεια από την ΕΕ. Όμως οι φήμες θέλουν την διάσωση της Ιρλανδίας, ως τη μόνη λύση αποφυγής χρεοκοπίας της.

Τα σπρέντς στα ιρλανδικά ομόλογα βρίσκονται στα υψηλότερα επίπεδα από την εποχή που εισήχθη το ευρώ, το 1999. Και αυτό, παρά τις αναφορές ότι η ΕΚΤ σκοπεύει να παρέμβει υπέρ της Ιρλανδίας, αγοράζοντας μεγάλο μέρος των ιρλανδικών ομολόγων.

Οι μεγάλοι επενδυτές χαρακτηρίζουν το ρίσκο του ιρλανδικού χρέους στο ίδιο επίπεδο με αυτό του αντίστοιχου ελληνικού, πριν τη διάσωση της Ελλάδας με €440 δισ. από πλευράς ΕΕ. Η νευρικότητα των αγορών επιδεινώθηκε τη τελευταία εβδομάδα, λόγω των σχολίων του επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας της Ιρλανδίας, ότι η χώρα του ετοιμάζεται να προσφύγει στο ΔΝΤ. Η απάντηση της ιρλανδικής κυβέρνησης στις πιέσεις των αγορών, ήταν να επιτεθεί στην εργατική τάξη. Ανακοίνωσε ένα πακέτο μέτρων λιτότητας ύψους €15 δισ. για τα επόμενα 4 χρόνια. Υπάρχουν όμως ενδείξεις και φόβοι στους οικονομικούς κύκλους, πως η βαθύτατα αντιδημοφιλής ιρλανδική κυβέρνηση συνασπισμού δεν θα τα καταφέρει τελικά απέναντι στη λαϊκή δυσαρέσκεια.

Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ιρλανδία στις διεθνείς χρηματαγορές τα αντιμετωπίζουν και άλλες χώρες. Τα σπρέντς ανέβηκαν και στα ομόλογα της Ιταλίας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας. Τα αντίστοιχα ελληνικά επέστρεψαν στα επίπεδα του Μάιου του 2010, ενώ και αυτά του Βελγίου σημείωσαν αύξηση ρεκόρ.

Υπάρχει επίσης μια στασιμότητα στην οικονομική δραστηριότητα της Ευρώπης. Το ΑΕΠ των 16 χωρών της ευρωζώνης αυξήθηκε κατά μόλις 0.4% στη περίοδο Ιούνιο- Σεπτέμβριο, σύμφωνα με την Eurostat. Αυτό αποτελεί ένδειξη στασιμότητας αν συγκριθεί με το 1% της αύξησης το αμέσως προηγούμενο διάστημα. Σε γενικές γραμμές τα στοιχεία ανάπτυξης της ευρωζώνης «φούσκωσαν» εξαιτίας της αξιοσημείωτης ανάπτυξης που σημείωσε η Γερμανία (0.7%), την ίδια ώρα που τα περισσότερα κράτη σημειώνουν στασιμότητα ή μείωση.

Η κατάσταση στην Ισπανία δείχνει πως τα μέτρα λιτότητας που επέβαλλε η σοσιαλιστική κυβέρνηση στις αρχές του χρόνου δεν είχαν αποτέλεσμα. Αυτό σημαίνει πως η οικονομία της θα παραμείνει στάσιμη και ίσως να πέσει στο εγγύς μέλλον.

Η Ισπανία αποτελεί σημαντική αγορά για τη γείτονα της Πορτογαλία, που πλήττεται επίσης από τη κρίση. Το έλλειμμα της είναι το τέταρτο μεγαλύτερο στην ΕΕ, μετά από αυτά της Ιρλανδίας, Ελλάδας και Ισπανίας. Πρόσφατα, η σοσιαλιστική κυβέρνηση ψήφισε προϋπολογισμό που εμπεριέχει 5% μείωση στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων που ξεπερνούν τα €1.500 το μήνα, πάγωμα προσλήψεων, και αύξηση του ΦΠΑ κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες φτάνοντας στο 23%. Παρά τα μέτρα αυτά, που είναι τα σκληρότερα από το 1978, το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε πως το δημόσιο χρέος της χώρας ως ποσοστό του ΑΕΠ, μάλλον θα ανέβει τον επόμενο χρόνο.

Όσον αφορά στην Ελλάδα, ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου παραδέχτηκε πρόσφατα πως η κυβέρνηση του μάλλον δεν θα μπορέσει να εκπληρώσει τους στόχους της σε σχέση με το δημόσιο έλλειμμα της χώρας, παρά τα δρακόντεια μέτρα λιτότητας που έχει ήδη πάρει.

Όλες οι παραπάνω εξελίξεις επιβεβαιώνουν τη συστημική φύση της τρέχουσας κρίσης που επικρατεί στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Μια τελευταία μελέτη της Royal Bank of Scotland μιλάει για τους κινδύνους που αντιμετωπίζει ολόκληρη η Ευρώπη, εξαιτίας των δεινών της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας και της Ελλάδας: «Με τρία κράτη της ευρωζώνης, να μην έχουν πλέον πρόσβαση στις διεθνείς αγορές, οι συνέπειες για ολόκληρη τη περιοχή θα ξαναγίνουν συστημικές».

Όλη η προσοχή στρέφεται τώρα στην επικείμενη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών στις Βρυξέλλες, όπου η κατάσταση που επικρατεί στις περιφερειακές χώρες της ΕΕ θα αποτελέσει το κεντρικό σημείο συζήτησης.

Η ταχέως αυξανόμενη ευρωπαϊκή οικονομική κρίση είναι το αποτέλεσμα συγκεκριμένης πολιτικής από πλευράς της ευρωπαϊκής ελίτ, προκειμένου να διασφαλίσει πως το κόστος για τη διάσωση των τραπεζών το 2008, θα το πληρώσουν οι εργαζόμενοι. Έχοντας ρίξει εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ στα ταμεία των τραπεζών, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ρίχνουν τώρα το βάρος στους πληθυσμούς τους, καταδικάζοντάς τους σε ανεργία και εξαθλίωση.

Όλα τα μέτρα λιτότητας που έχουν παρθεί, έχουν εντατικοποιήσει τις οικονομικές ανισορροπίες μέσα στην ΕΕ και τώρα απειλούν να ρίξουν ολόκληρες χώρες στη χρεοκοπία. Και παρά τα καταστροφικά αποτελέσματα των πολιτικών αυτών, οι ηγέτες της ΕΕ υπογραμμίζουν τη θέληση και την αποφασιστικότητά τους να συνεχίσουν στον ίδιο ρυθμός, παρά τη λαϊκή δυσαρέσκεια.

Μιλώντας στο Βερολίνο στις 9 Νοεμβρίου, ο πρόεδρος της ΕΕ Herman Van Rompuy, παίνεψε «το θάρρος» των ηγετών της ΕΕ, λέγοντας: «Είμαι εντυπωσιασμένος για το πολιτικό θάρρος που επέδειξαν οι κυβερνήσεις τον τελευταίο χρόνο. Όλες παίρνουν μέτρα που δεν είναι καθόλου δημοφιλή, έτσι ώστε να αναμορφώσουν τις οικονομίες τους, και τους προϋπολογισμούς τους, και μάλιστα σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από αύξηση του λαϊκισμού. Μερικοί ηγέτες τα καταφέρνουν ενώπιον ισχυρών αντιπολιτεύσεων στα κοινοβούλια, διαμαρτυριών στους δρόμους, απεργιών στους χώρους εργασίας, και γνωρίζοντας πως αντιμετωπίζουν εκλογική ήττα. Παρόλα αυτά συνεχίζουν μπροστά. Αν αυτό δεν είναι πολιτική γενναιότητα, τότε τι είναι:».

S.A.-Global Research

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση