Οι "ευθυνοχαρείς"

• Ο κεντρομόλος τεχνοκρατισμός, με έφεση στις συνηθισμένες κεντρο-αριστερές κοοπτάτσιες, θα ηττηθεί εκ νέου αν δεν συνειδητοποιήσει το ανθρωπολογικό βάθος του προβλήματος και άρα της οφειλόμενης απάντησης. Ο μεταρρυθμισμός χωρίς πειστικό μύθο, θα γίνει μπούμερανγκ. Γιατί το «δίκιο» ή το «άδικο» των εισαγόμενων αλλαγών δεν αποτυπώνεται μόνον υλικά, κυρίως εικονίζονται και μεταποιούνται στην κοπιώδη συγκρότηση έλλογης κοινότητας πεπρωμένου, σήμερα κομματιασμένης σε συγκινησιακά ψίχουλα, στο φόντο μιας παγκοσμιοποιημένης χαοδημοκρατίας.
  
  
  
  Του ΑΝΔΡΕΑ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΥ *

  
  

  Οταν πριν από χρόνια ο σημερινός πρωθυπουργός αποτελείωνε πολιτικά το παλιό κακό ΠΑΣΟΚ προτείνοντας τη μετατροπή του σε «Ιντερνετ-καφέ», σε δικτυακό τόπο διαβούλευσης και παροχής κοινωνικών υπηρεσιών, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι αυτός ο χώρος θα έπρεπε να ανταποκριθεί στην ανάγκη σαφούς και οργανωμένης στάσης έναντι του «Μνημονίου», της «τρόικας» κ.ο.κ.

  Ακόμη και στην αρχή της σημερινής κυβερνητικής του θητείας, το νέο ΠΑΣΟΚ σκόρπισε τον ενθουσιασμό στους προσήλυτους της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης που νόμισαν ότι η «ευθύνη» απέναντι στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα θα μπορούσε να καλυφθεί με ένα κλικ στον υπολογιστή. Ολα αυτά ξεχάστηκαν μπροστά στον κίνδυνο της χρεοκοπίας. Κανείς από αυτούς τους ευθυνοχαρείς δεν προτείνει σήμερα τη διεξαγωγή μιας στοιχειώδους «συζήτησης» στο εσωτερικό της ηλεκτρονικής κοινότητας ΠΑΣΟΚ για την «κρίση» και τις προϋποθέσεις «εξόδου». Για να αποδειχθεί, ακόμα μια φορά, ότι οι υπερμοντέρνοι δεν έχουν στοιχειώδη αίσθηση πραγματικής συνέπειας.

  Αν το ΠΑΣΟΚ έχει πάψει δημοσίως να υπάρχει με όρους ιστορικο-πολιτικής κοινότητας, αυτό δεν είναι κάτι αναγκαστικά κακό, θα μπορούσε να είναι και πολύ καλό, με την έννοια τουλάχιστον της αποτοξίνωσης από τον γνωστό δημαγωγικό πυρετό που συνόδευσε την ανάπτυξή του. Το μείζον πρόβλημα που προκύπτει είναι ότι ο καταναγκαστικά εισαγόμενος σήμερα «εκσυγχρονισμός» δεν έχει πού να σταθεί, παρά μόνο πάνω στην ψύχρα της άτεγκτης αυτο-αναφορικής λογικής του. Ωστόσο, ένας έξωθεν επιβαλλόμενος εκσυγχρονισμός, συχνά δαιμονοποιημένος, χωρίς ερείσματα σε έναν μύθο που θα τον ερμηνεύει και θα τον προσαρμόζει στις αξίες του εγχώριου ακροατηρίου, είναι καταδικασμένος να αποτύχει, μαζί με τους φορείς του. Ενας εκσυγχρονισμός που δεν έχει τη μέριμνα πραγματικής, όχι τεχνητής και εφήμερης, συσχέτισης και επέμβασης στις νοοτροπίες, στα στερεότυπα, στις πολιτισμικές δομές νοήματος, είναι μια οικονομική φούσκα.

  Αν κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει στα σοβαρά την επείγουσα οικονομική όψη της σημερινής κρίσης, η συνακόλουθη ανάγκη λήψης μέτρων δεν εξαντλεί την απάντηση στα ερωτήματα: «Πώς φτάσαμε ώς εδώ, πού πάμε και πώς;». Και η απάντηση αυτή αποτελεί μέρος του σημερινού ελληνικού προβλήματος, τον πυρήνα του. Μια απάντηση πολιτική και πολιτισμική ταυτόχρονα, απάντηση εκτός του οικονομικού πεδίου, που δεν μπορεί να περιμένει για αργότερα, αφού πρώτα ξεπεραστούν τα σημερινά άμεσα προβλήματα. Αλλά η επεξεργασία και η εξειδίκευση μιας τέτοιας απάντησης προϋποθέτει μια κατεύθυνση πολιτισμικής ηγεμονίας, συνδυασμό δηλαδή κριτικής ιστορικής αυτογνωσίας και πολιτικής προοπτικής. Ποιο πολιτικό επιτελείο, ποια πολιτική κοινότητα, ποιο ΠΑΣΟΚ, μπορεί να την επιμεληθεί;

  Ο κεντρομόλος τεχνοκρατισμός, με έφεση στις συνηθισμένες κεντρο-αριστερές κοοπτάτσιες, θα ηττηθεί εκ νέου αν δεν συνειδητοποιήσει το ανθρωπολογικό βάθος του προβλήματος και άρα της οφειλόμενης απάντησης. Ο μεταρρυθμισμός χωρίς πειστικό μύθο, θα γίνει μπούμερανγκ. Γιατί το «δίκιο» ή το «άδικο» των εισαγόμενων αλλαγών δεν αποτυπώνεται μόνον υλικά, κυρίως εικονίζονται και μεταποιούνται στην κοπιώδη συγκρότηση έλλογης κοινότητας πεπρωμένου, σήμερα κομματιασμένης σε συγκινησιακά ψίχουλα, στο φόντο μιας παγκοσμιοποιημένης χαοδημοκρατίας.

  Αν το ερμηνεύω σωστά, αυτό το βαθύ πολιτισμικό αίτημα θέτει ο Στέλιος Ράμφος με το τελευταίο του βιβλίο «Το αδιανόητο τίποτα». Γιατί ο κατά Ράμφο στερημένος υποκειμενικότητας ελληνικός εαυτός θα δεχθεί ένα τελειωτικό χτύπημα, αν οι ταγοί του συνεχίσουν να θεωρούν την «ανάπτυξή» του αποκλειστικά οικονομικό μέγεθος, διανθισμένο με συμπονετική ρητορική. Μια τέτοια ανάπτυξη, χωρίς ηγεμονικό ιδεολογικό λόγο, δεν κάνει άλλο παρά να βαθαίνει την αυτιστική υπανάπτυξη.

  
  

  * Ο Ανδρέας Πανταζόπουλος διδάσκει στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ.

  
  
  
  Πηγή
  
  
  
  
  

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση