Το ευρώ και το μέλλον της Ευρώπης

• "...οι αδύνατες οικονομίες του νότου χρειάζεται να επενδύσουν σε ελεύθερες αγορές εργασίας και προϊόντων και να ωθήσουν την ανταγωνιστικότητα, έτσι οι χώρες πλεονάσματος όπως τη Γερμανία πρέπει να «ξοδέψουν μέσα στο σπίτι». Η σκηνή έχει στηθεί για μια άσχημη πολιτική μάχη για το πως θα «τρέξει» από εδώ και πέρα η Ευρώπη..."

Το σχέδιο των €750 δις της Ευρωπής για να υπερασπίσει το ενιαίο νόμισμά της μπορεί να έφερε ευφορία, αλλά γεννήθηκε από απελπισία. Όταν οι ηγέτες της ευρω-ζώνης σύναντήθηκαν κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου στις 8 και 9 Μαΐου ήρθαν αντιμέτωποι με την πραγματικότητα ότι ο φόβος στις αγορές των κυβερνητικών ομολόγων στα κράτη της νότιας Ευρώπης θα διαδοθεί στο τραπεζικό σύστημά και θα μολύνει τις παγκόσμιες πιστωτικές αγορές.
Αυτό το σχέδιο δεν είναι μόνο για την παρεμπόδιση της διάδοσης κρίσης του χρέους στην Πορτογαλία και την Ισπανία αλλά για να παρεμποδίσουν έναν αυξανόμενο οικονομικό πανικό που θα μπορεί να βυθίσει τη παγκόσμια οικονομία...
Οι Ευρωπαϊοι ηγέτες είναι έτοιμοι να δράσουν θαρραλέα και γρήγορα. Κανείς εξάλλου δεν μπορεί να τους κατηγορήσει για έλλειψη φιλοδοξίας! Έχουν ήδη δεσμεύτει για €60 δις των ΕΕ ομολόγων, €440 δις που εγγυούνται οι χώρες της ευρω-ζώνης, και ενδεχομένως μέχρι €250 δις από το ΔΝΤ. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ένας στυλοβάτης της νομισματικής ορθοδοξίας, αγοράζει τα κρατικά ομόλογα προκειμένου να μειωθεί το κόστος για τις αδύναμες οικονομίες της ζώνης του ευρώ.
Βραχυπρόθεσμα αυτή η επίδειξη οικονομικής δύναμης έχει λειτουργήσει. Οι ομολογιακές αγορές έχουν ηρεμήσει. Το σχέδιο δεν είναι ακόμα ολοκληρωμένο αφού αγοράζει μόνο χρόνο, αλλά δεν διορθώνει τις νομισματικές ρωγμές που οδήγησαν τη ζώνη του ευρώ σε αυτό το σημείο. Αντιθέτως, περιλαμβάνει κινδύνους που η Ευρώπη πρέπει επειγόντως να εξετάσει.
Καταρχήν πρέπει να συνηδητοποιήσουν ότι το σχέδιο στερείται τη λεπτομέρεια. Κανένας δεν είναι απολύτως βέβαιος πώς η εγγύηση δανείου θα λειτουργήσει ή πώς το ΔΝΤ θα καταστήσει τα χρήματά του διαθέσιμα. Αυτό παίζει σημαντικό ρόλο επειδή η ΕΚΤ, έχει αρχίσει ήδη να αγοράζει τα κρατικά ομόλογα από την ελέυθερη αγορά, επιμένοντας ότι οι ενέργειές της είναι κατ’ έξαίρεση μια βραχυπρόθεσμη αντίδραση στις δυσλειτουργικές αγορές.
Οι πιεσμένες κυβερνήσεις της ευρώ-ζώνης τώρα ξέρουν οτί βραχυπρόθεσμα αυτή είναι μια λύση για να αποφύγουν τις σκληρές αποφάσεις που βρίσκονται ακόμα μπροστά. Μακροπρόθεσμα είναι μια «συνταγή» για την κατάρρευση της ζώνης του ευρώ.
Μερικά μέτρα προστασίας πρόκειται να βρεθούν στο ίδιο σχέδιο. Η Πορτογαλία και η Ισπανία πείστηκαν να αναγγείλουν πρόσθετα φορολογικά μέτρα αυτήν την εβδομάδα. Οποιαδήποτε χώρα που δανείζεται από τα νέα κεφάλαια σταθεροποίησης θα πρέπει να συμφωνήσει σχετικά με ένα ρυθμιστικό πρόγραμμα με το ΔΝΤ, ακριβώς όπως η Ελλάδα έχει κάνει ήδη. Εάν οι ασύνετες οικονομίες επιδιώξουν τα μετρητά από το κεφάλαιο διάσωσης, θα πρέπει να εισάγουν την πειθαρχία από ένα σώμα που θα ειδικεύεται και στην επιβολή της.
Αλλά αυτό σίγουρα δεν θα είναι αρκετό. Οι κυβερνήσεις της ζώνης του ευρώ πρέπει να βρούν τους τρόπους να επιβάλουν την «καλή συμπεριφορά» πολύ πριν το πρόβλημα γίνει οξύ. Αυτός είναι ο μεγαλύτερος στόχος, επειδή η ιστορία των ευρώ είναι ήδη κορεσμένη με αποτυχημένες προσπάθειες για να πείσει ως ενιαίο Ευρωπαίκό νόμισμα. Οι αρχιτέκτονες του ευρώ πρέπει να πιστέψουν ότι το σκάφος δεν θα εγκατελειφθεί και να επαναπροσδιορίσουν το νόμισμα ως ένα «σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης». Οι κανόνες είναι αποτυχημένοι εντελώς και οι κυρώσεις δεν ήταν αξιόπιστες. Πάρα πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των μεγαλύτερων μελών της ζώνης του ευρώ, είχαν την άδεια να περιφρονήσουν τους κανόνες με την ατιμωρησία. Χειρότερα, κανένας δεν προέβλεψε το οικονομικό ναυάγιο και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι χρηματοοικονομικές αγορές απέτυχαν για υπερβολικά μεγάλο χρονικό διάστημα να διακρίνουν τις ανέυθυνες κυβερνήσεις από τις συνετές.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αυτή η εβδομάδα έδωσε μερικές ιδέες, από τον πιό παρεισφρητικό και συλλογικό έλεγχο των εθνικών προϋπολογισμών σε ένα σύστημα κινήτρου όπου οι παραβατικές κυβερνήσεις θα τιμωρούνται με παρακράτηση των κεφαλαίων της ΕΕ. Αυτο είναι μια καλή αρχή, αλλά η ζώνη του ευρώ πρέπει επίσης να σκεφτεί και για τις πολιτικές κυρώσεις για τις χώρες που έχουν παραβατική συμπεριφορά στερώντας για παράδειγμα ακόμα και μια ψηφοφορία σε οποιασδήποτε αποφάση της ΕΕ. Είναι απαραίτητο ένα τέτοιο σύστημα αναδόμησης χρέους μέσω αντίστοιχων μηχανισμών.
Ο σκληρότεροι θα βρούν την πολιτική θέληση να αντιμετωπίσουν τις παραβάσεις. Αυτή η προσπάθεια θα φέρει και συγκρούσεις μέσα στα ίδια τα κράτη. Οι Γερμανοί ψηφοφόροι μόλις έδειξαν ότι θα τιμωρήσουν τους ηγέτες που ξοδεύουν τα χρήματά τους στους «ανίκανους αλλοδαπούς». Στην άλλη πλευρά, η βία στην Ελλάδα είναι μια υπενθύμιση ότι οι δημοκρατικές κυβερνήσεις μπορούν να επιβάλουν μόνο τόσα όσα μπορεί ο λαός να αντέξει. Ακόμα κι αν δέχτούμε ότι τα ελλείμματα πρέπει να πέσουν και οι οικονομίες πρέπει να εκσυγχρονίστουν, κανείς δεν μπορεί να είναι απολύτως βέβαιος τι θα έρθει πρώτα, η οικονομική ανάπτυξη ή η κοινωνική εξέγερση;
Ένα πράγμα είναι σίγουρο, ότι όλο αυτό θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη παρέμβαση στην πολιτική των χωρών. Οι Γάλλοι έχουν παλέψει από καιρό για μια κοινοτική κυβερνητική οικονομία με τις ευρείες δυνάμεις πάνω στη φορολογία και την νομισματική πολιτική. Οι Γερμανοί θέλουν ένα διαφορετικό είδος συγκέντρωτισμου, που στηρίζεται στους κανόνες για να τιμωρηθούν οι παραβάτες της ΕΕ.
Ακριβώς όπως οι αδύνατες οικονομίες του νότου χρειάζεται να επενδύσουν σε ελεύθερες αγορές εργασίας και προϊόντων και να ωθήσουν την ανταγωνιστικότητα, έτσι οι χώρες πλεονάσματος όπως τη Γερμανία πρέπει να «ξοδέψουν μέσα στο σπίτι». Η σκηνή έχει στηθεί για μια άσχημη πολιτική μάχη για το πώς θα «τρέξει» από εδώ και πέρα η Ευρώπη.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση