Σε εύφλεκτη καμπή τα ελληνοτουρκικά

Ο Παπαχελάς προειδοποιεί;

Οι επόμενες εβδομάδες και μήνες θα απαιτήσουν λεπτούς και προσεκτικούς χειρισμούς στο τρίγωνο Αθήνα - Λευκωσία - Αγκυρα. Ολα δείχνουν πως ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν έχει εκχωρήσει εδώ και αρκετό καιρό τον χειρισμό όλων των θεμάτων εθνικής ασφαλείας στο στρατιωτικό κατεστημένο ή άλλως αποκαλούμενο βαθύ κράτος της Αγκυρας.
Πληροφορίες από Δυτικούς διπλωμάτες αλλά και Τούρκους παρατηρητές αναφέρουν πως ο κ. Ερντογάν έκανε αυτήν την παραχώρηση στο πλαίσιο ενός εσωτερικού συμβιβασμού κατά τη διάρκεια της σκληρής διελκυστίνδας εξουσίας που είχε με τους στρατηγούς - πασάδες.

Ο πρωθυπουργός κ. Καραμανλής είχε ήδη αντιληφθεί αυτήν την πραγματικότητα κατά τις επαφές που είχε με τον κ. Ερντογάν, ο οποίος ουδέποτε έδειξε προθυμία να μπει στον πυρήνα των ελληνοτουρκικών εκκρεμοτήτων. Βεβαίως, ο Τούρκος πρωθυπουργός έχει φροντίσει για τη διατήρηση του καλού κλίματος και συνέβαλε ο ίδιος προσωπικά στην άψογη διεξαγωγή της ιστορικής επίσκεψης του κ. Καραμανλή στην Αγκυρα. Αυτήν τη στιγμή όμως ουδείς, στο Μέγαρο Μαξίμου ή στο υπουργείο Εξωτερικών, τρέφει ψευδαισθήσεις για την πιθανότητα επίτευξης συμφωνίας με την Αγκυρα για το Αιγαίο. Αλλά και στη Λευκωσία ο πρόεδρος Δημήτρης Χριστόφιας έχει αντιληφθεί πως οι καλές προθέσεις του ίδιου και του κ. Ταλάτ προσκρούουν στον τοίχο των σκληρών απόψεων του τουρκικού στρατού και της διπλωματικής υπηρεσίας.
Πέραν τούτου όμως έμπειροι διπλωματικοί παρατηρητές, οι οποίοι έχουν μάθει να διαβάζουν τα «σημάδια» μιας πιθανής κρίσης με την Τουρκία, ανησυχούν. Η Αγκυρα αμφισβητεί, όχι με νομικά επιχειρήματα αλλά με τον «τσαμπουκά» του ισχυρού της περιοχής, το δικαίωμα της Κύπρου να δίνει παραχωρήσεις για έρευνες στη δική της Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Στο Αιγαίο διενεργεί έρευνες αμφισβητώντας εμπράκτως και τυπικώς το αν και πόση υφαλοκρηπίδα έχουν ορισμένα νησιά, όπως το Καστελλόριζο. Και, τέλος, αντιδρά έντονα στην προσπάθεια της Ελλάδας να διαπραγματευθεί με την Αίγυπτο την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας.
Οσο τεχνικά και αν ακούγονται αυτά τα ζητήματα κρύβουν σοβαρούς κινδύνους ανάφλεξης, γιατί ουδείς γνωρίζει πόσο θα θελήσει να «χοντρύνει» το παιχνίδι η Αγκυρα. Γεγονός πάντως είναι πως τα συμφέροντα είναι πλέον σημαντικά, καθώς πληθαίνουν οι ενδείξεις για την ύπαρξη κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, τουλάχιστον νοτίως της Κύπρου. Οι Τούρκοι στρατηγοί είναι λογικό να θελήσουν κάποια στιγμή να ανεβάσουν τους τόνους για να ενισχύσουν τη θέση τους έναντι του κ. Ερντογάν και να αποδείξουν ότι χρειάζονται τα τεράστια κονδύλια που απορροφούν από τον τουρκικό κορβανά. Οι διεκδικήσεις τους είναι σαφώς παράλογες στις περισσότερες περιπτώσεις, αλλά οι ίδιοι θεωρούν πως όποια και αν είναι η έκβασή τους θα βγουν κερδισμένοι. Αν η Ελλάδα ή η Κύπρος υποχωρήσουν θα έχουν επιβάλει τη λογική του ισχυροτέρου στην περιοχή. Αν πάλι προκληθεί μια κρίση θα αποδείξουν ότι έχουν ρόλο στη σημερινή Τουρκία.
Χρειάζεται πάντως προσοχή. Γιατί, αν μην τι άλλο, από τον Σεπτέμβριο του 1955 και μετά έχει αποδειχθεί ότι οι κρίσεις με την Τουρκία προκαλούνται συνήθως όταν η Ελλάδα δοκιμάζεται από πολιτική ή άλλη κρίση.

Του Αλέξη Παπαχελά
από την "Καθημερινή"

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση