Η (νέα) Ρωσία του Πούτιν συνάντησε τη (νέα) Αμερική του Μπάιντεν

Του Alexander Baunov

Όταν ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin παραβρέθηκε στη σύνοδο κορυφής με τον Αμερικανό πρόεδρο Joe Biden στη Γενεύη αυτή την εβδομάδα, εκπροσωπούσε μια νέα Ρωσία. Στο περασμένο έτος, το σκηνικό της ανάπτυξης της Ρωσίας που ξεκίνησε υπό τον Mikhail Gorbachev και τον Boris Yeltsin, ήρθε πολύ χαρακτηριστικά στο τέλος, όπως επισημοποιήθηκε με τις αλλαγές στο σύνταγμα που θα επιτρέψουν στον Putin να παραμείνει στην εξουσία για πολλά ακόμη χρόνια.

Η νέα Ρωσία δεν αναπτύσσεται πλέον μέσω της οικοδόμησης -ή ακόμη και της μίμησης ότι οικοδομεί- τους δυτικούς θεσμούς. Δεν απορρίπτει την οικονομία της αγοράς ή τα ανοιχτά σύνορα, και με βάση τα σοβιετικά πρότυπα (το σημείο αναφοράς για τη γενιά των τωρινών ηγετών), είναι μια ελεύθερη χώρα. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι υποχρεωμένη να επιβάλλει τα δυτικά πρότυπα της ελευθερίας του λόγου ή της ανταγωνιστικής δημοκρατίας ή ότι η αγορά πρέπει να είναι ανοιχτή στις δυτικές εταιρείες.

Η Ρωσία δεν θα αξιολογείται πλέον σύμφωνα με τα εξωτερικά κριτήρια. Για αυτό τα σχέδια για τη Σύνοδο ΚΟρυφής δεν είχαν κανένα αντίκτυπο στην αντιμετώπιση της αντιπολίτευσης ή των ανεξάρτητων ΜΜΕ από το καθεστώς ή στη στήριξη του προς τον Λευκορώσο ηγέτη Alexander Lukashenko. Ακριβώς το αντίθετο: πριν από τη συνάντηση με τον Biden, το Κρεμλίνο δεν σταμάτησε να χτίζει ένα πιο αυταρχικό καθεστώς, αλλά επιτάχυνε τη διαδικασία. Όλες οι προσπάθειες του Biden να ντροπιάσουν τον Putin για τις δοκιμασίες των εκπροσώπων της ρωσικής αντιπολίτευσης, καταστράφηκαν από την έλλειψη κατανόησης και τις αντίθετες κατηγορίες. Για τον Putin, δεν υπάρχει πλέον ένα σύστημα εταίρων στους οποίους αυτές οι κατηγορίες θα είχαν επίπτωση.

Οι σχέσεις με τη Ρωσία από τώρα και στο εξής θα οικοδομούνται επισήμως όχι στη δυνητική συγγένεια με τη Δύση, ούτε στη βάση των δυτικών αξιολογήσεων της κατάστασης στη Ρωσία, αλλά αποκλειστικά στα κοινά συμφέροντα, εναντίον αμοιβαίων εχθρών, και προκειμένου να αποφευχθούν συγκρούσεις που θα μπορούσαν να συμβούν.

Όπως ο Putin έφερε μια νέα Ρωσία στη Σύνοδο, ο Biden επίσης εκπροσωπούσε μια νέα Αμερική: μία που αποκαθιστά τις προηγούμενες σχέσεις με τους συμμάχους της, τη δυτική ενότητα και τη δημοκρατική επιρροή.

Ο Biden -ένας επαγγελματίας πολιτικός από τις ημέρες του Ψυχρού Πολέμου -η πρόληψη ενός πυρηνικού πολέμου μεταξύ δύο ανόμοιων εθνών, είναι ένα θέμα πολύ κοντά του. Μια αναβίωση της δοκιμασμένης παράδοσης των πυρηνικών συνομιλιών μεταξύ των υπερδυνάμεων, θα ταίριαζε επίσης στο Κρεμλίνο. Οι δύο πλευρές μάλιστα εξέδωσαν ένα κοινό ανακοινωθέν για τη στρατηγική ικανότητα μετά τη Σύνοδο της Γενεύης, σε αντίθεση με τις εκτιμήσεις ότι δεν θα υπήρχαν ανακοινωθέντα.

Οι δύο πλευρές ήταν τόσο απασχολημένες με τα παγκόσμια θέματα που φαίνεται πως δεν είχαν καιρό για να περάσουν στις τοπικές συγκρούσεις με λεπτομέρειες. Η Ουκρανία και η Λευκορωσία, και η Σύρια και η Λιβύη, συζητήθηκαν αλλά όχι αρκετά για εκείνους που ενδιαφέρονται περισσότερο.

Ένα σημαντικό σημείο καμπής έλαβε χώρα με την εκλογική νίκη του Biden. Όταν οι Δημοκρατικοί μπήκαν στον Λευκό Οίκο, φαινόταν ότι η κύρια σύγκρουση της προεδρίας του Trump -με την Κίνα- θα εξομαλυνόταν, ενώ η Ρωσία θα έμενε απομονωμένη και θα τιμωρούνταν σκληρά. Ωστόσο αρκετούς μήνες μετά, η ρητορική της νέας κυβέρνησης για την Κίνα έχει γίνει πιο σκληρή. Φαίνεται πως από τη στιγμή που οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες στον κόσμο, οι οποίες είναι στενά συνδεδεμένες, έχουν ξεπεράσει τις διαφορές τους, θα πρέπει να συγκλίνουν και να επιλύσουν τη σύγκρουση τους. Αλλά ο Biden δεν έχει ακόμη συναντηθεί με τον Κινέζο ηγέτη Xi Jinping, και τώρα έχει αρχίσει να αναφέρεται στο ερώτημα εάν ο κορονοϊός κατασκευάστηκε σε κινεζικό εργαστήριο: μια ιδέα που προηγουμένως πιστευόταν λανθασμένα ότι είναι για τους οπαδούς του Trump.

Η Κίνα ασφαλώς δεν ήταν απλώς ένας τυχαίος στόχος για τον προσωπικό θυμό του Trump. Είναι αντικειμενικός, παγκόσμιος αντίπαλος και οποιαδήποτε αμερικανική κυβέρνηση θα έπρεπε να εστιάσει στον περιορισμό του. Προτού στραφεί στο βασικό έργο του, θα ήταν σκόπιμο να επιλυθεί το ρωσικό ζήτημα με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Η προσπάθεια να το λύσει μετατρέποντας τη Ρωσία σε μέρος του δυτικού κόσμου, κατέληξε σε αποτυχία. Η μόνη εναπομείνασα επιλογή είναι να την εξουδετερώσει, αφήνοντάς την όπως η ηγεσία της -και για την ώρα, η πλειοψηφία του πληθυσμού- θέλει να τη βλέπει.

Ο Biden δεν έχει χάσει τη θεωρητική δυνατότητα να τερματίσει αυτή την ενεργή αντιπαράθεση με τη Ρωσία και ξεκινά να αντικαταστήσει το χάος με μια σχέση που χτίστηκε στα χαλάσματα της δυτικής πορείας της Ρωσίας, και μια νέα συμβατική τάξη με τη Ρωσία. Για τον Putin, είναι μια ευκαιρία να καταστήσει σαφές ότι η επίτευξη συμφωνίας με τη Ρωσία δεν εγγυάται καμιά μελλοντική δυτική τάση, και ότι η Δύση πρέπει να αποδεχθεί τη Ρωσία όπως είναι, όπως έκανε στη διάρκεια της προηγούμενης της διπολικότητας. Και ακόμη κι αν ο σημερινός ηγέτης της Ρωσίας παραμείνει στην εξουσία περισσότερο από ό,τι είχε ανακοινωθεί κατά τη διάρκεια των ετών με πιο δυτικές τάσεις, αυτό δεν σημαίνει ότι οι συμφωνίες που επιτεύχθηκαν τότε είναι πλέον άκυρες.

Capital

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση