Πώς θα απαντήσει το Ιράν στο «σαμποτάζ» του πυρηνικού εργοστασίου

H ανάγκη του Ιράν να διασφαλίσει από την επανέναρξη των συνομιλίων για το πυρηνικό πρόγραμμα μια άρση των κυρώσεων θα περιορίσει την αντίδρασή του στην πιθανολογούμενη ισραηλινή επίθεση στην εγκατάσταση της Νατάνζ, εκτιμά το Stratfor. Oποιαδήποτε ιρανικά αντίποινα, ωστόσο, θα φέρουν περισσότερο στο διεθνές στόχαστρο τις διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην Τεχεράνη και τη Δύση.

Η πυρηνική εγκατάσταση του Ιράν στη Νατάνζ, στα νότια της Τεχεράνης, υπέστη διακοπή ρεύματος στις 11 Απριλίου, μετά από έκρηξη η οποία φέρεται να κατέστρεψε σύστημα τροφοδοσίας το οποίο χρησιμοποιείται για τις υπόγειες μηχανές φυγοκέντρισης.

Το περιστατικό συνέβη μετά τις πρώτες έμμεσες διπλωματικές επαφές ανάμεσα στις ΗΠΑ και το Ιράν τα τελευταία τρία χρόνια και ενώ συνεχίζονται τα θερμά επεισόδια ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν. Αυτό αποτελεί περαιτέρω ένδειξη ότι το συμβάν ήταν ένα καλά σχεδιασμένο σαμποτάζ, με στόχο να διαταραχθεί η πρόοδος του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, αλλά και δυνητικά να υπονομευτούν οι συνομιλίες ανάμεσα στο Ιράν και τις ΗΠΑ, τη Γερμανία, τη Γαλλία, τη Ρωσία, την Κίνα και την Αγγλία, οι οποίες αναμένεται να συνεχιστούν στη Βιέννη.

Στις 11 Απριλίου, το ισραλινό κανάλι Kan ισχυρίστηκε ότι η ισραηλινή Μοσάντ ήταν πίσω από την κυβερνοεπίθεση στην εγκατάσταση. Οι New York Times ανέφεραν επίσης πηγές από τις υπηρεσίες πληροφοριών του Ισραήλ και των ΗΠΑ, που έλεγαν ότι η διακοπή ρεύματος προκλήθηκε από «σχεδιασμένη έκρηξη».

Το περιστατικό στις 11 Απριλίου συνέβη λιγότερο από 24 ώρες πριν το Ιράν αρχίσει να τροφοδοτεί με αέριο κάποιες προηγμένες μηχανές φυγοκέντρισης για τον εορτασμό της «Εθνικής Ημέρας Πυρηνικής Τεχνολογίας».

Εφόσον διενεργήθηκε χωρίς τη στήριξη των ΗΠΑ ή του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου, ένα τέτοιο σαμποτάζ μπορεί να καταδεικνύει την αποφασιστικότητα του Ισραήλ να δράσει μονομερώς κατά του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, για να επιβραδύνει την εξέλιξή του. Το χτύπημα στην παροχή ενέργειας στη Νατάνζ με τρόπο που μπορεί να οδηγήσει στη διακοπή λειτουργίας της εγκατάστασης ή στον περιορισμό της αποτελεί μια σημαντική στρατηγική νίκη για το Ισραήλ.

Την περασμένη εβδομάδα, το Ιράν είχε ανακοινώσει ότι έχει συγκεντρώσει 55 κιλά ουράνιου εμπλουτισμένου στο 20%. Η Τεχεράνη ανακοίνωσε επίσης ότι βρίσκεται μπροστά στο χρονοδιάγραμμα για την επίτευξη του ετήσιου στόχου παραγωγής τουλάχιστον 120 κιλών ουρανίου εμπλουτισμένου σε αυτά τα επίπεδα, όπως ορίζει ο νέος νόμος που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο από το ιρανικό κοινοβούλιο.

Eπιπρόσθετα, η κυβέρνηση του Ιράν έχει τονίσει τις αυξημένες δυνατότητες των μονάδων εργασίας διαχωρισμού (SWU), χάρη σε πιο προηγμένες μηχανές φυγοκέντρισης. Όλες αυτές οι εξελίξεις επιταχύνουν την πρόοδο του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, την οποία το Ισραήλ έχει κάθε συμφέρον και πρόθεση να διαταράξει. Παρά την επιμονή των Ιρανών αξιωματούχων ότι ο εμπλουτισμός προχωράει κανονικά μετά τη διακοπή ρεύματος, οι δύο αξιωματούχοι των ισραηλινών και αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών που επικαλούνται οι NYT τόνισαν ότι η βλάβη στις μηχανές φυγοκέντρισης ήταν τεράστια και θα χρειαστούν εννιά μήνες για την επισκευή της, καθυστερώντας την πρόοδο του Ιράν στον εμπλουτισμό ουρανίου.

Το Ισραήλ ανησυχεί επί μακρόν για την πρόοδο που έχει σημειώσει το Ιράν στο πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας. Μεταξύ του 2006 και του 2012, το Ισραήλ συμμετείχε σε εκστρατεία για την υποβάθμιση των ιρανικών πυρηνικών δυνατοτήτων μέσω σειράς κυβερνοεπιθέσεων, μυστικών επιχειρήσεων και στοχευμένων δολοφονιών ιρανικών πυρηνικών επιστημόνων. Πιο πρόσφατα, έκρηξη που σημειώθηκε σε συγκρότημα πυραύλων τον Ιούνιο του 2020 και η επακόλουθη έκρηξη και πυρκαγιά τον Ιούλιο του 2020 στη Νατάνζ αποδόθηκαν επίσης στο Ισραήλ.

Το Ισραήλ θα μπορούσε επίσης να επιδιώξει να υπονομεύσει την πρόοδο που σημειώθηκε στην επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, ειδικά από τη στιγμή που οι συνομιλίες του Ιράν με τη Δύση αυξάνουν το κόστος κάθε ιρανικής κίνησης. Υπάρχει σημαντική πιθανότητα οι νέες συνομιλίες να οδηγήσουν το επόμενο έτος σε συμφωνία που θα σώζει τα προσχήματα για την Τεχεράνη, αίροντας τις κυρώσεις κατά του Ιράν, σε αντάλλαγμα για μερική συμμόρφωση.

Το Ισραήλ πιθανώς ελπίζει ότι οι συνομιλίες θα περιορίσουν μέρος της ικανότητας του Ιράν να προχωρήσει σε αντίποινα ενάντια στο Ισραήλ. Όμως, ανεξάρτητα από το πόσο οι συνομιλίες λαμβάνουν υπόψη τις ανησυχίες για την ασφάλεια του Ισραήλ, οποιαδήποτε μελλοντική συμφωνία που θα άρει τις κυρώσεις στο Ιράν θα ερμηνευτεί από στελέχη της ισραηλινής κυβέρνησης και του αμυντικού κατεστημένου ως εξαιρετικά χαλαρή. Και ό,τι καθυστερεί την πρόοδο του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν θα θεωρηθεί επίσης ως νίκη στο Τελ Αβίβ, ακόμα κι αν πρόκειται για πράξη σαμποτάζ, που ενέχει τον κίνδυνο αντιποίνων του Ιράν.

Η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν ανακοίνωσε ότι οι ΗΠΑ δεν συμμετείχαν στην πρόσφατη επίθεση στη Νατάνζ και δεν είχαν τίποτα να προσθέσουν όσον αφορά τις πιθανές αιτίες. Αυτό δείχνει την επιθυμία του Λευκού Οίκου να αποστασιοποιηθεί από το συμβάν, πριν από την πιθανή έναρξη επίσημων συνομιλιών με το Ιράν. Μια πολιτική μονομερούς ισραηλινής δράσης θα μπορούσε να λειτουργήσει ενάντια σε αυτό που οι ΗΠΑ θέλουν να επιτύχουν με το Ιράν, καθώς και στην περιοχή ευρύτερα.

Θα υπάρξουν περαιτέρω εξελίξεις όσον αφορά το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, ανεξάρτητα από τις ενέργειες του Ισραήλ, έως ότου οι διαπραγματεύσεις της Τεχεράνης με τη Δύση καταλήξουν σε συμφωνία. Το Ιράν έχει ήδη ανακοινώσει ότι θα αποκαταστήσει οποιαδήποτε χαμένη ικανότητα από το περιστατικό της Νατάνζ.

Η σταδιακή ανάπτυξη του πυρηνικού της προγράμματος αποτελεί μέρος της στρατηγικής της Τεχεράνης να αποκτήσει ένα διαπραγματευτικό όπλο που μπορεί να ανταλλάξει σε συνομιλίες, όπως αυτές που ξεκινούν τώρα. Επιτρέπει επίσης στο Ιράν να συγκεντρώσει πολύτιμες τεχνικές γνώσεις σε έναν στρατηγικό τομέα για την άμυνα και την εθνική του ασφάλεια, την οποία δεν θα εγκαταλείψει, ανεξάρτητα από το πόσο μεγάλη απειλή είναι το Ισραήλ. Είναι, ως εκ τούτου, απίθανο το τελευταίο συμβάν να επηρεάσει σημαντικά το είδος των πυρηνικών παραχωρήσεων που προσφέρει το Ιράν στις νέες συνομιλίες.

Ο επικεφαλής του Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας του Ιράν χαρακτήρισε το περιστατικό πυρηνική τρομοκρατία και αποτέλεσμα σκόπιμης επίθεσης. Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Μοχάμαντ Τζαβάντ Ζαρίφ κατηγόρησε άμεσα το Ισραήλ για τη διακοπή ρεύματος, υποσχόμενος εκδίκηση και ισχυριζόμενος ότι το Ιράν θα αποκαταστήσει την εγκατάσταση στη Νατάνζ και θα την κάνει ακόμα πιο αποτελεσματική.

Το Ιράν θα αναγκαστεί να χρησιμοποιήσει τις ασύμμετρες στρατηγικές του, συμπεριλαμβανομένου του κυβερνοπολέμου, για να απαντήσει στην τελευταία ισραηλινή επίθεση. Ωστόσο, η απάντηση του Ιράν είναι πιθανό να είναι ρεαλιστική και υπολογισμένη, προκειμένου να διατηρηθεί η καλή θέληση της διεθνούς κοινότητας και να κερδίσει μια άρση των κυρώσεων καθώς οι συνομιλίες για τα πυρηνικά θα συνεχίσουν να βρίσκονται στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος.

Οι κυβερνοεπιθέσεις, με τη χρήση «αντιπροσώπων» (proxies) σε περιοχές όπως η Συρία, όπου μπορούν να ασκήσουν περιορισμένη στρατιωτική πίεση στο Ισραήλ και οι θαλάσσιες παρενόχλησεις είναι πιθανές τακτικές που το Ιράν έχει εφαρμόσει στο παρελθόν ως αντίποινα για επιθέσεις κατά της στρατιωτικής, πυρηνικής ή οικονομικής του κυριαρχίας. Υπάρχει επίσης η πιθανότητα ιρανικών μυστικών επιθέσεων σε ισραηλινές διπλωματικές ή εμπορικές εγκαταστάσεις εκτός του Ισραήλ. Η ανάγκη για αντίποινα γίνεται πιο επιτακτική από την αρνητική πολιτική οπτική του Ισραήλ, που διαθέτει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν για να πραγματοποιήσει τέτοιου είδους επιθέσεις. 

Το τελευταίο ισραηλινό σαμποτάζ συνέβη λίγο πριν από τις προεδρικές εκλογές στο Ιράν, στις οποίες θα έχουν προεξέχουσα παρουσία οι υποψήφιοι που προέρχονται από τις ένοπλες δυνάμεις.
Το περιστατικό αποτελεί ιδιαίτερη πολιτική ατίμωση για τις ιρανικές οντότητες που είναι επιφορτισμένες με τη διαφύλαξη των ιρανικών πληροφοριών και της ιρανικής ασφάλειας, όπως οι Φρουροί της Επανάστασης του Ιράν, υπογραμμίζοντας περαιτέρω την πιθανότητα περιορισμένων αντιποίνων.

Stratfor
Euro2day

 

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση