Γεωπολιτικές κόντρες με εμβολιαστικό πρόσχημα

Του Κώστα Ράπτη

Έχουν προσχωρήσει οι ιθύνοντες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στους "ψεκασμένους" του αντιεμβολιαστικού κινήματος; Δικαιούται να το αναρωτηθεί κανείς μετά το νέο επεισόδιο διασποράς αμφιβολιών από επίσημα χείλη για εμβόλιο θεωρούμενο ως ανταγωνιστικό των στενά οριζόμενων ευρωπαϊκών συμφερόντων.

"Είναι κάπως σαν ρώσικη ρουλέτα" δήλωσε για το εμβόλιο Sputnik-V κατά του κορονοϊού η πρόεδρος του διευθυντικού οργανισμού του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA), Κρίστα Βιρτούμερ-Χος, σε εμφάνισή της σε αυστριακό τηλεοπτικό δίκτυο, προκαλώντας πραγματική θύελλα. 

Σε αυστηρή γλώσσα

Το κρατικό ερευνητικό κέντρο Γκαμαλέια της Ρωσίας που παρήγαγε το Sputnik-V και το Ρωσικό Ταμείο Άμεσων Επενδύσεων που χρηματοδοτεί την ανάπτυξή του ζήτησαν από την Κρίστα Βιρτούμερ-Χος τη δημόσια έκφραση συγγνώμης για τις δηλώσεις της που "εγείρουν σημαντικά ερωτήματα για ενδεχόμενη πολιτική παρέμβαση", επισημαίνοντας σε αυστηρά διατυπωμένη ανακοίνωσή τους ότι ο ΕΜΑ δεν έχει επιτρέψει τη διατύπωση ανάλογων σχολίων για άλλα ανάλογα προϊόντα και, πάντως, δεν δικαιούται μετά από αλλεπάλληλες αναβολές στη διαδικασία αξιολόγησης του ρωσικού εμβολίου να υπονομεύει την αξιοπιστία των αρμόδιων οργανισμών των 46 χωρών που το έχουν ήδη εγκρίνει με όλα τα απαιτούμενα στοιχεία.

Η επικεφαλής της ΕΜΑ επικαλέστηκε την έλλειψη επαρκών στοιχείων για τυχόν παρενέργειες του Sputnik-V στα εμβολιασμένα άτομα. Ωστόσο ο στόχος της παρέμβασής της ήταν να αποθαρρύνει την Αυστρία από τα να μιμηθεί το παράδειγμα άλλων κρατών-μελών της Ε.Ε., όπως η Ουγγαρία, η Τσεχία και η Σλοβακία, που προχώρησαν σε επείγουσα εθνική παραγγελία του ρωσικού εμβολίου, πριν ολοκληρωθεί η πανευρωπαϊκή διαδικασία αδειοδότησης, η οποία ξεκίνησε μόλις την προηγούμενη εβδομάδα.

Ήδη οι ρωσικές αρχές δήλωσαν έτοιμες να εξασφαλίσουν 50 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση από τον Ιούνιο, ενώ ο Αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς συζήτησε τον περασμένο μήνα με τον Ρώσο πρόεδρο τη δυνατότητα προμήθειας του εμβολίου (αφού πάντως αυτό εγκριθεί από την ΕΜΑ), λέγοντας ότι τα εμβόλια δεν πρέπει να γίνονται αντικείμενα "γεωπολιτικών συγκρούσεων". 

Το βρετανικό προηγούμενο...

Όμως δεν είναι η πρώτη φορά. Έχει προηγηθεί η επίθεση εναντίον της βρετανο-σουηδικής εταιρείας AstraZeneca, όχι μόνο με κατηγορίες για αθέτηση παραγγελιών, αλλά και με τη διασπορά αμφιβολιών για την αποτελεσματικότητα του δικού της εμβολίου κατά του κορονοϊού. Ο "γεωπολιτικός παράγοντας" έπαιξε και εδώ τον ρόλο του, καθώς στον απόηχο του Brexit, η αντιπαράθεση αυτή κινδύνευσε να εκτροχιασθεί, όταν η Κομισιόν απείλησε με κλείσιμο του ιρλανδικού συνόρου – αυτού που σε όλη την πολύμηνη προηγούμενη διαπραγμάτευση επέμενε να κρατήσει ανοικτό.
Όλα αυτά ενδεχομένως να είναι χρήσιμα για να μετατεθεί εκτός ορίων Ε.Ε. η ευθύνη για τους τραγικά χαμηλούς ρυθμούς εμβολιασμού στις χώρες των "27", όμως έχουν παρενέργειες στον πραγματικό κόσμο που μπορεί να αποδειχθούν μοιραίες. Όταν οι ίδιοι ηγέτες ρίχνουν σκιές πότε για το ένα και πότε για το άλλο εμβόλιο, δεν είναι παράλογο που ο αντιεμβολιασμός κερδίζει έδαφος μεταξύ των Ευρωπαίων πολιτών, και μάλιστα των υγειονομικών που καλούνται να εμβολιασθούν κατά προτεραιότητα. 

...και τα αποτελέσματα

Στο Ζάαρλαντ της Γερμανίας το ένα τέταρτο των πολιτών που είχε ραντεβού για εμβολιασμό δεν εμφανίσθηκε, ενώ σε δύο από τις περιφέρειες της Αυστρίας οι υγειονομικοί αρνήθηκαν το εμβόλιο της AstraZeneca.

Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα εμβόλια της AstraZeneca που έχει προμηθευτεί η Γερμανία, το ένα τρίτο έχουν μείνει αδιάθετα, λόγω απροθυμίας των πολιτών να τα δοκιμάσουν, με αποτέλεσμα οι αρχές να προσανατολίζονται στη χορήγησή του εκτός αρχικού προγράμματος σε νέους και ηλικιωμένους, ενώ και στη Γαλλία από το ένα εκατομμύριο των διαθέσιμων βρετανικών εμβολίων έχουν πραγματοποιηθεί μόλις 250.000 εμβολιασμοί.

Και όλα αυτά ενώ η Γερμανία παρέλαβε μόλις 18 εκατομμύρια δόσεις εμβολίων για το πρώτο τρίμηνο του έτους, προσδοκώντας 77 και 127 εκατομμύρια δόσεις αντιστοίχως για τα επόμενα δύο τρίμηνα, ώστε, αν όλα πάνε κατ' ευχήν, να πετύχει έναν βαθμό ανοσίας πληθυσμού στο τέλος του καλοκαιριού.

Την ίδια στιγμή, το ρωσικό εμβόλιο εξαπλώνεται αθορύβως, μετά τη συμφωνία που υπεγράφη με φαρμακευτική εταιρεία της Ελβετίας για την παραγωγή του σε εργοστάσιά της στη βόρεια Ιταλία, εξέλιξη που αγνοούσε η ιταλική κυβέρνηση. 

Η απάντηση (και η αναδίπλωση) του Σαρλ Μισέλ

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αισθάνθηκε την ανάγκη να αποκρούσει τις πολιτικές κατηγορίες. "Να μη μας τυφλώνει η ανυπομονησία" κάλεσε ο Σαρλ Μισέλ τους πολίτες, τονίζοντας ότι "ο συντονισμένος εμβολιασμός 450 εκατομμυρίων Ευρωπαίων σε 27 κράτη μέλη, χρησιμοποιώντας εμβόλια που μόλις εφευρέθηκαν και των οποίων η παραγωγή μόλις ξεκίνησε, είναι μια πρωτοφανώς περίπλοκη επιχείρηση".

Ωστόσο η ανακοίνωσή του είχε και πάλι γεωπολιτική στόχευση. "Δεν πρέπει να αφήσουμε τους εαυτούς μας να παραπλανηθούν από την Κίνα και τη Ρωσία, και τα δύο καθεστώτα με λιγότερο επιθυμητές αξίες από τις δικές μας, καθώς οργανώνουν πολύ περιορισμένες αλλά ευρέως δημοσιευμένες επιχειρήσεις για την παροχή εμβολίων σε άλλους. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, αυτές οι χώρες έχουν χορηγήσει μισές δόσεις ανά 100 κατοίκους από ό,τι η Ευρωπαϊκή Ένωση. Και η Ευρώπη δεν θα χρησιμοποιήσει εμβόλια για προπαγάνδα.

Επιπλέον ο Σαρλ Μισέλ υπενθύμισε ότι η Ε.Ε. χρηματοδότησε την έρευνα υπέρ των εμβολίων και προώθησε την αλληλεγγύη τόσο μεταξύ των μελών της (εξού και η πανευρωπαϊκή διαδικασία παραγγελιών) όσο και με τον πλανητικό Νότο, διά της πρωτοβουλίας COVAX. 

Ποιος εμποδίζει τις εξαγωγές;

Τα βέλη του όμως περιέλαβαν και τους Αγγλοσάξονες. "Το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επιβάλει πλήρη απαγόρευση της εξαγωγής εμβολίων ή συστατικών εμβολίων που παράγονται στην επικράτειά τους. Aλλά η Ευρωπαϊκή Ένωση, η περιοχή με τη μεγαλύτερη παραγωγική ικανότητα εμβολίων στον κόσμο, απλώς θέσπισε ένα σύστημα ελέγχου των εξαγωγών δόσεων που παράγονται στην Ε.Ε. Στόχος μας: να αποτρέψουμε τις εταιρείες από τις οποίες έχουμε παραγγείλει και προχρηματοδοτήσει δόσεις να τις εξάγουν σε άλλες προηγμένες χώρες, όταν δεν μας έχουν παραδώσει αυτό που υποσχέθηκε. Η Ε.Ε. δεν σταμάτησε ποτέ τις εξαγωγές".

Υποχρεώθηκε, ωστόσο, να ανασκευάσει εν μέρει, μετά την οργισμένη αντίδραση του Λονδίνου το οποίο υπέβαλε διάβημα (!) και τόνισε διά του υπουργού Εξωτερικών, Ντόμινικ Ράαμπ, ότι ουδέποτε έχει προχωρήσει σε απαγόρευση εξαγωγών. "Χαίρομαι αν η αντίδραση του Ηνωμένου Βασιλείου οδηγεί σε μεγαλύτερη διαφάνεια και αυξημένες εξαγωγές, σε Ε.Ε. και τρίτες χώρες" ήταν η αντίδραση του Σαρλ Μισέλ.

Capital

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση