Η σιγουριά Trump, το λάθος του Ερντογάν

Ενώ οι εσωτερικές εξελίξεις στις ΗΠΑ έχουν πλέον δρομολογηθεί και οι εκκρεμότητες έχουν αποσαφηνισθεί, η στάση της υπερδύναμης στην εξωτερική πολιτική δεν έχει ξεκαθαρίσει στο παραμικρό. Αυτό θ’ αρχίσει να συμβαίνει τις αμέσως επόμενες εβδομάδες και, καθώς θα διαμορφώνεται η εικόνα, θα κριθούν πολλά στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και τη συμμαχία του ΝΑΤΟ.

Ο αστικός μύθος θέλει την εξωτερική πολιτική που εφαρμόζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στατική και ν’ ακολουθεί απαρέγκλιτα συγκεκριμένα βήματα που ορίζονται με βάση μια μακροχρόνια στρατηγική. Η αλήθεια είναι πως ο μύθος αυτός υπάρχει επειδή βολεύει κάποιους υπουργούς Εξωτερικών και τους "αναλυτές". Η πραγματικότητα είναι αρκετά διαφοροποιημένη. Οπωσδήποτε υφίσταται σαφής και συγκεκριμένη στρατηγική, η οποία προσδιορίζει τον τρόπο επιτυχίας των στόχων που θέτει η πολιτική ηγεσία και δύσκολα αλλάζει.

Αλλά η διαδικασία και οι λεπτομέρειες για την επίτευξη των στόχων, οι τακτικές κινήσεις αν θέλετε, είναι πάντα ρευστές και προσαρμοζόμενες στις συνθήκες που επικρατούν τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Η φύση τόσο των πολιτικών παραμέτρων (maximum οκταετής θητεία Προέδρου με ταυτόχρονη, σχεδόν απόλυτη εξουσία επί των Ενόπλων Δυνάμεων), όσο και της ίδιας της διπλωματίας (εξ ορισμού προσαρμοστική, ρευστή και ευμετάβλητη) δεν επιτρέπει κάτι διαφορετικό. Το Οβάλ Γραφείο έχει πάντα τον πρώτο λόγο σε ό,τι συμβαίνει, ανεξάρτητα από τους μακροπρόθεσμους στόχους. Τα κατεστημένα του Πενταγώνου και του State Department προσπαθούν (και συνήθως αλλά όχι πάντα, καταφέρνουν) να το κρατούν εντός πλαισίου του τελικού στόχου.

Επιπλέον, από την εποχή Obama ακόμη, η γενική στρατηγική στόχευση της μόνης υπερδύναμης, έχει αρχίσει να μεταβάλλεται. Σταθερά και αργά μεν, να μεταβάλλεται δε.

Μετά τις όχι και τόσο επιτυχημένες "εκστρατείες" σε Ιράκ και Αφγανιστάν, επιθυμούν να μεταβληθούν, από "επί τόπου φύλακες" της Δημοκρατίας, σε "ρυθμιστές από μακριά", αφήνοντας τον πρώτο ρόλο σε τοπικές ισχυρές δυνάμεις, με Δυτικό πρόσημο. Αυτός ο ιδιότυπος "απομονωτισμός" εξυπηρετεί ιδιαίτερα πολιτικά, καθώς εξαφανίζει τα "φέρετρα που κατεβαίνουν από τ’ αεροπλάνα", ενώ μπορεί να υπηρετηθεί εύκολα, μέσω των νέων τεχνολογιών ηλεκτρονικού πολέμου και Artificial Intelligence.

Εάν μελετήσει κάποιος προσεκτικά τις μεγάλης κλίμακας πολιτικές και στρατιωτικές κινήσεις της Ουάσιγκτον εκτός συνόρων από το 2008 και ύστερα, δεν μπορεί να καταλήξει σε άλλο συμπέρασμα.

Πάνω σε αυτό το πλαίσιο, προσπαθεί και η Τουρκία του Recep Tayyip Erdogan να αναπροσαρμόσει τον ρόλο της στην περιοχή, μεταβάλλοντας εαυτή σε τοπική υπερδύναμη και ηγέτιδα του Σουνιτικού Ισλάμ. Το λάθος της στρατηγικής του Τούρκου Προέδρου ήταν και είναι, η υπερβολική σιγουριά Trump, για μια δεύτερη τετραετία του.

Δεν μπόρεσε ο RTE ν’ αντιληφθεί ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος δεν είχε σίγουρη την επανεκλογή (θυμάστε πως πίστεψε ότι ο Αλέξης Τσίπρας μπορούσε να επιστρέψει του 8 Τούρκους αξιωματικούς "μ’ έναν νόμο κι ένα άρθρο"; Ε, αυτό!) και τώρα βρίσκεται στριμωγμένος! Πολύ στριμωγμένος!

Από τη μία μεριά τα τρομερά εσωτερικά προβλήματα που αντιμετωπίζει, τον "απειλούν" ακόμη και με ποινικές περιπέτειες, ενώ από την άλλη, θεωρώντας βέβαιη τη στήριξη Τραμπ, έχει εκνευρίσει πολύ κάθε πιθανό σύμμαχο αλλά και όλους τους εχθρούς της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή.

Με την αναγόρευση του Joe Biden, γνωστού για τις εξαιρετικές σχέσεις με την Ελληνική ομογένεια στο αξίωμα του Προέδρου, η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας βρίσκεται μετέωρη. Χωρίς ελπίδα βελτίωσης στο ορατό μέλλον. Η ανακοίνωση της παντοδύναμης (νομικής) εταιρείας lobbying Greenberg Traurig, η οποία τόσα χρόνια έκανε εξαιρετική δουλειά για λογαριασμό της Άγκυρας στην Washington DC, πως σταματά τη συνεργασία της με το τουρκικό κράτος, μιλά από μόνη της. Εάν δε ελπίζει η Τουρκία να βρει άλλους εκπροσώπους στην Αμερικανική πρωτεύουσα σύντομα, πλανάται πλάνην οικτρά. Η δύναμη του Αρμενικού λόμπι έχει ανέβει κατακόρυφα τελευταία και δύσκολα θα βρεθεί λομπίστας να το αψηφήσει…

Επομένως ο Ερντογάν, βρίσκεται στη γωνία και έχει δύο επιλογές για να ξεφύγει. Είτε θα πραγματοποιήσει μια kolotoumba α λα Αλέξης Τσίπρας μετά το δημοψήφισμα του 2016, είτε θα επιχειρήσει να εξασφαλίσει "τετελεσμένα" πριν υπάρξει αλλαγή κατοίκου του Λευκού Οίκου, δηλαδή πριν τις 20 Ιανουαρίου.

Με δεδομένο πως, τόσο η ιεραρχία του Πενταγώνου, όσο και το κατεστημένο του Καπιτωλίου, έχουν πάρα πολλά "ράμματα για τη γούνα του" η πρώτη επιλογή μοιάζει αρκετά δύσκολη έως απίθανη. Θα ζητηθούν τόσες και τέτοιες υπαναχωρήσεις για να ικανοποιηθεί η Αμερικανική κοινή γνώμη την όποια παραχώρηση στην Τουρκία, που απλά ο Ερντογάν δεν θα έχει το πολιτικό περιθώριο να τις πραγματοποιήσει. Βέβαια προσπαθεί ήδη να επιτύχει κάποια προσέγγιση, ώστε να δημιουργηθούν συνθήκες ομαλοποίησης των σχέσεων αλλά δεν μοιάζει εφικτό. Η εγκατάλειψη της κρατικής Halkbank και η παραίτηση ενός συγγενή που θα την συνόδευε στα Αμερικανικά δικαστήρια έτσι κι αλλιώς, δεν είναι αρκετά ούτε καν για ν’ αρχίσει μια μεταστροφή κλίμακος προς την Τουρκία. Ίσως έχει και άλλα σχέδια ο Τούρκος Πρόεδρος αλλά μοιάζει πολύ δύσκολο να πείσει οποιονδήποτε από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Αμφίβολο ακόμη και εάν προχωρήσει "εθελοντικά" στην απόσυρση ενός από τα μεγαλύτερα αγκάθια στις Αμερικανοτουρκικές σχέσεις, τον παροπλισμό των S-400! Π.χ. τo Βόρειο Ιράκ πολύ δύσκολα θα ξεχαστεί, χωρίς Trump στο Οβάλ γραφείο…

Οπότε η μοναδική εναλλακτική που του απομένει, είναι μια δυναμική-επιθετική κίνηση, που να εξασφαλίζει κάποια τετελεσμένα και κυρίως, μια εφ’ όλης της ύλης αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάνης. Για να τεθεί ΕΣΤΩ, αυτό το θέμα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, υπάρχει μόνο ένας τρόπος: η de facto αλλαγή-επέκταση των συνόρων της Τουρκίας!

Εύχομαι και θεωρώ πως έχουν γνώσιν οι φύλακες…

Μείνετε υγιείς και ασφαλείς

Πέτρος Λάζος
Capital

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση