Η Ιντλίμπ δοκιμάζει τις σχέσεις Τουρκίας - Ρωσίας

Της Asli Aydintasbas

Οκτώ χρόνια proxy πολέμου μεταξύ της Τουρκίας και του καθεστώτος της Συρίας έχουν τώρα μεταμορφωθεί σε άμεση αντιπαράθεση μεταξύ των δύο πλευρών. Τις τελευταίες εβδομάδες, οι μάχες μαίνονται για τον έλεγχο της Ιντλίμπ, με αυξημένες απώλειες, μια μαζική έξοδος των προσφύγων και μανιακούς ελιγμούς από όλες τις μεγάλες δυνάμεις στη Συρία. Αυτή είναι η τελευταία μορφή του εμφύλιου πολέμου στη Συρία.

Η Ιντλίμπ είναι το τελευταίο εναπομείναν κονκλάβιο των επαναστατών στη Βορειοδυτική Σύρια και σπίτι για 2-3 εκατομμύρια Σύριους που ζουν στην περιοχή η οποία ελέγχεται από διάφορες αντιπολιτευόμενες σουνιτικές οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένων και των υποστηριζόμενων από την Τουρκία δυνάμεων της αντιπολίτευσης και την Yahat Tahrir el-Sham (HTS), μια παράγωγη ομάδα της Al-Qaeda. Τον Δεκέμβριο, ο συριακός στρατός, υποστηριζόμενος από τις ρωσικές αεροπορικές επιθέσεις, ξεκίνησε την πολυαναμενόμενη επιχείρησή του για την Ιντλίμπ, προωθούμενος προς το βορρά και καταλαμβάνοντας βασικές πόλεις κατά μήκος της πορείας. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, ο πόλεμος μεταξύ των δυνάμεων της αντιπολίτευσης και του συριακού στρατού έχει ήδη εκτοπίσει περισσότερους από μισό εκατομμύριο ανθρώπους, πολλοί εκ των οποίων μετακινούνται βόρεια προς τα τουρκικά σύνορα.

Η Τουρκία ήδη φιλοξενεί 3,7 εκατ. Σύριους, και άλλο 1 εκατ. Σύριους πρόσφυγες ζουν ακριβώς έξω από τα σύνορα της, και εξαρτώνται από την τουρκική ανθρωπιστική βοήθεια. Τούρκοι αξιωματούχοι γνωρίζουν ότι ένα νέο κύμα προσφύγων που θα ανάγκαζε την Τουρκία να ανοίξει για άλλη μια φορά τα σύνορα της, θα ήταν οικονομικά δύσκολο και πολιτικά καταστροφικό, εξαιτίας του αυξανόμενου αντί-προσφυγικού συναισθήματος και της κριτικής προς την Άγκυρα για την πολιτική που ακολουθεί στο θέμα της Συρίας, από την τουρκική κοινή γνώμη.

Αλλά οι επιλογές της Άγκυρας είναι λίγες. Η Τουρκία θέλει να αποτρέψει την επίθεση της Συρίας και να αποτρέψει μια έξοδο μεγάλου πληθυσμού στην περιοχή -και αν είναι δυνατό, να προστατεύσει τις σουνιτικές πολιτοφυλακές που υποστηρίζει, μέχρι να επιτευχθεί μια τελική συμφωνία για τη Συρία. Αρχικά, ο Recep Tayyip Erdogan άσκησε πίεση στον Vladimir Putin να επιβραδύνει την συριακή επίθεση. Στη συνέχεια, η Άγκυρα ενίσχυσε την στήριξη της για τις σουνιτικές δυνάμεις της αντιπολίτευσης στην Ιντλίμπ. Και τέλος, η Τουρκία έκανε η ίδια την επιδρομή.


Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, ο τουρκικός στρατός έχει κινητοποιηθεί σε μεγάλους αριθμούς στη Βόρεια Ιντλιμπ και τώρα πολεμάει ενεργά τον συριακό στρατό, με στόχο να ανακαταλάβει πόλεις κλειδιά κατά μήκος των αυτοκινητοδρόμων Μ4 και Μ5 που διασχίζουν την επαρχία, όπως την πόλη Saraqib. 13 Τούρκοι στρατιώτες έχουν σκοτωθεί σε επιθέσεις του συριακού στρατού τις τελευταίες δύο εβδομάδες -και παρά την ανώτερη ικανότητα και την παρουσία ενός μεγάλου αριθμού δυνάμεων της συριακής αντιπολίτευσης, η προώθηση της Τουρκίας παρακωλύεται από το γεγονός ότι η Ρωσία ελέγχει τον αεροπορικό χώρο πάνω από την Ιντλίμπ. Τούρκοι και Ρώσοι εκπρόσωποι έχουν συναντηθεί δύο φορές στην Άγκυρα, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει βρεθεί κάποια λύση.

Για την Άγκυρα, αυτό δεν είναι απλώς εφιάλτης σε ό,τι αφορά στο νέο κύμα προσφύγων, αλλά είναι επίσης μια σκληρή δοκιμασία των σχέσεων της με τη Μόσχα. Ενοχλημένη από τη συνεργασία των ΗΠΑ με τους Κούρδους της Συρίας, το 2017 η Τουρκία σύναψε μια συμφωνία με τη Ρωσία και το Ιράν, που ονομάζεται Astana process, για να δημιουργήσει μια νέα τάξη στη Συρία. Καθώς βρέθηκε εν τω μέσω συνεχών εντάσεων με την Ουάσιγκτον και με την απόφαση της Τουρκίας να αγοράσει το πυραυλικό σύστημα S-400 από την Ρωσία, η Astana process έφερε τον Vladimir Putin και τον Erdogan πολιτικά πιο κοντά και καθιερώθηκε ένα νέο modus vivendi στη Βόρεια Συρία. Καθώς οι σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ αποδυναμώνονται, η Άγκυρα αισθάνθηκε ότι η Μόσχα είχε το κλειδί ώστε η ίδια να μπορεί να επιχειρεί στη Συρία. Η Ρωσία ζήτησε από την Τουρκία να περιορίσει τη βοήθεια για τη συριακή αντιπολίτευση και τις δυνάμεις της στην Ιντλίμπ, και κυρίως για την HTS και για άλλες ριζοσπαστικές οργανώσεις, και ως αντάλλαγμα έδωσε στην Τουρκία το πράσινο φως για την εισβολή της στην κυριαρχούμενη από Κούρδους Αφρίν, και στη συνέχεια στα ανατολικά του Ευφράτη.

Αλλά στην πορεία, η Άγκυρα και η Μόσχα ποτέ δεν συμφώνησαν για την Ιντλίμπ -ή για τη νομιμότητα του καθεστώτος του Assad. Ο Erdogan έχει επανειλημμένως αρνηθεί τις ρωσικές προτάσεις για να ομαλοποιηθούν οι σχέσεις της Τουρκίας με τη Συρία. Το όραμα της Άγκυρας για την Ιντλίμπ ήταν αυτό της συγκράτησης, και για τους πρόσφυγες και για τις σουνιτικές οργανώσεις στην περιοχή, ενώ η Μόσχα ήθελε να εξαλείψει την HTS και άλλες οργανώσεις που θεωρεί "τρομοκρατικές” και η επαρχία να πέσει τελικά υπό τη δικαιοδοσία της Συρίας. Το 2018, οι εταίροι στην Αστάνα συμφώνησαν ότι η Τουρκία δημιουργούσε 12 στρατιωτικά φυλάκια για να εποπτεύει την κατάπαυση του πυρός μεταξύ του καθεστώτος και των ανταρτών. Έκτοτε, το συριακό καθεστώς αύξησε προοδευτικά τις περιοχές που έχει στον έλεγχο του, κυκλώνοντας σχεδόν σήμερα τα μισά στρατιωτικά φυλάκια της Τουρκίας και πιέζοντας για τον έλεγχο του αυτοκινητόδρομου Μ4.

Οι επιλογές της Τουρκίας σε αυτό το σημείο φαίνονται περιορισμένες διότι δεν ελέγχει τον εναέριο χώρο της Συρίας και επειδή το τίμημα της αντιπαράθεσης με τη Ρωσία είναι πολύ μεγάλο. Επιπλέον της αγοράς των S-400, η Τουρκία έχει υπογράψει δύο μεγάλα έργα υποδομής, μεταξύ των οποίων ο αγωγός Turkish Stream που συνδέει το ρωσικό αέριο υπόγεια του Εύξεινου Πόντου με την Τουρκία, παρακάμπτοντας την Ουκρανία, και μια κοινοπραξία για την κατασκευή του πρώτου πυρηνικού αντιδραστήρα στην Τουρκία. Η Τουρκία εξαρτάται από τη Ρωσία για φυσικό αέριο και για τουριστικά έσοδα και δεν ξέρει να ρισκάρει μια ολομέτωπη επίθεση της Ρωσίας στην Ιντλιμπ που θα οδηγούσε τους πρόσφυγες στα Βόρεια.

Ο Τούρκος πρόεδρος προειδοποίησε αρκετές φορές ότι "το συριακό καθεστώς θα πληρώσει βαρύτατο τίμημα”, και η Τουρκία πλήττει στόχους του συριακού στρατού καθώς συνεχίζει την κινητοποίησή της στην περιοχή. Αλλά αυτό που έχει αποφύγει προσεκτικά ο Erdogan να κάνει, είναι να θέσει δημοσίως υπεύθυνη την Ρωσία για την Ιντλίμπ. Εστιάζοντας μόνο στο συριακό καθεστώς, ελπίζει πιθανώς να χρησιμοποιήσει την απευθείας τηλεφωνική του σύνδεση προς τον Putin, ως το το τελευταίο εργαλείο διαχείρισης της κρίσης. Όπως συμβαίνει συχνά με την Ιντλίμπ, Ο Putin και ο Edogan θα έχουν άλλη μια τηλεφωνική επικοινωνία αυτές τις ημέρες για να συζητήσουν πώς θα αποκλιμακωθεί η κατάσταση.

Ένα πιθανό σενάριο είναι ένας νέος διαχωρισμός της επαρχίας κατά μήκος των αυτοκινητοδρόμων Μ4 και Μ5, με την Τουρκία να ελέγχει τις βόρειες περιοχές που γειτνιάζουν με τα σύνορα της. Επί του παρόντος, ο τουρκικός στρατός στοχεύει σε θέσεις του συριακού καθεστώτος και υποστηρίζει δυνάμεις της συριακής αντιπολίτευσης για να ανακαταλάβουν την περιοχή γύρω από τους αυτοκινητοδρόμους. Και τις τελευταίες ημέρες, ο συριακός στρατός, υποστηριζόμενος από τις ρωσικές αεροπορικές δυνάμεις και από Ιρανούς παραστρατιωτικούς, έχει αποκτήσει τον έλεγχο του Μ5 για πρώτη φορά από το 2012.

Ο πόλεμος για αυτό το μικρό κομμάτι γης πιθανότατα θα συνεχιστεί μέχρι ο Erdogan και ο Putin να συμφωνήσουν σε ένα νέο σχέδιο κατάπαυσης του πυρός. Η Τουρκία είχε προσπαθήσει να πάρει την Ευρώπη και τις ΗΠΑ με το μέρος της, αλλά πέρα από υποστηρικτικές δηλώσεις και μελλοντικές προσφορές βοήθειας για σταθεροποίηση, δεν είναι πολλά αυτά που θα μπορούσαν να κάνουν οι δυτικές δυνάμεις στην Ιντλίμπ. Τουλάχιστον σε αυτό το μέρος του κόσμου, η μπάλα είναι στο γήπεδο του Putin τώρα.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση