Η συνομιλία Πούτιν-Ερντογάν δεν επέλυσε το αδιέξοδο της Άγκυρας

Του Κώστα Ράπτη

Η λιτότητα δεν συνεπάγεται πάντοτε σαφήνεια. Και η λιτή ανακοίνωση που εξέδωσε το Κρεμλίνο για την (προαναγγελθείσα από χθες Τρίτη) τηλεφωνική συνομιλία που είχαν εντέλει σήμερα το πρωί οι πρόεδροι της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν και της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν σχετικά με τη συριακή κρίση δεν αποσαφηνίζει την κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι ρωσοτουρκικές σχέσεις.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση "συνεχίσθηκε η συζήτηση για διαφορετικές πτυχές της διευθέτησης της συριακής κρίσης, ιδίως στο πλαίσιο της επιδείνωσης της κατάστασης στη ζώνη αποκλιμάκωσης της Ίντλιμπ” και "υπογραμμίστηκε η σημασία της πλήρους εφαρμογής των υφιστάμενων ρωσο-τουρκικών συμφωνιών, συμπεριλαμβανομένου του μνημονίου της 17ης Σεπτεμβρίου 2018. Για τον σκοπό αυτό, συμφωνήθηκε να υπάρξουν πρόσθετες επαφές διαμέσου των αρμόδιων υπηρεσιών”.

Με άλλα λόγια, σε επίπεδο κορυφής δεν σημειώθηκε κάποια τομή και η Μόσχα εξακολουθεί να ροκανίζει τον χρόνο –πράγμα λογικό αν αναλογισθεί κανείς πως ο κύριος στόχος της πρόσφατης κλιμάκωσης των τουρκικών στρατιωτικών ενεργειών στη βορειοδυτική Συρία είναι ακριβώς η εξασφάλιση μιας ρωσικής διαμεσολάβησης μεταξύ Άγκυρας και Δαμασκού, με προϋποθέσεις και διεκδικήσεις, όμως, τέτοιες που καθιστούν ακριβώς την διαμεσολάβηση αυτή όλο και πιο δυσχερή.


Οι Τούρκοι ιθύνοντες δεν είχαν σημάνει τον συναγερμό όταν οι κυβερνητικές δυνάμεις της Συρίας κατέλαβαν τον Ιανουάριο την πόλη Μάρετ αλ Νουμάαν, συνεχίζοντας την προώθησή τους εντός του ανταρτοκρατούμενου θύλακα της Ίντλιμπ, στου οποίου την περίμετρο βρίσκονται, βάσει της συμφωνίας του Σότσι του Σεπτεμβρίου 2018, 12 σταθμοί επιτήρησης του τουρκικού στρατού.

Άλλωστε, στις 23 Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκε στη Μόσχα η πρώτη μετά από χρόνια συνάντηση των επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών της Τουρκίας και της Συρίας, με την τουρκική πλευρά να δείχνει κατανόηση, σύμφωνα με πληροφορίες, στην προσπάθεια της Δαμασκού να ανακτήσει τον έλεγχο των αυτοκινητοδρόμων Μ4 και Μ5 που εξασφαλίζουν την επικοινωνία του Χαλεπίου με τη συριακή πρωτεύουσα και τα παράλια.

Ήταν ακόμη η εποχή κατά την οποία η Άγκυρα απέβλεπε σε μιαν εκτόνωση της κατάστασης, με τη μεταφορά ανταρτών από την Ίντλιμπ στη δυτική Λιβύη, για την εξυπηρέτηση των εκεί επιδιώξεών της.

Τα πράγματα ανατράπηκαν, ωστόσο, όταν η συριακή προέλαση συνεχίσθηκε μέχρι την κατάληψη της πόλης Σαρακίμπ, στο σημείο συνάντησης των αυτοκινητοδρόμων Μ4 και Μ5, με τις δυνάμεις του Άσαντ να έχουν καταλάβει 100 χωριά σε διάστημα μιας εβδομάδας και να απέχουν πλέον μόλις 10 χιλιόμετρα από την πόλη της Ίντλιμπ.

Μάλιστα, οι συριακές δυνάμεις δεν δίστασαν να στοχοποιήσουν θέσεις του τουρκικού στρατού, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 8 Τούρκοι στρατιώτες στις 3 Φεβρουαρίου κοντά στη Σαρακίμπ και άλλοι 5 στις 10 Φεβρουαρίου. Η τουρκική πλευρά απάντησε με ισχυρισμούς μαζικούς αντιποίνων εις βάρος του συριακού στρατού (οι οποίοι πάντως διαψεύσθηκαν με τρόπο από τη Ρωσία, η οποία δήλωσε ότι δεν παρατήρησε κάποια αεροπορική δραστηριότητα το συγκεκριμένο διάστημα) και κυρίως με την αποστολή εκατοντάδων οχημάτων μεταφοράς στρατιωτικού υλικού στην ανταρτοκρατούμενη περιοχή. Δημιουργήθηκαν επίσης τρεις νέοι τουρκικοί σταθμοί επιτήρησης, όμως επί συνόλου 15 οι 7 βρίσκονται πλέον περικυκλωμένοι από δυνάμεις του Άσαντ.

Η Άγκυρα έχει λόγους να αισθάνεται ότι η ρωσική διαμεσολάβηση αποδείχθηκε παγίδα, όμως δεν υπάρχει άλλος παίκτης επί του εδάφους τον οποίο να πιέσει για τη χαλιναγώγηση της Δαμασκού. Η Μόσχα, πάλι, δεν παύει να τονίζει ότι η τουρκική πλευρά δεν υλοποίησε τις υποχρεώσεις της που απέρρεαν από τη συμφωνία του Σότσι, καθώς οι επιθέσεις των ανταρτών από το εσωτερικό του θύλακα της Ίντλμπ εναντίον συριακών και ρωσικών θέσεων δεν έπαψαν ποτέ. Δεν διαφεύγει επίσης της προσοχής των Ρώσων ιθυνόντων το γεγονός ότι η πρόσφατη κλιμάκωση ακολουθεί την επίσκεψη του στρατιωτικού διοικητή του ΝΑΤΟ στρατηγού Τόντ Ουόλτερς στην Άγκυρα στις 30 Ιανουαρίου, αλλά και το άνοιγμα παράπλευρου μετώπου στα δυτικά του Χαλεπίου, βορειότερα της Ίντλιμπ, όπου την 1η Φεβρουαρίου έχασαν τη ζωή τους 4 άνδρες της FSB από επίθεση Τουρκομάνων ανταρτών και όπου επίσης φέρεται να επιχειρούν, προς υποστήριξη των συριακών δυνάμεων, ιρανικές και φιλοϊρανικές σιιτικές πολιτοφυλακές.

Κύρια επιδίωξη της Τουρκίας είναι η αποτροπή της κατάληψης της Ίντλιμπ και η επίτευξη μίας εκεχειρίας, ώστε στην πολιτική διαπραγμάτευση που θα ακολουθήσει για το μέλλον της Συρίας η ίδια να έχει εξασφαλισμένη θέση στο τραπέζι ως οιονεί προστάτης των ανταρτών. Και αυτό, διότι με αυτό τον τρόπο επιδιώκει να εκβιάσει μακρά παράταση της στρατιωτικής παρουσίας της στις ζώνες της τουρκο-συριακής μεθορίου (Αφρίν, Αλ-Μπαμπ, Τζαράμπουλους) που κατέχει μετά τις στρατιωτικές επιχειρήσεις "Ασπίδα του Ευφράτη”, "Κλάδος Ελαίας” και "Πηγή Ειρήνης”, καθώς το Κουρδικό αποτελεί πάντοτε το μέγα υπαρξιακό ζήτημα της Τουρκίας.

Ωστόσο, διεκδικώντας για την επίτευξη εκεχειρίας με τη Δαμασκό την επιστροφή στην προτέρα κατάσταση, πριν δηλαδή την προώθηση των συριακών δυνάμεων εντός της "ζώνης αποκλιμάκωσης” στην Ίντλιμπ, η Άγκυρα αυτοπαγιδεύεται σε μια παρατεταμένη σύγκρουση – και διακινδυνεύει να χάσει αυτό που κυρίως ενδιαφέρεται να υπερασπισθεί, καθώς οι Κούρδοι μαχητές του YPG φέρονται να δελεάζονται με την προοπτική να συστρατευθούν στο πλευρό των συριακών κυβερνητικών δυνάμεων με πρώτο στόχο την ανακατάληψη του Αφρίν.

Παράλληλα, η μετακίνηση το τελευταίο διάστημα 700.000 προσφύγων από την επαρχία της Ίντλιμπ προς τα σύνορα με την Τουρκία αποτελεί, όπως τόνισαν υπηρεσίες του ΟΗΕ, το μεγαλύτερο μεμονωμένο προσφυγικό κύμα στα εννιά χρόνια της συριακής κρίσης, ενώ στο εσωτερικό της χώρας η αξιωματική αντιπολίτευση βρίσκει μια καλή ευκαιρία να διαφοροποιηθεί ζητώντας απεμπλοκή από τη Συρία και καταγγέλλοντας δια στόματος του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου την κυβέρνηση ότι μετατρέπει τη χώρα σε πιόνι σχεδιασμών τρίτων, διακινδυνεύοντας τυχοδιωκτικά την ζωή Τούρκων στρατιωτών.

Σε κάθε περίπτωση, ο καθοριστικός παράγοντας είναι η Ρωσία, που άλλωστε ελέγχει τον εναέριο χώρο πάνω από την περιοχή όπου επιχειρούν οι τουρκικές δυνάμεις. Και η Ρωσία προς το παρόν δεν δύναται ή δεν επιθυμεί να ανοίξει τα χαρτιά της.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση