Διπλωματική διελκυστίνδα κορυφής στο Βερολίνο για τη Λιβύη

Του Κώστα Ράπτη

Η Διάσκεψη για την επίλυση της λιβυκής κρίσης, η οποία συγκαλείται σήμερα το μεσημέρι στο Βερολίνο, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, δεν είναι η πρώτη του είδους – και με αυτή την έννοια άγνωστο παραμένει αν θα καρποφορήσει ή αν θα έχει την τύχη αρκετών άλλων προσπαθειών κατά το παρελθόν, με τελευταία τις εκ του σύνεγγυς συνομιλίες Σάρατζ-Χαφτάρ στη Μόσχα στις αρχές της εβδομάδας, όπου εκπονήθηκε και σχέδιο συμφωνίας.

Διαφέρει ωστόσο κατά το ότι το διεθνές ενδιαφέρον είναι εντονότερο από ποτέ. Εξού και οι συμμετοχές είναι υψηλού επιπέδου. Πέραν της οικοδέσποινας Άγκελα Μέρκελ, παρόντες θα είναι οι ηγέτες της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, της Βρετανίας, Μπόρις Τζόνσον, ο Τούρκος ηγέτης Ταγίπ Ερντογάν (παρά τους προηγούμενους ελιγμούς του), της Ρωσίας πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, της Αιγύπτου στρατάρχης Σίσι, καθώς και αντιπροσωπείες από την Κίνα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Ιταλία, την Αλγερία και τα Ηνωμένα Έθνη, την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Αφρικανική Ένωση (υπό τον πρόεδρο του Κογκό) και τον Αραβικό Σύνδεσμο. Οι τριβές που έχουν προκληθεί από τη μη πρόσκληση χωρών όπως η Ελλάδα και η Τυνησία είναι γνωστές, ωστόσο οι Γερμανοί διοργανωτές δηλώνουν ότι απευθύνθηκαν σε όσους επηρεάζουν τους αντιμαχόμενους στη Λιβύη.

Στο Βερολίνο θα βρίσκονται ακόμη, κατόπιν ρωσικής επιμονής, ο επικεφαλής της διεθνώς αναγνωρισμένης (και στενά προσδεδεμένης στην Τουρκία) κυβέρνησης της Τρίπολης, Φαγιέζ αλ Σάρατζ αλλά και ο μεγάλος ανταγωνιστής της, ήτοι ο επικεφαλής του Εθνικού Λιβυκού Στρατού, στρατάρχης Χαλίφα Χαφτάρ, οι οποίοι (σύμφωνα με τον σχεδιασμό της γερμανικής κυβέρνησης, όπως περιγράφεται σε δημοσίευμα του περιοδικού Der Spiegel) θα εμπλακούν στις εργασίες της Διάσκεψης μόνο εφόσον οι υπόλοιποι συμμετέχοντες έχουν προηγουμένως συμφωνήσει στο τελικό κοινό ανακοινωθέν, που άρα έτσι θα έχει αποκτήσει χαρακτήρα οιονεί τελεσιγράφου.


Οι δυσκολίες του εγχειρήματος δεν αφορούν μόνο τον άμεσο στόχο της επίτευξης οριστικής εκεχειρίας και τον ενδιάμεσο στόχο της αποκατάστασης του διεθνούς στρατιωτικού εμπάργκο, δηλ. της απομάκρυνσης από τη Λιβύη των στρατευμάτων και των εξοπλισμών τρίτων μερών. Αφορούν και τον πολιτικό ορίζοντα ενός συμβιβασμού των διαφορετικών φατριών του λιβυκού εμφυλίου.

Το γιατί αυτήν τη φορά ο διεθνής παράγων δείχνει να επείγεται δεν είναι δύσκολο να εξηγηθεί. Τα δεδομένα επί του εδάφους έχουν ανατραπεί μετά την προέλαση προς Δυσμάς του Χαφτάρ από τον περασμένο Απρίλιο και μετά, καθώς και την εντονότερη εμπλοκή τρίτων μερών, όπως η Τουρκία (με τα μνημόνια που συνυπέγραψε με την κυβέρνηση Σάρατζ και την αποστολή στρατιωτικών συμβούλων και κυρίως ισλαμιστών ανταρτών από τη Συρία) ή η Ρωσία διά της εταιρείας μισθοφόρων Wagner, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα που εξασφάλισαν στον Χαφτάρ αεροπορική κάλυψη, πολιτοφυλακές από το Τσαντ στα νότια κ.ο.κ.

Τι προβλέπει το προσχέδιο

Κατά το προσχέδιο του κειμένου της Διάσκεψης, που διέρρευσε στο πρακτορείο TASS, όλοι οι συμμετέχοντες στη διάσκεψη του Βερολίνου καλούν σε τερματισμό της δράσης τους όλα τα στρατιωτικά κινήματα της Λιβύης που δρουν για λογαριασμό των αντιμαχόμενων πλευρών και σε αποκατάσταση του μονοπωλίου του κράτους στη νόμιμη χρήση βίας.

Σύμφωνα πάντα με το προσχέδιο, δημιουργείται μια Διεθνής Επιτροπή Παρακολούθησης υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών και γίνεται έκκληση σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να εφαρμόσουν και να επιβάλουν τις κυρώσεις, σε όποιον παραβιάσει το εμπάργκο ή την κατάπαυση του πυρός στη Λιβύη.

Η διεθνής επιτροπή θα ασχοληθεί με την εφαρμογή των έξι σημείων που περιγράφονται στο έγγραφο. Πρόκειται για την κατάπαυση του πυρός, το εμπάργκο όπλων, την επανέναρξη του πολιτικού διαλόγου, τις μεταρρυθμίσεις στον τομέα της ασφάλειας, τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις και το ανθρωπιστικό δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Η κυβέρνηση Σάρατζ πάλι ζητά την ανάπτυξη διεθνούς δύναμης επιτήρησης, στην οποία προθυμοποιεΪται να συμμετάσχει η Ε.Ε., καθώς για τη Δύση προέχει η εξισορρόπηση ή και αντιστροφή του αποτυπώματος που δείχνει να αποκτά στην περιοχή η Ρωσία. Ο Χαφτάρ, πάλι, πλειοδοτεί σε καταγγελίες κατά της Τουρκίας, την οποία αποκαλεί πάτρωνα της τρομοκρατίας, απηχώντας τις ανησυχίες των Αράβων συμμάχων του για τη Μουσουλμανική Αδελφότητα.

Πάντως, ο στρατάρχης έχει αρκετούς λόγους να φανεί αντιπαραγωγικός, ως αυτός που πολιτικά έχει να χάσει περισσότερα από όσα ήδη έχει εξασφαλίσει στρατιωτικά – αν και η κατάληψη της Τρίπολης αποτελεί ένα όριο που πιθανότατα δεν μπορεί να υπερβεί.

Η ελληνική προσπάθεια

Για την Ελλάδα είναι κρίσιμη, πόσω μάλλον που δεν εκπροσωπείται στη Διάσκεψη, η επιβεβαίωση της ακυρότητας των μνημονίων που υπέγραψε η κυβέρνηση Σάρατζ με την Άγκυρα, ιδίως αυτού που αφορά τον διαμοιρασμό θαλάσσιων δικαιοδοσιών στη Μεσόγειο επί ζημία των ελληνικών και κυπριακών συμφερόντων.

Μετά την επίσκεψη-έκπληξη του Χαφτάρ στην Αθήνα, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε το Σάββατο εκτενή τηλεφωνική συνομιλία με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ. Στη συνομιλία, η οποία έγινε με πρωτοβουλία του κ. Μισέλ, συζητήθηκαν όλα τα τρέχοντα θέματα που αφορούν την Ελλάδα με αιχμή τη συμπεριφορά της Τουρκίας, τη Λιβύη και τη Διάσκεψη του Βερολίνου. Επαναβεβαιώθηκε ότι ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι ο θεματοφύλακας του πλαισίου των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 12-13 Δεκεμβρίου 2019 (όπου καταγγέλλονται τα τουρκολιβυκά μνημόνια). Επιπλέον, ο πρωθυπουργός συνομίλησε με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία όπως και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα είναι παρούσα στη συνεδρίαση της Διάσκεψης του Βερολίνου. Και στην επικοινωνία αυτή επιβεβαιώθηκε η υπεράσπιση του πλαισίου συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και η έκφραση των θέσεων της Ελλάδας δια των εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Διάσκεψη του Βερολίνου, που διεξάγεται σήμερα.

Από την πλευρά του, ο Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας είχε χθες τηλεφωνική συνομιλία με τον Υπουργό Εξωτερικών της Γαλλίας, Ζαν Υβ Λε Ντριάν, με αντικείμενο τις εξελίξεις στη Λιβύη, ενώ ανάλογη συνομιλία για το ίδιο θέμα είχε και προχθες το απόγευμα με τον ομόλογό του των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Σεΐχη Abdullah Bin Zayed Al Nahyan.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση