Η περίεργη σχέση της Σερβίας με την Τουρκία

Η επίσκεψη του Ταγίπ και της Εμινέ είχε… ψωμί!

Του Γιώργου Σκαφιδά

Εάν δεν ήταν οι σωματοφύλακες της Εμινέ να προκαλέσουν «επεισόδιο» στο Βελιγράδι… η επίσκεψη του ζεύγους Ερντογάν στη Σερβία (7-8 Οκτωβρίου) μπορεί και να είχε περάσει απαρατήρητη.

Ήταν όμως μια επίσκεψη που είχε… πολύ ψωμί… συμφωνίες για κοινές περιπολίες, εγκαίνια νεο-οθωμανικών μνημείων, συζητήσεις για αγορά τουρκικών όπλων κ.ά., με τον Σέρβο πρόεδρο Αλεξάνταρ Βούτσις να δηλώνει μάλιστα «ευγνώμων» προς τον Ερντογάν για τον «σταθεροποιητικό» ρόλο που παίζει η Τουρκία στα Βαλκάνια…

«Απόβαση» στα Βαλκάνια μέσω… Σερβίας επιχειρεί ο ισλαμιστής Τούρκος ηγέτης Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που τις προηγούμενες ημέρες βρέθηκε στο Βελιγράδι, εγγράφοντας υποθήκες νέο-οθωμανικής επιρροής κυρίως μέσα από επενδύσεις και έργα υποδομών (αυτοκινητοδρόμους, γέφυρες, εργοστάσια) αλλά και μέσα από νέες ενισχυμένες συμφωνίες αμυντικής συνεργασίας. Συμφωνίες που προετοιμάζουν το έδαφος ακόμη και για κοινές αστυνομικές περιπολίες Τούρκων και Σέρβων εντός των σερβικών συνόρων, αλλά και για την αγορά… τουρκικού οπλισμού από το Βελιγράδι.
Ο Σέρβος πρόεδρος, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, παραδέχτηκε άλλωστε ότι η χώρα του εξετάζει το ενδεχόμενο να αγοράσει «εξοπλισμό και όπλα» από την Τουρκία, προκειμένου να ενισχύσει την άμυνά της. Ο ίδιος δήλωσε, μάλιστα, «ευγνώμων» απέναντι στον Ερντογάν για τον «σταθεροποιητικό» ρόλο που διαδραματίζει η Τουρκία στα Βαλκάνια.


Ο Τούρκος ηγέτης, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, επισκέφτηκε την πρωτεύουσα της Σερβίας το διήμερο 7-8 Οκτωβρίου, συνοδευόμενος όχι μόνο από υπουργούς αλλά και από περίπου… 100 Τούρκους επιχειρηματίες, για να πάρει μέρος σε διμερείς συνομιλίες Κορυφής (Serbia-Turkey High-Level Cooperation Council, Turkey-Serbia Business Forum) αλλά και στην… τριμερή Τουρκίας-Σερβίας-Βοσνίας Ερζεγοβίνης.

Διότι δεν πορεύεται πια μόνο η Ελλάδα στη διεθνή σκηνή με όχημα τριμερή σχήματα συνεργασίας (με Κύπρο, Αίγυπτο, Ισραήλ, Αρμενία κ.ά.) αλλά και η Τουρκία (με Σερβία, Βοσνία Ερζεγοβίνη, Αζερμπαϊτζάν, Γεωργία, Ρωσία, Ιράν).

Εάν πιστέψουμε, μάλιστα, τις διαρροές στα ΜΜΕ, τότε η Άγκυρα διεκδικεί, μεταξύ άλλων, και ρόλο «διαμεσολαβητή» στις γεωπολιτικά κρισιμότατες διαπραγματεύσεις Σερβίας-Κοσόβου για μια κοινά αποδεκτή (από Βελιγράδι και Πρίστινα) μελλοντική διευθέτηση στην άκρως εύφλεκτη περιοχή του Κοσσυφοπεδίου.

Το μήνυμα που επιλέγει, άλλωστε, να στέλνει η τουρκική ηγεσία είτε άμεσα είτε εμμέσως (μέσα από προσκείμενες στην Τουρκία βαλκανικές πολιτικές δυνάμεις), είναι ότι… τίποτα δεν μπορεί πραγματικά να επιτύχει στα Βαλκάνια χωρίς την προηγούμενη «συνδρομή» της Τουρκίας, μιας Τουρκίας που διατηρεί έντονη «παρουσία» στα Βαλκάνια μέσα από τουρκικές κρατικές «υπηρεσίες αρωγής» (όπως είναι η TİKA), μέσα από ΜΚΟ και πολιτιστικά ινστιτούτα (όπως είναι το Yunus Emre εκδήλωση του οποίου εγκαινίασε στις 8 Οκτωβρίου στο Βελιγράδι η πρώτη κυρία της Τουρκίας, Εμινέ Ερντογάν).

Περιέργως πως, βέβαια, ακριβώς το ίδιο, ότι δηλαδή τίποτα δεν μπορεί να γίνει χωρίς τους Τούρκους, διαμηνύει η Άγκυρα και για το Αιγαίο, την Ανατολική Μεσόγειο και τη Συρία…

Ειδικά στη Σερβία, ωστόσο, το καθεστώς Ερντογάν εμφανίζεται να «επενδύει πολλά» το τελευταίο διάστημα, με αιχμή κυρίως τη συμμετοχή τουρκικών εταιρειών στην κατασκευή ενός κομβικού για τα Βαλκάνια έργου υποδομής, εν προκειμένω του αυτοκινητοδρόμου που θα συνδέει το Σαράγιεβο (Βοσνία) με το Βελιγράδι (Σερβία), αλλά και έργων όπως είναι για παράδειγμα η κατασκευή μιας γέφυρας μήκους 1,3 χλμ. που θα συνδέει τη Σερβία με τη Βοσνία Ερζεγοβίνη πάνω από τον ποταμό Σάβα στην περιοχή Σρέμσκα Ράτσα.

Κατά την παραμονή του στη Σερβία, το ζεύγος Ερντογάν (ο ίδιος ο πρόεδρος και σύζυγός του, Εμινέ) εγκαινίασαν και μια σειρά από αναστηλωμένα/ανακαινισμένα μνημεία/έργα κυρίως νέο-οθωμανικού χαρακτήρα (το φρούριο του Ραμ, το τέμενος της Βαλιντέ Σουλτάν στη Σιένιτσα, ένα δικαστικό μέγαρο στο Νόβι Παζάρ, την πηγή του Σοκολού Μεχμέτ Πασά στο Βελιγράδι, σημεία εντός του φρουρίου της σερβικής πρωτεύουσας κ.ά.) την αποκατάσταση των οποίων είχε αναλάβει η Τουρκική Υπηρεσία Συνεργασίας και Συντονισμού (TİKA) μαζί με τουρκικές εταιρείες (ABMA Restaurasion κ.ά.).

Με την ευκαιρία της επίσκεψής του στο Βελιγράδι, ο Τούρκος πρόεδρος είπε όμως και άλλα πολλά και ενδιαφέροντα: ότι η Τουρκία «θεωρεί τη Σερβία γειτονική χώρα, αν και δεν έχουν κοινά σύνορα», ότι έξι νέα τουρκικά εργοστάσια πρόκειται να κάνουν εγκαίνια ως αποτέλεσμα της επίσκεψής του εκεί, ότι οι σχέσεις Άγκυρας-Βελιγραδίου είναι σήμερα καλύτερες από ποτέ (πράγμα με το οποίο συμφωνεί και ο Βούτσιτς), ότι η Τουρκία, που υπενθυμίζεται ότι έχει αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του Κοσόβου, θέλει να βοηθήσει τις χώρες των Βαλκανίων να ξεπεράσουν τα προβλήματά τους, ότι η Άγκυρα στηρίζει την ευρωατλαντική προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων κ.ά.

Αναφερόμενος ειδικότερα στον αυτοκινητόδρομο που θα συνδέει το Σαράγιεβο με το Βελιγράδι, ο Ερντογάν μίλησε για «μια νέα γέφυρα ειρήνης» που στέλνει ένα «σημαντικό μήνυμα» σε ολόκληρη την περιοχή.

Ο λόγος για ένα έργο οι εργασίες του οποίου έχουν ξεκινήσει στη σερβική πλευρά από τουρκικές εταιρείες («Taşyapı»), με χρήματα της επίσης τουρκικής «Exim Bank», μεταξύ άλλων. Για να ολοκληρωθεί, βέβαια, ο εν λόγω αυτοκινητόδρομος, μένει να γίνουν ακόμη παρά πολλά, ειδικά στην πλευρά της Βοσνίας. Πρόκειται, άλλωστε, για ένα κομβικής σημασίας έργο το συνολικό κόστος του οποίου ενδέχεται να αγγίξει τα 3 δισ. ευρώ.

Κατά την επίσκεψη του Τούρκου προέδρου, όμως, στο Βελιγράδι, υπογράφηκαν και διμερείς συμφωνίες που ενισχύουν τις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Σερβίας σε ποικίλους τομείς διακυβερνητικής συνεργασίας.

Μεταξύ αυτών, φαίνεται να ξεχωρίζει η συμφωνία που υπέγραψαν ο Σέρβος υπουργός Εσωτερικών, Ν. Στεφάνοβιτς, και ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και ειδικότερα όσων σχετίζονται με υποθέσεις τρομοκρατίας, διακίνησης μεταναστών, εμπορίας ανθρώπων, ναρκωτικών κ.ά. Στο ίδιο πλαίσιο, φαίνεται να συμφωνήθηκε πως… Τούρκοι αστυνομικοί θα μπορούν στο μέλλον να κάνουν περιπολίες άοπλοι εντός των σερβικών συνόρων κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου, όχι μόνοι αλλά μαζί με Σέρβους.

Παράλληλα, ανακοινώθηκε και η έναρξη της λειτουργίας τουρκικού προξενείου στη σερβική πόλη Νόβι Παζάρ, μια πόλη της νοτιοδυτικής Σερβίας όπου ζουν Βόσνιοι και μουσουλμάνοι.

Αλλά και οι εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των δύο χωρών, δεν σταματούν τα τελευταία χρόνια να αυξάνονται, με το εμπορικό ισοζύγιο όμως να διαγράφεται ελλειμματικό για τη Σερβία που εισάγει από την Τουρκία πολύ περισσότερα (σχεδόν τριπλάσια) από όσα εξάγει προς αυτήν. Πιο συγκεκριμένα, ο όγκος των εμπορικών συναλλαγών σε διμερές επίπεδο εμφανίζεται να αγγίζει πλέον τα 1,2 δις. δολ. ετησίως, με την Τουρκία να έχει θέσει μάλιστα ως στόχο τα 5 δισ. δολ. ετησίως μέσα στα επόμενα χρόνια.

Όσο για τις τουρκικές επενδύσεις στη Σερβία, εκείνες, σύμφωνα με τον Ερντογάν, ξεπέρασαν τα 200 εκατ. δολ. το 2018 από μόλις 1 εκατ. δολ. που ήταν το 2011, με τις «τουρκικές επιχειρήσεις» στη χώρα να ξεπερνούν σήμερα σε αριθμό τις 800, από περίπου 130 που ήταν το 2015, συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία περίπου 8.000 θέσεων εργασίας στη χώρα, κυρίως στους τομείς της κλωστοϋφαντουργίας και των ενδυμάτων, του τουρισμού κ.ά.

Από τη Σερβία περνάει, άλλωστε, και ο αγωγός φυσικού αερίου «TurkStream», ένα «παρακλάδι» του οποίου πρόκειται να κατευθυνθεί από τη Σερβία και προς τη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας (Ρεπούμπλικα Σέρπσκα)…

Έθνος


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση