Σειρά διλημμάτων για Άγκυρα, Τίρανα και Σκόπια

Η πορεία των επαφών και με τις τρεις γειτονικές χώρες βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή

Από τον Αλέξανδρο Τάρκα

Το υπουργείο Εξωτερικών και η κυβέρνηση καλούνται να διαχειριστούν τις επόμενες εβδομάδες τις κρίσιμες -και σχεδόν ταυτόχρονες- εξελίξεις των σχέσεων της Τουρκίας, της Αλβανίας και της ΠΓΔΜ, διμερώς με τη χώρα μας και πολυμερώς με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η Κομισιόν ανακοίνωσε χθες τη στρατηγική της Ε.Ε. για τα δυτικά Βαλκάνια, ενώ τον Απρίλιο θα γίνει γνωστό το λεγόμενο «Διευρυνσιακό Πακέτο» για όλες τις υποψήφιες χώρες και τον Ιούνιο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα υιοθετήσει τις σχετικές αποφάσεις. Δυστυχώς, παρά τον έγκαιρο σχεδιασμό της πολιτικής ηγεσίας και των πεπειραμένων στελεχών της Διπλωματικής Υπηρεσίας, η πορεία των επαφών και με τις τρεις γειτονικές χώρες βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή, λόγω της αδικαιολόγητης υπεραισιοδοξίας στην Αθήνα και της επικράτησης σκληρότερων θέσεων στην Άγκυρα, στα Τίρανα και τα Σκόπια.

Στο μέτωπο της ΠΓΔΜ, οι διαβεβαιώσεις περί «λύσης-πακέτου» στο ονοματολογικό, στον αλυτρωτισμό και στην ένταξη του ψευδώνυμου γείτονα στο ΝΑΤΟ εξανεμίζονται μέρα με τη μέρα. Το πρόβλημα της κυβερνητικής στρατηγικής δεν βρίσκεται βέβαια στο εσωτερικό και στην απαράδεκτη εχθρότητα έναντι της ειρηνικής συγκέντρωσης εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών στην πλατεία Συντάγματος, αλλά στο εξωτερικό.

Τις τελευταίες ημέρες εντείνεται η φημολογία περί ελληνικής συναίνεσης σε μια μορφή «ειδικής σχέσης» ΝΑΤΟ - ΠΓΔΜ μέχρι την αναθεώρηση του Συντάγματος και την εξάλειψη όλων των στοιχείων αλυτρωτισμού σε απροσδιόριστο χρόνο.
Κανείς όμως δεν εξηγεί ποιο ελληνικό (και συμμαχικό) συμφέρον θα εξυπηρετηθεί από την αναβαθμισμένη «ειδική σχέση», αφού στενή συνεργασία υπάρχει ήδη!

Η ΠΓΔΜ συμμετέχει στον νατοϊκό «Συνεταιρισμό για την Ειρήνη» (PfP) από το 1995, ακολουθεί οδικό χάρτη ένταξης από το 1999, απέστειλε στρατεύματα στο Αφγανιστάν από το 2002 έως το 2014, φιλοξενεί πιστοποιημένο συμμαχικό κέντρο και υποστηρίζει, μαζί με το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, τις συμμαχικές ανάγκες στο Κόσοβο. Τι άλλο μπορεί να προσφέρει στο ΝΑΤΟ ή τι άλλο μπορεί να κερδίσει η Ατλαντική Συμμαχία από την ΠΓΔΜ που να αξίζει την καταπάτηση των ελληνικών συμφερόντων και την αποσταθεροποίηση στην Αθήνα; Προφανέστατα τίποτα.

Ούτε και το επιχείρημα περί αποτροπής της επιρροής στη Ρωσίας ισχύει, αφού όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες της Δύσης γνωρίζουν ότι το βαλκανικό πρόβλημά τους βρίσκεται στις παρεμβάσεις της Μόσχας προς το Βελιγράδι και όχι προς τα Σκόπια.
Το ίδιο συμβαίνει με το ψευδοεπιχείρημα ότι η συμφωνία με την ΠΓΔΜ θα διευκολύνει την οικονομική συνεργασία και την ενεργειακή ασφάλεια. Πέραν της ζηλευτής επιχειρηματικής διείσδυσης της Ελλάδας στην ΠΓΔΜ από το 1999 (η στήλη έχει επανειλημμένα αναφερθεί σε αυτήν), η συνεργασία σε θέματα φυσικού αερίου και αγωγών υλοποιείται σε ανύποπτο χρόνο: Τον Οκτώβριο του 2016 η ΔΕΣΦΑ και η MER της ΠΓΔΜ υπέγραψαν μνημόνιο συναντίληψης και τον Νοέμβριο του 2017 εξετάστηκε σχέδιο διασύνδεσης των δικτύων φυσικού αερίου των δύο χωρών μαζί με το απαραίτητο «lobbying» για χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Παράλληλα, στο κεφάλαιο των σχέσεων με την Αλβανία, η κυβέρνηση προσπαθεί μεν να διορθώσει τα λάθη της Ντόρας Μπακογιάννη (καθυστέρηση κύρωσης στη Βουλή της συμφωνίας για τις θαλάσσιες ζώνες το 2009, πριν αλλάξουν τακτική τα Τίρανα) και του Ευάγγελου Βενιζέλου (μη αξιοποίηση της αρχικής διαλλακτικότητας του νεοεκλεγέντος Εντ. Ράμα το 2013), αλλά βρίσκεται ενώπιον εκβιασμού. Ενώ η Αθήνα είναι έτοιμη να εγκρίνει το επόμενο βήμα των σχέσεων Ε.Ε. - Αλβανίας, ο κ. Ράμα (με τη συνέντευξή του στα «Νέα») θέτει ζήτημα Τσάμηδων και διεκδίκησης περιουσιών.

Ταυτόχρονα, στο μέτωπο προς Ανατολάς, η κυβέρνηση προσπαθεί να διαχειριστεί τον απρόβλεπτο Τούρκο πρόεδρο Ρ.Τ. Ερντογάν, ο οποίος προκαλεί σύγχυση στις Βρυξέλλες και στην Ουάσινγκτον. Ο κ. Ερντογάν, πέραν της αυθαίρετης αξίωσής του να συμμετάσχει στη Σύνοδο Κορυφής Ε.Ε.- Δυτικών Βαλκανίων τον Μάιο, φέρεται ότι εξασφάλισε τη σύγκληση ειδικής συνάντησης με τους προέδρους Ζ.Κ. Γιούνκερ και Ντ. Τουσκ και τη Βουλγαρική Προεδρία της Ε.Ε., μάλλον στη Σόφια, στα τέλη Μαρτίου.

Κατά ανάλογο τρόπο, και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ λέγεται πως σχεδιάζει κάποια ειδική πρωτοβουλία κατευνασμού του κ. Ερντογάν, ώστε να μην επέλθει ρήξη του με το ΝΑΤΟ και δημιουργηθεί κενό στην άμυνα της Δύσης στην περιοχή.

Όλα αυτά δεν θα ήταν απαραίτητα αρνητικά για τα ελληνικά συμφέροντα, αν αφενός ο κ. Ερντογάν εκτιμούσε την ειλικρινή υποστήριξη της Αθήνας προς την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας του και τερμάτιζε την επιθετικότητα στο Αιγαίο και αφετέρου οι ΗΠΑ και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επεξεργάζονταν συγκεκριμένη πολιτική αντιμετώπισης των ειδικών προβλημάτων στην περιοχή μας. Όμως τίποτα σχετικό δεν φαίνεται στον ορίζοντα.

* Ο Αλέξανδρος Τάρκας είναι εκδότης του περιοδικού «Αμυνα και Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη
Δημοκρατία


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση