Δεν μπορούν οι ΗΠΑ να απομακρύνουν από την εξουσία τον Ερντογάν;

Το ερώτημα που απασχολεί το Στέιτ Ντιπάρτμεντ είναι εάν οι κινήσεις απομάκρυνσης του Ερντογάν πηγάζουν από τον θυμό του ή από στρατηγική επιλογή του

Εδώ και πολύ καιρό, πριν ακόμη από το πραξικόπημα-οπερέτα, διέρρεαν από αμερικανικές πηγές πληροφορίες ότι οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα με τον Ερντογάν, εν αδυναμία να τον κατατάξουν στους ευφυείς ηγέτες ή στους προβληματικούς και απρόβλεπτους.

Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, το ερώτημα που απασχολεί το Στέιτ Ντιπάρτμεντ είναι εάν οι κινήσεις απομάκρυνσης του Ερντογάν από τις ΗΠΑ πηγάζουν από τον θυμό του ή από ώριμη στρατηγική επιλογή του. Εάν πηγάζουν από τον θυμό του, στην Ουάσιγκτον θεωρούν πως το χάσμα μπορεί να γεφυρωθεί. Εάν, όμως, πεισθούν πως πρόκειται για ώριμη στρατηγική επιλογή, θα ξεγράψουν τον Ερντογάν με ό,τι αυτό σημαίνει.

Σε μια τέτοια περίπτωση, το ερώτημα που θέτουν οι σχεδιαστές της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής είναι εάν υπάρχουν διάδοχες προσωπικότητες και δυνάμεις, οι οποίες θα ήταν πρόθυμες να αποκαταστήσουν τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις στο παραδοσιακό πλαίσιό τους. Και το ερώτημα αυτό αποκτάει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, επειδή οι Αμερικανοί έχουν πληροφορίες ότι η υγεία του Τούρκου προέδρου εμφανίζει σημάδια επιδείνωσης.

Η έλλειψη διαδόχου καταστάσεως, επομένως, αποτελεί το μείζον πρόβλημα. Και τούτο διότι, ένα από τα κατορθώματα του Ερντογάν είναι η διαίρεση του τουρκικού λαού. Στο παρελθόν, υπήρχε ομοφωνία στο όνομα του κεμαλισμού, μάλιστα δε υπήρξαν περιπτώσεις που και το κουρδικό βρισκόταν σε ύφεση.

Ο Ερντογάν, όμως, αφενός λόγω νεοοθωμανικής ιδεοληψίας, αφετέρου για να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους του και εκφοβίσει τους αντιπάλους, ύψωσε σε υπερβολικό βαθμό τον ισλαμισμό. Αυτομάτως, τέθηκε εναντίον του κεμαλισμού σε θεωρητικό επίπεδο, αλλά είναι περίεργο το γεγονός ότι δεν απομακρύνει κεμαλιστές -ούτε από καίριες θέσεις-, και η δεξαμενή τους είναι αστείρευτη, ιδιαιτέρως στον στρατό. Επίθεση διεξάγει κυρίως κατά του πολιτικού ισλάμ, που προπαγάνδιζε ο Γκιουλέν. Κι αυτό έχει την εξήγησή του.

Το 2009, φιλελεύθερη τουρκική εφημερίδα που ασκούσε κριτική στον πολιτικό ρόλο του τουρκικού στρατού και υποστήριζε τις πολιτικές του Ερντογάν, δημοσίευσε μια έκθεση του τουρκικού Γενικού Επιτελείου Στρατού. Η έκθεση περιέγραφε λεπτομερώς ένα μυστικό σχέδιο σταδιακής αποδόμησης και περιθωριοποίησης του κινήματος Γκιουλέν και του ισλαμικού κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ). Ο δημοσιογράφος που έβγαλε την είδηση βρίσκεται ακόμα στη φυλακή, η δε εφημερίδα έκλεισε, είχε γράψει ο Νίκος Μιχαηλίδης.

Οι εξελίξεις των τελευταίων δύο ετών στην Τουρκία επιβεβαιώνουν σε μεγάλο βαθμό το περιεχόμενο της εν λόγω έκθεσης. Το κίνημα Γκιουλέν αποτέλεσε στόχο των κρατικών αρχών και θύμα εκτεταμένων διώξεων και εκκαθαρίσεων. Πλέον, στο εσωτερικό της Τουρκίας η επιρροή του είναι μηδαμινή. Δεν αποκλείεται, ακτά το επόμενο διάστημα ο Ερντογάν να προβεί και σε εκτεταμένες εκκαθαρίσεις στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματός του.

Το αναδιαρθρωμένο βαθύ κράτος (τμήματα του στρατού, μυστικές υπηρεσίες και δίκτυο στελεχών της κρατικής γραφειοκρατίας), λόγω της διείσδυσής του σε όλα τα πολιτικά κόμματα και στα μίντια, αλλά και της δυνατότητάς του να ασκεί φυσική βία κατά αντιπάλων, καταφέρνει να ξαναμοιράζει την τράπουλα και να αναδιαμορφώνει το πολιτικό σκηνικό κατά το δοκούν.

Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι πολλοί κεμαλιστές αξιωματικοί που είχαν εκδιωχθεί από τις ένοπλες δυνάμεις στο παρελθόν, λόγω των υποθέσεων Βαριοπούλα και Εργκενεκόν, επέστρεψαν στη στρατιωτική γραφειοκρατία και μάλιστα κάποιοι εξ αυτών σε υψηλές θέσεις. Αυτοί οι κεμαλιστές αξιωματικοί υποστηρίζουν την χρήση ένοπλης βίας έναντι των Κούρδων στη Μέση Ανατολή, την στενότερη συνεργασία με Ρωσία και Κίνα και την απομάκρυνση της Τουρκίας από την Δύση (ΝΑΤΟ και ΕΕ), ό,τι και ο Ερντογάν δηλαδή.

Φαίνεται λοιπόν, ότι ναι μεν τον χωρίζει από τους κεμαλιστές του στρατού ο θρησκευτικός δογματισμός του ισλάμ, αλλά τον ενώνει η αντιδυτική αντίληψη, με την οποία φαίνεται είναι εμποτισμένη η τουρκική κοινωνία. Αντικατάσταση του Ερντογάν από στρατιωτική δικτατορία -η μοναδική περίπτωση που δεν θα ξεσπάσει εμφύλιος άγριος σπαραγμός- δεν φαίνεται να αποτελεί λύση για φιλοδυτική στροφή.

Voria



  Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση