Η Ελλάδα "σκοτώνει" την Ευρώπη;

Carnegie Europe 

Caroline de Gruyter 
Ανταποκρίτρια της NRC Handelsblad στην Βιέννη
Όχι, δεν νομίζω ότι η Ελλάδα σκοτώνει την Ευρώπη. Αλλά η ελληνική ιστορία χρησιμεύει ως μια δοκιμασία. Πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες γνωρίζουν ότι η κρίση έχει τη δυνατότητα να καταστρέψει την Ευρώπη. Αν και αρκετοί από αυτούς -αν μη τι άλλο η Γερμανίδα Καγκελάριος- βρίσκονται υπό πίεση για να αφήσουν την Ελλάδα να εγκαταλείψει την ευρωζώνη, πιστεύω ότι δεν θα αφήσουν να συμβεί. Οι συνέπειες μετάδοσης και το γεωπολιτικό ρίσκο μιας ελληνικής εξόδου από το ευρώ, θα ήταν σοβαρές και θα υπονόμευαν την ίδια την ΕΕ.
Αντιθέτως, οι ηγέτες θα συνεχίσουν να προσπαθούν να βρουν κάποιου είδους συμβιβασμό. Ασφαλώς, ένας συμβιβασμός φαίνεται απίθανος τώρα. Υπάρχει έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών-μελών. Αλλά η εξεύρεση συμβιβασμών, ακόμη και άσχημων, είναι αυτό που κάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αυτό που παρατηρείται στην Ελλάδα είναι μία σύγκρουση μεταξύ της παγκοσμιοποίησης και της δημοκρατίας. Η Ελλάδα ανέβασε τα οικονομικά και χρηματοπιστωτικά της θέματα σε διεθνές επίπεδο: οι αγορές, οι Βρυξέλλες και το ΔΝΤ συναποφασίζουν τις πτυχές της ελληνικής οικονομικής πολιτικής. Κανείς δεν ανάγκασε την Ελλάδα να το περάσει όλο αυτό. ΤΟ κοινοβούλιό της ψήφισε υπέρ της ένταξης στην ευρωζώνη.
Για χρόνια, αυτή η ρύθμιση ωφέλησε την Ελλάδα. Τώρα, η ελληνική οικονομία έχει καταρρεύσει, αποκαλύπτοντας βαθιές ρωγμές τόσο στην εγχώρια όσο και στην διακυβέρνηση σε επίπεδο ευρωζώνης. Η Ελλάδα και οι πιστωτές της πρέπει να εργαστούν και να βρουν μια νέα ισορροπία, διαφορετικά η χώρα θα βρεθεί αποκλεισμένη από το διεθνές εμπόριο και χρηματοδότηση. Στη συνέχεια παρόμοιες συζητήσεις στην Ισπανία και σε άλλες χώρες, θα μπορούσαν να ξεφύγουν από τον έλεγχο επίσης.
Αυτό που μου έκανε εντύπωση στη διάρκεια των τελευταίων μηνών, είναι η τεράστια συμπάθεια που επιδεικνύουν οι απλοί Ευρωπαίοι για τις απαιτήσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Καλώς ή κακώς, αν δεν υπάρξει ελληνική συμφωνία, θα κλιμακωθούν οι πολιτικές διαμάχες παντού στην Ευρώπη. 

Francois Hesbourg 
Ειδικός σύμβουλος στο Ίδρυμα Στρατηγικής Έρευνας
Ίσως ένας καλύτερος τρόπος για να τεθεί το ερώτημα είναι το ¨Η Ευρώπη σκοτώνει την Ευρώπη;”. Σε αντίθεση με όλα τα άλλα σημαντικά -οικονομικά- μέρη στον κόσμο, η ΕΕ μόλις τώρα βρίσκεται στα πρόθυρα ανάκαμψης του ΑΕΠ της εδώ και οκτώ χρόνια, ενώ δημιουργείται μεγάλη δυσαρέσκεια μεταξύ των μελών της.
Η Ελλάδα είναι μια ακραία εκδήλωση αυτής της ευρύτερης πραγματικότητας. Εάν η Ελλάδα οδηγηθεί εκτός ευρωζώνης σε ένα πλαίσιο οικονομικού χάους, είναι απίθανο η χώρα να παραμείνει μέλος της ΕΕ ή ακόμη και του ΝΑΤΟ.
Όπως και με την πιθανή έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ, η απλή πιθανότητα μιας ελληνικής αποχώρησης από την ευρωζώνη θα έχει μεγάλες γεωπολιτικές συνέπειες. Μέχρι τώρα, η ευρωπαϊκή ενοποίηση και η ατλαντική συμμαχία έχουν προϋπόθεση την μη αναστρεψιμότητα. Εάν αυτή η προϋπόθεση αποδειχθεί ψευδής, τότε όλη η ευρωπαϊκή τάξη μετά τον Ψυχρό Πόλεμο θα απειληθεί, με το ρίσκο της Μόσχας να είναι πιθανό να αυξηθεί. Η ΕΕ δημιουργήθηκε για να διασφαλίζει την ειρήνη και την ευημερία. Και τα δύο τώρα κρέμονται από μια κλωστή.
Αυτά είναι τα διακυβεύματα ενός Grexit. Η Γερμανία και άλλα διστακτικά μέλη της ευρωζώνης, έχουν λίγο χρόνο για να αποφασίσουν ότι αξίζει να προσέξουν τις συστάσεις του ΔΝΤ για την αναδιάρθρωση του χρέους, προκειμένου να αποφευχθεί ένα τέτοιο αποτέλεσμα. Ας είμαστε όλοι προσεκτικοί για το τι θα βγάλει η ιστορία. 

Denis MacShane 
πρώην υπουργός για ευρωπαϊκά θέματα του Ηνωμένου Βασιλείου
Η Ελλάδα προξενεί σοβαρή ζημιά στην Ευρώπη -ή τουλάχιστον στις ελπίδες για μια συνεκτική ευρωπαϊκή ολοκλήρωση βασισμένη σε μια ενιαία αγορά, σε ένα ενιαίο νόμισμα και σε μια ενιαία οικονομική πολιτική.
Μια παράπλευρη επίδραση είναι η ενίσχυση των Βρετανών ευρωσκεπτικιστών, που ζητωκραυγάζουν με την ελληνική καταστροφή ως αποδεικτικό στοιχείο ότι η ευρωζώνη και ακόμη και όλη η ΕΕ είναι τόσο φτωχά σχεδιασμένες που όσο περισσότερο η Βρετανία κρατάει απόσταση από την ένωση, τόσο το καλύτερο.
Ο πρώην Έλληνας υπουργός Οικονομικών, Γ. Βαρουφάκης και ο Γερμανός Wolfgang Schaeuble, δεν θα μπορούσαν να είχαν επινοηθεί από το ευρωσκεπτικιστικό UKIP. Τόσο τέλεια έχουν παίξει τους ρόλους τους, αποδεικνύοντας γιατί το Ηνωμένο Βασίλειο θα έπρεπε να παραμείνει μακριά.
Και οι δύο πλευρές έχουν δίκιο. Το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο και θα πρέπει να διαγραφεί, αλλά οι ηγέτες της ΕΕ από το 2010 -ο πρώην πρόεδρος της Κομισιόν Jose Manuel BArrolo, ο διάδοχός του Jean Claude Juncker, η Γερμανίδα Καγκελάριος Angela Merkel, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού ΣΥμβουλίου Donald Tusk και άλλοι- έχουν έλλειψη πολιτικής φαντασίας που απαιτείται για τον έλεγχο των γεγονότων και όχι να ελέγχονται από αυτά.
Η άρνηση της Ελλάδας υπό τις πρώην και την τωρινή κυβέρνηση να αναλάβει οποιαδήποτε βασική μεταρρύθμιση, έχει δώσει την ιδέα μιας ΕΕ ως μια ενοποιητική δύναμη που θα δίνει καλύτερες επιδόσεις σε λιγότερο προηγμένα κράτη-μέλη. Το Βερολίνο έχει εκτεθεί καθώς θέλει και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο. Η ΕΕ έχει πληγεί σημαντικά αλλά ίσως η Ελλάδα υποχρεώσει επιτέλους τους ηγέτες της ΕΕ να ασκήσουν ηγετικό ρόλο. 

Alexander Privitera 
Διευθυντής του Business Economics Program στο American Institute for Contemporary German Studies
Η Ελλάδα έχει αμφισβητήσει ανοιχτά την διαχείριση κρίσης των τελευταίων ετών. Έναν μηχανισμό τυλιγμένο σε μια σφιχτή, βασισμένη σε κανόνες προσέγγιση και επικεντρωμένη σε μια έννοια της μερικής και παροδικής μεταβίβασης κυριαρχίας από τις οφειλέτριες, στις πιστώτριες χώρες. Ανεβάζοντας τους κανόνες πάνω από την πολιτική, η ΕΕ ήλπιζε να αφαιρέσει ή τουλάχιστον να μετριάσει το πολιτικό παιχνίδι ευθυνών μεταξύ των κρατών-μελών. Το αντίθετο συνέβη Στο πλαίσιο αυτό, η αμφισβήτηση της Ελλάδας έχει παράσχει κάποια σαφήνεια.
Η Ελλάδα μπορεί να καταστρέψει την Ευρώπη -ή την Ευρώπη που ξέρουμε- αλλά μόνο εάν εγκαταλείψει την ευρωζώνη και εάν η αποτυχία των τελευταίων ετών γίνει απροκάλυπτα σαφής σε όλους. Ας μην μασάμε τα λόγια μας: μόλις η νομισματική ένωση πάψει να είναι μια κοινότητα πεπρωμένου, κάθε πολιτική και οικονομική πρόκληση μπορεί να γίνει υπαρξιακή. Η υπόσχεση της ΕΚΤ να κάνει οτιδήποτε χρειαστεί για να διατηρήσει το κοινό νόμισμα, θα ακουστεί κενή και θα δοκιμαστεί.
Ένα τέτοιο αρνητικό σενάριο θα μπορούσε να αποφευχθεί μόνο εάν τα κράτη-μέλη συμφωνούσαν σε τολμηρές περαιτέρω μεταβιβάσεις κυριαρχίας από όλα τα κράτη-μέλη, σε κεντρικά, δημοκρατικά εκλεγμένα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Από τη στιγμή που οι εθνικές κυβερνήσεις αυτή τη στιγμή δεν έχουν διάθεση να προχωρήσουν σε αυτή την πορεία, φοβάμαι ότι θα πρέπει να κάνουν οτιδήποτε χρειαστεί για να κρατήσουν την Ελλάδα στην ευρωζώνη. 

Ulrich Speck 
Visiting scholar στο Carnegie Europe
Η ελληνική κρίση τοποθετεί τα φώτα της δημοσιότητας στη φύση της διακυβέρνησης στην ΕΕ. Η ΕΕ παραμένει μια λέσχη που στηρίζεται στην εποικοδομητική δέσμευση των κρατών-μελών της. Η ΕΕ έχει μηχανισμούς να αντιμετωπίσει την εχθρική, τύπου αντάρτικη, κωλυσιεργία που επιδεικνύει η υπό τον ΣΥΡΙΖΑ ελληνική κυβέρνηση.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας δεν είναι πρόθυμος να παίξει μπάλα. Φαίνεται να εκτιμά πως έχει ένα οικονομικό και γεωπολιτικό πυρηνικό όπλο στα χέρια του: το γεγονός ότι οι άλλες χώρες της ευρωζώνης, και κυρίως η Γερμανία, κυριαρχούνται από τον φόβο ότι το Grexit θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει την ευρωζώνη και να δώσει στο Κρεμλίνο ένα άνοιγμα στην ευρωπαϊκή νοτιοανατολική πλευρά. Την ημέρα μετά την 5η Ιουλίου του δημοψηφίσματος, ο Τσίπρας τηλεφώνησε στον Ρώσο πρόεδρο Vladimir Putin, για να φέρει το μήνυμα.
Αυτό που ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει προφανώς, είναι να ξεφορτωθεί τους όρους: να πάρει ελάφρυνση του χρέους και νέα κεφάλαια χωρίς να αντιμετωπίσει τις βαθύτερες, διαρθρωτικές αιτίες για την κρίση. Με άλλα λόγια χωρίς να προβεί σε ριζική μεταρρύθμιση των αδύναμων κρατικών θεσμών στην Ελλάδα. Αλλά αυτό είναι ένα no-go για τις περισσότερες υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης. Αρκετές από αυτές τις χώρες υποβλήθηκαν με επιτυχία στην θεραπεία λιτότητας και έχουν επιστρέψει σε οικονομική ανάπτυξη, και ορισμένες από αυτές είναι ακόμη φτωχότερες από την Ελλάδα.
Τώρα, η ευρωζώνη πρέπει να αποφασίσει μεταξύ δύο πολύ κακών επιλογών: να διατηρήσει την Ελλάδα εντός, με το ρίσκο αποσταθεροποίησης της ένωσης από το εσωτερικό, και να ψηφίσει υπέρ του Grexit, με το ρίσκο της αποσταθεροποίησης από έξω. Η μόχλευση της ευρωζώνης και στις δύο περιπτώσεις, είναι χαμηλή. 

Costanze Stelzenmuller 
senior fellow στο Brookings Institution
Όχι, η Ελλάδα δεν σκοτώνει την Ευρώπη. Αλλά όλοι οι Ευρωπαίοι μαζί θα μπορούσαν να καταλήξουν να σκοτώσουν το ευρωπαϊκό project -η προσπάθεια να δημιουργηθεί μια ζώνη ειρήνης, ευημερίας και ελευθερίας βασισμένη στην υπόσχεση της αμοιβαίας αλληλεγγύης- εάν δεν βρουν μια διέξοδο για την ελληνική κρίση.
Μπορεί κανείς να φανταστεί μια λύση εάν όλα τα κόμματα κάνουν επώδυνες θυσίες. Αντιθέτως, μια συμφωνία δεν πρόκειται να συμβεί εάν οι δύο πλευρές συνεχίσουν να επιμένουν, όπως κάνουν τώρα, ότι η άλλη πλευρά πρέπει να αναλάβει όλη τη ζημιά. Οι Έλληνες θέλουν αξιοπρέπεια, σταθερότητα και ευημερία, και τα θέλουν στην Ευρώπη. Οι Ευρωπαίοι (οι περισσότεροι Ευρωπαίοι) θέλουν η Ελλάδα να παραμείνει στην ευρωζώνη και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αυτό απλώς δεν πρόκειται να συμβεί χωρίς σοβαρές μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό και κάποια μέτρα ελάφρυνσης χρέους και πρόγραμμα ανάπτυξης. Δεδομένου του θυμού, της διάβρωσης της εμπιστοσύνης και απλώς της αθλιότητας από όλα γύρω, αυτό φαίνεται σχεδόν αδύνατο.
Αλλά σκεφτείτε την εναλλακτική. Η Ελλάδα θα πεταγόταν σχεδόν εκτός ευρωζώνης, με τρομακτικό κόστος για τους πολίτες της, και θα βρισκόταν αντιμέτωπη με ένα αβέβαιο μέλλον. Αυτό θα αύξανε τα λαϊκιστικά, εξτρεμιστικά και αυτονομιστικά κινήματα και κόμματα σε όλη την Ευρώπη. Θα αύξανε το ρίσκο μιας εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ και πιθανώς και άλλες εξόδους. Θα ήταν το τέλος οποιασδήποτε περαιτέρω ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και θα δημιουργούσε μια εσωστρεφή Ευρώπη που επιδιώκει να οχυρωθεί ενάντια στον υπόλοιπο κόστος, αντί να ασχοληθεί με αυτόν. Η ΕΕ θα γινόταν αντικείμενο του παιχνιδιού εξουσίας παγκοσμίως, παρά ένας παράγοντας.
Εάν οι Ευρωπαίοι δεν θέλουν τίποτα από αυτό, πρέπει να κάνουν ένα βήμα πίσω από τον γκρεμό τώρα. 

Ben Tobra 
επικεφαλής της Σχολής Πολιτικών και Διεθνών Σχέσεων στο Κολλεγιακό Πανεπιστήμιο του Δουβλίνου
Η Ελλάδα και η Ευρώπη βρίσκονται ομολογουμένως σε ένα αμοιβαίο αδιέξοδο θανάτου. Από την πλευρά της, η ΕΕ απαιτεί την τήρηση των νομισματικών και δημοσιονομικών δογμάτων που στηρίζουν το ευρώ. Σύμφωνα με την ελληνική κυβέρνηση, τους Έλληνες πολίτες και πολλούς οικονομολόγους, αυτή η απαίτηση επιβάλει αβάστακτο κόστος -χωρίς καμία μεγάλη επίδραση- στην ελληνική κοινωνία.
Την ίδια στιγμή, οι ελληνικές απαιτήσεις για μονομερή αλληλεγγύη και σεβασμό για τα κυρίαρχα δημοκρατικά δικαιώματα της χώρας, έχουν αποσταθεροποιήσει το νομισματικό πυρήνα της ένωσης. Η ευρωζώνη απειλείται με ένα μαζικό και ενδεχομένως υπαρξιακό πολιτικό και νομισματικό σοκ.
Από αυτή την εξίσωση μηδενικού αθροίσματος, μόνο δύο εξίσου καταστροφικά μονοπάτια φαινονται ορατά: είτε μια ελεγχόμενη και συμφωνημένο έξοδος από το ευρώ, είτε όροι για μια νέα διάσωση που αντιμετωπίζει το βασικό ζήτημα της βιωσιμότητας χρέους. Μια άτακτη χρεοκοπία θα ήταν καταστροφική για την ένωση και την Ελλάδα.
Οι επιλογές που είναι διαθέσιμες δεν είναι ελκυστικές για καμία από τις δύο πλευρές. Το μεγαλύτερο αμοιβαίο όφελος μπορεί να βρεθεί σε ένα σοβαρό, ουσιαστικό και οριστικό πρόγραμμα διάσωσης. Η ευθύνη για τη δημιουργία ενός τέτοιου προγράμματος ανήκει στην ελληνική κυβέρνηση. Εάν η Αθήνα δεν είναι σε θέση ή απρόθυμη να επιδιώξει αυτόν τον στόχο, τότε μόνο ένα Grexit θα αποφύγει ένα αμοιβαίως καταστροφικό σπιράλ.

Πηγή Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση