Το "ρωσικό ζήτημα" διχάζει τους "28"

Του Κώστα Ράπτη

“Στην παρούσα κατάσταση δεν διακρίνω λόγους για να αισιοδοξεί κανείς” δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Frank-Walter Steinmeier απευθυνόμενος στους δημοσιογράφους μετά την συνάντηση με τον Ρώσο ομόλογό του Sergey Lavrov στη Μόσχα. “Αν η κατάσταση με ικανοποιούσε, δεν θα ήμουν εδώ” πρόσθεσε ο Σοσιαλδημοκράτης πολιτικός – επιχειρώντας να ισορροπήσει την προβολή αυστηρού προσώπου με το προφανές άνοιγμα προς τη Ρωσία που συνιστούσε και μόνο η επίσημη επίσκεψή του (η πρώτη Γερμανού αξιωματούχου μετά από πολλούς μήνες) στη ρωσική πρωτεύουσα.

Τη στιγμή ακριβώς που οι σχέσεις της Ρωσίας με τη Δύση περνούν, όπως κατέδειξε και η Σύνοδος της G20 στο Μπρίσμπεϊν της Αυστραλίας το Σαββατοκύριακο, σε μια φάση ανυπόκριτα εχθρική, η ανταλλαγή μηνυμάτων μεταξύ Βερολίνου και Μόσχας αποκτά μιαν αξιοσημείωτη “πυκνότητα”.

Ήδη προτού φθάσει στο Μπρίσμπεϊν, ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin έδωσε από το Βλαδιβοστόκ εκτενή συνέντευξη στο γερμανικό δημόσιο τηλεοπτικό δίκτυο ARD – σε μια φάση κατά την οποία το γερμανικό κοινό εκφράζει (λ.χ. με την απότομη πτώση της επισκεψιμότητας των ιστότοπων των μεγαλύτερων εφημερίδων της Γερμανίας) έντονες αντιδράσεις για τον “στρατευμένο” τρόπο κάλυψης της ουκρανικής κρίσης έως τώρα από τα μέσα ενημέρωσης.

Το μήνυμα του Putin στη συνέντευξη αυτή ήταν τριπλό: πρώτον, αναγνώρισε ότι η κατάσταση είναι ψυχροπολεμική, δηλώνοντας ότι οι έξοδοι ρωσικών πλοίων και αεροσκαφών στον διεθνή εναέριο και θαλάσσιο χώρο θα συνεχισθούν, εφόσον συνεχίζονται αντίστοιχες από την πλευρά των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ καθώς και η προώθηση μόνιμων δυνάμεων κοντά στα ρωσικά σύνορα. Δεύτερον, υπενθύμισε ότι η ουκρανική οικονομία εξαρτάται από τη Μόσχα, η οποία και έχει αποφασίσει, όπως δήλωσε, να μην διεκδικήσει την πρόωρη εξόφληση των δανείων που έχει χορηγήσει προς το Κίεβο, μόλις το χρέος της Ουκρανίας φθάσει στο 60% του ΑΕΠ, όπως προέβλεπαν οι σχετικές συμφωνίες. Τρίτον, ο Putin υποστήριξε πως καρδιά του προβλήματος είναι η επιθυμία της κεντρικής εξουσίας στο Κίεβο να εξοντώσει τους πολιτικούς της αντιπάλους – κάτι που, όπως είπε, η Μόσχα “δεν θα επιτρέψει να συμβεί”.

Στην ίδια τη Σύνοδο της G20, ο γερμανο-ρωσικός διάλογος συνεχίσθηκε πρόσωπο με πρόσωπο, καθώς Putin και Angela Merkel είχαν ιδιαίτερη συνάντηση τριών και πλέον ωρών (αρχικά χωρίς την παρουσία ούτε καν συνεργατών και κατόπιν με τη συμμετοχή και του προέδρου της Κομισιόν Jean Claude Juncker). Εν μέσω της επικοινωνιακής φρενίτιδας περί “απομόνωσης” του Ρώσου προέδρου στη Σύνοδο, η συνάντηση Putin-Merkel υπήρξε απολύτως “περιφρουρημένη”, χωρίς καμία απολύτως διαρροή. Ωστόσο ο ένοικος του Κρεμλίνου έδωσε μιαν ενδιαφέρουσα ένδειξη, δηλώνοντας ότι “όσο και αν φαίνεται παράδοξο”, ο ίδιος αισιοδοξεί, καθώς “και οι δύο πλευρές διαθέτουν οργανισμούς που μπορούν με μεγάλη υπευθυνότητα να προωθήσουν τον διάλογο”.

Το ποιοι είναι αυτοί, το αποσαφήνισε ο Steinmeier υποδεικνύοντας την δυνατότητα συνεργασίας της Ε.Ε. με την Ευρασιατική Ένωση που προωθεί η Μόσχα, με τη συμμετοχή Λευκορωσίας, Καζαχστάν και Αρμενίας. Η ιδέα, όπως είπε, του δόθηκε κατά τη διάρκεια πρόσφατου ταξιδιού του στο Καζαχστάν.

Με την ολοκλήρωση της Συνόδου, η καγκελάριος Merkel έδωσε, σε διάλεξή της στο αυστραλιανό Lowy Institute, διεκτραγώδησε την επανεμφάνιση, 25 χρόνια μετά την Πτώση του Τείχους του Βερολίνου, της λογικής των σφαιρών επιρροής, η οποία θέτει εν αμφιβόλω την ειρήνη στην Ευρώπη και τόνισε ότι η Ε.Ε. δεν πρόκειται να παραδεχθεί ότι είναι τόσο αδύναμη ώστε να ζητά την έγκριση της Μόσχας για τη διεύρυνσή της και τις συμφωνίες που συνάπτει με γειτονικές χώρες. Όπως μάλιστα ανέφερε χαρακτηριστικά αυτό δεν αφορά μόνο την Ουκρανία, αλλά και τη Μολδαβία, τη Γεωργία, ενδεχομένως δε στο προσεχές μέλλον και τη Σερβία και συνολικά τα Δυτικά Βαλκάνια. Επρόκειτο για την πρώτη φορά που η καγκελάριος συνέδεε δημοσίως τις βαλκανικές υποθέσεις με την ευρύτερη κρίση.

Στο πρακτέο, πάντως, η Angela Merkel κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Ε.Ε. δεν πρέπει να προσφέρει στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, διότι κάτι τέτοιο “θα οδηγούσε σε πολεμική αντιπαράθεση με τη Ρωσία”, και ότι θα πρέπει να εξαντληθούν οι προσπάθειες διαλόγου με τη Μόσχα για την εξεύρεση διπλωματικής λύσης. Προφανώς το ταξίδι του Steinmeier την Τρίτη στη Ρωσία εντάσσεται σε αυτή την προσπάθεια.

Τη Δευτέρα, πάντως, προηγήθηκε το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων των “28” στις Βρυξέλλες, όπου οι διαιρετικές γραμμές μεταξύ των εταίρων έγιναν σαφείς. Παρά το κλίμα που είχε δημιουργηθεί 48 ώρες πριν με την ανακοίνωση του στρατιωτικού διοικητή ΝΑΤΟ Philip Breedlove ότι φάλαγγες ρωσικών αρμάτων έχουν εισέλθει στην ανατολική Ουκρανία και παρά την επιμονή του άξονα Βρετανίας - Σουηδίας - Πολωνίας για επιβολή νέων κυρώσεων κατά της Ρωσίας, το θέμα όχι απλώς παραπέμφθηκε σε μελλοντική εισήγηση της Κομισιόν για την ένταξη και άλλων ρωσόφωνων αυτονομιστών στη “μαύρη λίστα”, αλλά και κατέληξε σε ένα κείμενο συμπερασμάτων στο οποίο ζητείται η αποχώρηση των “ξένων δυνάμεων” από την επίμαχη περιοχή, χωρίς κατονομασία της Ρωσίας.

Όπως είπε χαρακτηριστικά ο Πολωνός υπουργός Εξωτερικών Grzegorz Schetyna οι συγκεκριμένες διατυπώσεις αποτέλεσαν μία λύση “ελάχιστου κοινού παρονομαστή”, ώστε να υπάρξει κείμενο συμπερασμάτων – πόσω μάλλον που επρόκειτο για το πρώτο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων με την παρουσία της νέας Υπάτης Εκπροσώπου της Ε.Ε. Margherita Mogherini. “Πολλοί” εκ των συμμετεχόντων υπουργών, μάλιστα, φέρονται να πρότειναν τη μετάβαση της Mogherini στη Μόσχα.

Μπορούμε να φανταστούμε ότι σε αυτούς περιλαμβάνονται λ.χ. οι υπουργοί της Τσεχίας (η οποία προσκάλεσε επισήμως των Putin σε τελετή μνήμης για το Ολοκαύτωμα τον Ιανουάριο) και της Ουγγαρίας (η οποία προωθεί παρά τις αντιρρήσεις των Βρυξελλών την κατασκευή του αγωγού ρωσικού φυσικού αερίου SouthStream στο έδαφός της). Διόλου τυχαία και στις δύο χώρες πραγματοποιήθηκαν διαδηλώσεις στις οποίες μεταξύ άλλων καταγγέλθηκε η φιλορωσική στροφή των κυβερνήσεών τους...

Πηγή Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση