Le Monde: Το νέο δόγμα του Βερολίνου

Η Γερμανία εκμεταλλεύεται την ισχυρή οικονομία της για να εδραιώσει την παρουσία της στη διεθνή σκηνή. Ωστόσο, το εμπόριο είναι ο κινητήρας μιας διπλωματίας που εξακολουθεί να φοβάται τις στρατιωτικές επεμβάσεις, μια στάση η οποία παραμένει δημοφιλής στον γερμανικό λαό, γράφει ο Frédéric Lemaître στην Le Monde.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν αναμένεται στο Ανόβερο της Γερμανίας στις 7 και 8 Απριλίου, όπου, μαζί με την Άνγκελα Μέρκελ, θα εγκαινιάσει μια μεγάλη βιομηχανική έκθεση, που φέτος έχει επίτιμο καλεσμένο τη Ρωσία. Οι αστέρες της ρωσικής οικονομίας έχουν, βέβαια, κρατήσει τις θέσεις τους. Το 2012, η ​​καγκελάριος έκανε τις ίδιες ετοιμασίες για τον πρωθυπουργό της Κίνας, Γουέν Τζιαμπάο, όταν το Πεκίνο ήταν στο επίκεντρο της έκθεσης εκείνο το έτος. Δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα για το πώς η γερμανικής διπλωματία τροφοδοτεί τη γερμανική οικονομία, και αντίστροφα.

Στη Γερμανία, οι εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων δεν θεωρούνται απλώς συνέπεια της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, αλλά αυτοσκοπός. Ένα εμπορικό σήμα είναι αντικείμενο υπερηφάνειας -για την αριστερά και το συνδικαλιστικό κίνημα επίσης. Είναι επίσης μια ασφάλεια ενάντια στην δημογραφική παρακμή, καθώς η επένδυση των εμπορικών πλεονασμάτων θα βοηθήσει εν μέρει στην κάλυψη των κοινωνικών δαπανών της Γερμανίας στο μέλλον.

Σε μια χώρα που, για πολλές δεκαετίες μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν τόλμησε να διεκδικήσει κάποιο ιδιαίτερο στρατηγικό ενδιαφέρον – «θα έπρεπε να έχουμε τα ίδια συμφέροντα με τους συμμάχους και τους γείτονές μας», λέει ένας διπλωμάτης – το εμπόριο είναι μια ιδανική πύλη προς τον κόσμο.

Στριμωγμένο δρομολόγιο

Και η Άνγκελα Μέρκελ κάνει αυτό το ταξίδι. Από το 2007, η καγκελάριος έχει κάνει περισσότερα από 274 ταξίδια στο εξωτερικό: 168 στην Ευρώπη, 59 στην Ασία, 29 στη Βόρεια Αμερική, 11 στην Αφρική και επτά στη Λατινική Αμερική. Ακόμα και η Μολδαβία είχε την τιμή μιας επίσκεψης. Σε αυτή τη γεμάτη διαδρομή, η Κίνα κατέχει μια ιδιαίτερη θέση. Κατά τα τελευταία έξι χρόνια, η καγκελάριος έχει κάνει περισσότερες από έξι μακρές επίσημες επισκέψεις εκεί, μεταξύ των οποίων δύο το 2012, περνώντας χρόνο τόσο στο Πεκίνο όσο και στις επαρχίες. Είναι σαφές ότι αυτό δεν συμβαίνει τυχαία. Κατά τα τελευταία 10 χρόνια το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών έχει εκτοξευθεί από 36 δις στα 144 δις ευρώ, με την Κίνα να γίνεται ο τρίτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Γερμανίας (μετά τη Γαλλία και τις Κάτω Χώρες), με τη Γερμανία να δημοσιεύει έξι εμπορικά πλεονάσματα.

Ένα άλλο παράδειγμα της γερμανικής προσέγγισης: η σχέση της με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία εκτείνεται πολύ πέρα ​​από την απλή οικονομική. Το καταφύγιο της Γερμανίας στο ΝΑΤΟ είναι ένας από τους πυλώνες της γερμανικής διπλωματίας. Τους τελευταίους μήνες το Βερολίνο έχει καταφέρει να χρησιμοποιήσει τους προνομιακούς δεσμούς του με την Ουάσιγκτον για να αναζωπυρώσει με δραματικό τρόπο τη διαπραγμάτευση μιας Συνθήκης για το Ελεύθερο Εμπόριο  μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών. Στην επίσκεψή του στο Βερολίνο την 1η Φεβρουαρίου, ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν έδωσε το πράσινο φως από την νέα διοίκηση Ομπάμα, για την πρωτοβουλία. Και έτσι, για την προώθηση της γερμανικής βιομηχανίας, η Άνγκελα Μέρκελ δεν δίστασε να παρακάμψει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία είναι αρμόδια για τη διαπραγμάτευση και να ξεκινήσει μια νέα διαμάχη με τη Γαλλία, η οποία είναι πολύ πιο προσεκτική σχετικά με μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου. Η Μέρκελ δεν δίστασε επίσης να γυρίσει την πλάτη της στην πολυμέρεια, τον ακρογωνιαίο λίθο της γερμανικής διπλωματίας.

Ένα άλλο θέμα προκαλεί ένα είδος ιερής συμμαχίας στη Γερμανία: η πρόσβαση σε πρώτες ύλες. Το ζήτημα είναι σοβαρό, διότι χωρίς πρώτες ύλες ένα μεγάλο μέρος της γερμανικής βιομηχανίας θα αναγκαζόταν να σταματήσει. Αποτέλεσμα: το Φεβρουάριο του 2012, κατά τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης, η Άνγκελα Μέρκελ  έστρωσε το κόκκινο χαλί για τον πρόεδρο του Καζακστάν, Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ, και υπέγραψε μαζί του μια συμφωνία που επιτρέπει στις γερμανικές εταιρείες να ψάξουν και να εξορύξουν σπάνια ορυκτά στην πλούσια σε ουράνιο χώρα. Οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων διαμαρτυρήθηκαν για τη συμφωνία, ενώ οι εργοδότες την χειροκρότησαν. Παρεμπιπτόντως, φήμες ανέφεραν ότι ο δικτάτορας του Καζακστάν, ενώ βρισκόταν στη Γερμανία, υποβλήθηκε σε θεραπεία σε μια κλινική του Αμβούργου.

Αύξηση του διπλωματικού ρόλου

Έχοντας γίνει διακριτικά η τρίτη μεγαλύτερη εξαγωγέας όπλων στον κόσμο, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Ρωσία, η Γερμανία ποντάρει επίσης στην επιτυχία των υποβρυχίων της για το ισραηλινό ναυτικό και των τανκς, τα οποία η Σαουδική Αραβία και η Αλγερία ελπίζουν να αποκτήσουν σε αρκετές εκατοντάδες, για να παίξει έναν διπλωματικό ρόλο στον αραβικό κόσμο και στη Μέση Ανατολή. Επίσης, δεν διστάζει να σπεύσει να εκμεταλλευτεί την εχθρότητα ορισμένων χωρών προς τη Γαλλία, όπως αποκαλύφθηκε από την έντονη παρουσία της Γαλλίας στο Μαγκρέμπ.

Η Άνγκελα Μέρκελ έχει, εξάλλου, καταρρίψει ένα ταμπού: η καγκελάριος δεν σκέφτεται δύο φορές την πώληση όπλων σε φιλικές χώρες, ακόμη και σε ζώνες συγκρούσεων. Ενώ η αντιπολίτευση καταγγέλλει ένα βραχυπρόθεσμο «δόγμα Μέρκελ», η πλειοψηφία – και κάποιοι εμπειρογνώμονες – βλέπουν τις ενέργειές της ως την επισημοποίηση μιας πολιτικής που έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή από τον Γκέρχαρντ Σρέντερ, τον Σοσιαλδημοκράτη προκάτοχο της Μέρκελ.

Παρόλο που η Γερμανία συμμετέχει σε ειρηνευτικές επιχειρήσεις σε διάφορες χώρες (συμπεριλαμβανομένων και 4.500 στρατιωτών στο Αφγανιστάν, 730 στο Κοσσυφοπέδιο, 320 στο Κέρας της Αφρικής, 300 στην Τουρκία, 150 στο Λίβανο και, πιο πρόσφατα, 330 στο Μάλι και τη Σενεγάλη), η αποστολή στρατιωτών στο εξωτερικό παραμένει ένα αντιλαϊκό μέτρο. Και έτσι, για κάθε καγκελάριο, είναι ένα βήμα γεμάτο πολιτικούς κινδύνους.

Σχολιάζοντας την αναταραχή που δημιουργήθηκε στη χώρα από μια τηλεοπτική σειρά που πυροδότησε μια τεράστια συζήτηση σχετικά με τη συμμετοχή των απλών Γερμανών σε ναζιστικά εγκλήματα, το Der Spiegel στις 25 Μαρτίου είχε τίτλο: «Ο πόλεμος και οι Γερμανοί: το αιώνιο τραύμα». Εξ ου και η αποχή της Γερμανίας στα Ηνωμένα Έθνη, όταν, το 2011, ο ΟΗΕ αποφάσισε να στηρίξει την επέμβαση στη Λιβύη. Εξ ου  και η ελάχιστη συμμετοχή της στο Μάλι. Εξ ου και η επιθυμία της να μην εμπλακεί στη Συρία. Τις περισσότερες φορές, οι αναλυτές (και ο Τύπος) επικρίνουν αυτή την επιφυλακτικότητα της Μέρκελ και του υπουργού Εξωτερικών της, Γκίντο Βεστερβέλε – αλλά η γερμανική κοινή γνώμη την εγκρίνει.

Συνεκτική εξωτερική πολιτική;

Αφθονία του εμπορίου, προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και περιορισμός σε σε επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ υπό τη σημαία των Ηνωμένων Εθνών: προσθέτουν όλα αυτά σε μια συνεκτική εξωτερική πολιτική; «Όχι» απαντά μάλλον με βεβαιότητα ο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ, πρόεδρος των Σοσιαλδημοκρατών στην Bundestag και υπουργός Εξωτερικών από το 2005 ως το 2009. Η κρίση αυτή είναι «υπερβολική», σύμφωνα με τον Έμπερχαρντ Σαντσνάιντερ, έναν από τους ηγέτες του Ιδρύματος DGAP (Γερμανική ένωση για την εξωτερική πολιτική). Γι ‘αυτόν, η Γερμανία «προσαρμόζεται στον μεταβαλλόμενο κόσμο», αν και εξακολουθεί να αγωνίζεται για να αναλάβει τον ρόλο της ως δύναμη στον κόσμο, ιδίως σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η αποχή της Γερμανίας από την ψηφοφορία των Ηνωμένων Εθνών για τη Λιβύη μπορεί να μεταφραστεί ως έλλειψη θάρρους της τέταρτης οικονομικής δύναμης στον κόσμο, αλλά και ως ένδειξη μιας σχετικής αυτονομίας που έχει αρχίσει να ασκεί έναντι των δύο βασικών συμμάχων της: της Γαλλίας και των Ηνωμένων Πολιτειών. Η απροθυμία της Γερμανίας να στείλει στρατεύματα σε εμπόλεμες ζώνες δεν θα πρέπει, ως εκ τούτου, να κάνει κανέναν να υποτιμήσει τη δύναμη της διπλωματίας της, ακόμη και αν οι ίδιοι οι Γερμανοί είναι μερικές φορές απρόθυμοι να παραδεχτούν την καθοριστική επιρροή της και να βγάλουν συμπεράσματα.

Πηγή lemonde

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση