Επισκόπηση της στρατηγικής για την ανακήρυξη της ΑΟΖ

Γράφει ο Δημήτρης Δερμάτης

Πολιτ. Επιστήμονας

Με αφορμή τις δηλώσεις του Έλληνα πρωθυπουργού και του προέδρου της Γαλλίας για την συνεκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών του Αιγαίου θα πρέπει νομίζω να προχωρήσουμε σε μια πιο συστηματική ανάλυση και μια βαθύτερη επισκόπηση πάνω στο ζήτημα. Η αναφορά του κ. Σαμαρά περί ευρωπαϊκών πηγών και όχι ελληνικών δείχνει την προφανή αδυναμία της κυβέρνησης να υπερασπιστεί τα δικαιώματα της πάνω στους

εθνικούς πόρους και φυσικά να ασκήσει πολιτική μακριά από εξωτερικές επιρροές. Ο πρόεδρος της Γαλλίας, αναφερόμενος στα πλούσια κοιτάσματα υδρογονανθράκων του Αιγαίου είπε χαρακτηριστικά ότι η χώρα του δεν θα είχε κανένα πρόβλημα να βοηθήσει. Πίσω από τις παραπάνω δηλώσεις όμως διαπιστώνονται ξεκάθαρα κάποιες αδυναμίες σε επίπεδο έλλειψης μέσων, υποστήριξης, σχεδιασμού και ισχύος.

Στην προκειμένη περίπτωση αμφισβητείται ευθέως η πρακτική δυνατότητα συμμετοχής της Γαλλίας σε μια τόσο περίπλοκη διεθνή συνεργασία τόσο σε επίπεδο αποτροπής -ακόμα και στρατιωτικής- ενδεχόμενης τουρκικής πρόκλησης, όσο σε επίπεδο τεχνογνωσίας και παροχής λοιπών διευκολύνσεων. Συνεπώς διαφαίνεται ότι θα αρκεστεί σε έναν περισσότερο δευτερεύοντα, υποβοηθητικό ρόλο. Να σημειωθεί η σημαντική υποβάθμιση της διπλωματικής ισχύος της Γαλλίας έπειτα από την συμμετοχή της στον νικηφόρο μεν, αιματηρό δε πόλεμο στην Λιβύη.

Είναι αδιαμφισβήτητο δικαίωμα κάθε χώρας η νομή και η εκμετάλλευση των πόρων της με τρόπο, ο οποίος να μην αντιβαίνει τους διεθνείς κανόνες και στην περίπτωση του Αιγαίου βάσει του Δικαίου της θάλασσας. Τα πλεονεκτήματα από την εξόρυξη των φυσικών πόρων είναι πολλά και σύμφωνα με διεθνείς οικονομικούς κύκλους ενδέχεται ακόμη και να οδηγήσουν την χώρα μας έξω από την κρίση. Ποιοι είναι όμως οι λόγοι που εμποδίζουν την υιοθέτηση αυτής της στρατηγικής και πως διεθνείς αλλά και εσωτερικοί παράγοντες την επηρεάζουν προς την μια ή την άλλη κατεύθυνση;

Πιο αναλυτικά, απαραίτητη προϋπόθεση για την εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών στο Αιγαίο αποτελεί η ανακήρυξη της ΑΟΖ, επί της ουσίας πρόκειται για μηχανισμό νομιμοποίησης, δικαίωμα νομικής φύσεως ή κατ’ άλλους πιο απλά ένα πολιτικό εργαλείο στα χέρια της εκάστοτε κυβέρνησης, ώστε να διαχειρίζεται τους πόρους της. Με τα έως τώρα δεδομένα και με την αδυναμία της Ελληνικής κυβέρνησης να προχωρήσει σε μονομερή ανακήρυξη φαίνεται πως στο άμεσο μέλλον δεν θα υπάρξει κάποια ουσιαστική εξέλιξη σε αυτό το ζήτημα. Αν συνυπολογίσουμε και την μεθοδευμένη και επίμονη άρνηση των Αμερικάνων, οι οποίοι επιχειρηματολογούν υπέρ της διεθνούς φύσεως του προβλήματος και αντιτάσσονται σε οποιαδήποτε μονομερή ενέργεια της Ελλάδας, τότε φαντάζει ακόμα δυσκολότερο. Η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ ασκείται εδώ και δεκαετίες σύμφωνα με το δόγμα του πολιτικού ορθολογισμού δηλαδή για να αποδεχθούν μια ενέργεια θα πρέπει να αποκομίσουν και οι ίδιοι όσο το δυνατόν περισσότερα οφέλη. Ασφαλώς και μια μονομερής ανακήρυξη της ΑΟΖ θα αποτελούσε μια εξαιρετικά ριζοσπαστική κίνηση που όμως θα έβρισκε εμπόδια εκτός των άλλων και από την Τουρκία. Η Τουρκία στα πλαίσια της συνολικής διαχρονικής στρατηγικής της για την αλλαγή του status quo στη περιοχή δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να δεχθεί μια ενέργεια που θα ενδυνάμωνε την υπάρχουσα κατάσταση, δηλαδή τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στο Αιγαίο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση επίσης διατηρεί επιφυλακτική στάση διότι αφενός δεν δύναται να δώσει λύση σε μια στιγμή που αμφισβητείται η ίδια της η ύπαρξη και αφετέρου δεν κατάφερε ποτέ να ενοποιήσει τις ετερόκλιτες τάσεις της σε μια συνολική γεωπολιτική στρατηγική. Σε ότι αφορά στην Κύπρο, η οποία πρώτη συμφώνησε για τον χαρακτηρισμό της ΑΟΖ της με το Ισραήλ, η στήριξη της προς την Ελλάδα είναι δεδομένη και παρά τα ισχνά διπλωματικά μέσα που διαθέτει σίγουρα μπορεί να διαδραματίσει σημαίνοντα ρόλο στις προσπάθειες της χώρας μας.

Ιδιαίτερη σημασία όμως έχει και μια άλλη παράμετρος που αφορά περισσότερο στα εσωτερικά της Ελλάδας. Είναι πράγματι θετικό το γεγονός ότι βρίσκεται τόσο ψηλά στην ατζέντα της κυβέρνησης, όμως από την άλλη η ανακήρυξη και έπειτα η συνεκμετάλλευση στο άμεσο μέλλον εκτιμάται πως θα πραγματοποιούνταν με πολύ δυσμενείς για την Ελλάδα όρους, όχι μόνο εξαιτίας του πρότερου βίου των κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού -έχουν υπονομεύσει κατ’ εξακολούθηση τα εθνικά συμφέροντα- αλλά κυρίως λόγω της χαμηλής επιρροής που μπορεί να ασκήσει η χώρα μας σε διπλωματικό επίπεδο και φυσικά της έλλειψης οικονομικών πόρων για την χρηματοδότηση του έργου. Επιπλέον δεν θα πρέπει να αγνοήσουμε την στάση της τρόικας που δεν θα είναι σε καμία περίπτωση θετική για μια τέτοια ενέργεια και θα προβάλλει αντιστάσεις απαντώντας με αυστηρά οικονομικούς όρους. Τα νέα δεδομένα με τις επείσακτες πολιτικές μεθόδους και τρόπους σκέψεις που μας φέρνουν απ’ τα ξένα οι πεφωτισμένοι τεχνοκράτες.

Η ανακήρυξη της ΑΟΖ αποτελεί ζήτημα υψηλής στρατηγικής σε βάθος χρόνου, αλλά συγχρόνως δύναται να δώσει άμεσες λύσεις στο σήμερα και στο αύριο. Η προτεραιότητα που της δίνεται σε αυτή την φάση εντυπωσιάζει, όμως η ουσία της εφαρμογής της αποτελεί το διακύβευμα και η προσπάθεια για ουσιαστική προάσπιση των εθνικών συμφερόντων, τον κύριο σκοπό της εμπλοκής της χώρας μας σε ένα τέτοιο εγχείρημα.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση