Σώστε την Ελλάδα από τους ολιγάρχες της

Σύμφωνα με τον Ολλανδό οικονομολόγο Rens van Tilburg, "το επείγον πακέτο στήριξης υπό εξέταση από τις χώρες της Ευρωζώνης δεν ισοδυναμεί με μια βιώσιμη λύση στο πρόβλημα της κρίσης χρέους στην Ελλάδα. Προτού υπάρξουν άλλα τέτοια πακέτα, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της υπερβολικής εξουσίας που ασκούν οι ολιγάρχες, των οποίων τα προνόμια παραμένουν εμπόδιο για τη δίκαιη κατανομή των όποιων οικονομικών θυσιών γίνονται στη χώρα.

Του Rens van Tilburg*
για την ολλανδική εφημερίδα De Volkskrant
Απόδοση: Ας Μιλήσουμε Επιτέλους

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ετοιμάζουν άλλη μια "οριστική" λύση στην κρίση του ευρώ, σε μια εποχή που ακόμα και οι κινεζικές και αμερικανικές τράπεζες έχουν αρχίσει να κάνουν έκκληση για την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ).

Φυσικά, όλοι ανησυχούν για τον κίνδυνο της ελληνικής χρεοκοπίας, αλλά το ερώτημα είναι: "Μήπως θα πρέπει να ανησυχούμε περισσότερο για την πορεία που οι Ευρωπαίοι ηγέτες ακολουθούν στην παρούσα φάση"; Το ερώτημα αυτό καθίσταται ολοένα και πιο καίριο, αφού κανείς ποτέ δεν αναφέρεται στο πραγματικό πρόβλημα της Ελλάδας, ούτε αναζητούνται λύσεις σε αυτό.

Το πραγματικό πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι η κοινωνικοοικονομική θέση που κατέχει κανείς στην ελληνική κοινωνία δεν καθορίζεται με βάση τα ταλέντα, τις δεξιότητες και το επίπεδο του δυναμισμού του κάθε πολίτη, αλλά με κριτήριο τις διασυνδέσεις του. Φυσικά, οι κοινωνίες δεν είναι ποτέ πραγματικά πλήρως αξιοκρατικές ή νεποτιστικές. Ωστόσο, σε χώρες όπως η Ολλανδία, για παράδειγμα, η αξιοκρατία παίζει σημαντικό ρόλο, ενώ, αντίθετα, στην Ελλάδα ο καθοριστικός ρόλος του νεποτισμού αποτελεί μάλλον τον κανόνα παρά την εξαίρεση, σε μια χώρα όπου η συγκέντρωση της εξουσίας και της ιδιοκτησίας στα χέρια των ολιγαρχών είναι τόσο μεγάλη, ώστε επί μονίμου βάσεως να επιτυγχάνουν να ενισχύουν τη θέση τους.

Εάν δεν αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του νεποτισμού, η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας θα παραμείνει ως έχει και η χώρα δεν θα μπορέσει ποτέ να εξοφλήσει τα χρέη της, ανεξάρτητα από το μέγεθος τους. Ακόμη και αν υπήρχε κοινή συναίνεση για τη διαγραφή του ελληνικού χρέους, η χώρα απλά θα εξακολουθούσε να δανείζεται επ' αόριστον, μόλις θα γινόταν η επανεκκίνηση από το σημείο μηδέν.

Οι πολιτικοί κάνουν τα στραβά μάτια στα διαρθρωτικά προβλήματα

Επομένως, δεν είναι δύσκολο να μαντέψει κανείς ποιοι θα κληθούν πάλι να πληρώσουν το τίμημα για τη διάσωση των τραπεζών ή του δημόσιου χρέους της χώρας. Η ανάληψη του ρόλου του προστάτη των διαρθρωτικά αδύναμων οικονομιών μέσω μιας αύξησης του αποθεματικού κεφαλαίου του ΕΤΧΣ όχι μόνο δεν θα ελαχιστοποιήσει τα όποια μελλοντικά προβλήματα, αλλά θα τα επιδεινώσει ακόμη περισσότερο. Όπως έχουν τα πράγματα, οι πολιτικοί ηγέτες μας είναι έρμαια της ίδιας εκείνης λογικής που τους οδήγησε στο να επιτρέψουν την είσοδο της Ελλάδας στο ευρώ, αν και δεν πληρούσε τα αναγκαία κριτήρια.

Εάν η ΕΕ επέτρεπε στην Ελλάδα να φύγει από την Ευρωζώνη σε αντάλλαγμα για τη διαγραφή των χρεών της, θα μπορούσε να αποφευχθεί μια μελλοντική οικονομική επιβάρυνση. Αλλά την ίδια στιγμή, αυτό θα σήμαινε την εγκατάλειψη της μεσαίας τάξης στην Ελλάδα, η οποία θα κληθεί στη συνέχεια να αντιμετωπίσει από μόνη της τα προβλήματα της χώρας της. Και αναμφίβολα θα πρέπει να μας ενδιαφέρει η ευημερία των πολιτών στην Ελλάδα, οι οποίοι είναι τα κύρια θύματα του διοικητικού χάους που επικρατεί στη χώρα τους.

Η συνέχιση της οικονομικής στήριξης σημαίνει απλά αναβολή της αναπόφευκτης κοινωνικής πάλης

Οι πολίτες που ανήκουν στην ελληνική αστική τάξη είναι πρόθυμοι να πληρώσουν τους φόρους εισοδήματός τους, όπως ακριβώς κάνει και οποιοσδήποτε άλλος Ευρωπαίος. Ωστόσο, συχνά, είναι απρόθυμοι να καταβάλουν χρήματα στο κράτος τους, αφού γνωρίζουν καλά ότι θα χρησιμοποιηθούν μόνο για να γεμίζουν τις τσέπες των οικογενειών και φίλων του εκάστοτε καθεστώτος. Τα ποσά από την ΕΕ που εισέρευσαν στη χώρα τα τελευταία χρόνια έχουν επιδράσει σαν ηρεμιστικό στον ελληνικό πληθυσμό. Όλοι ωφελήθηκαν σε κάποιο βαθμό, ενώ τα πραγματικά φιλόδοξα και ικανά μέλη της νεολαίας επέλεξαν διακριτικά να φύγουν από τη χώρα. Τώρα, όμως, σε μια εποχή που οι εντάσεις αυξάνονται, μια νέα εισροή κεφαλαίων από την ΕΕ θα συμβάλει απλά σε μια αναβολή της κοινωνικής πάλης, η οποία είναι άκρως επείγουσα για τη συγκεκριμένη χώρα.

Μια καλύτερη στρατηγική θα ήταν σίγουρα η πλήρης στήριξη του αγώνα του ελληνικού λαού, πράγμα που δεν έχουμε κάνει μέχρι στιγμής. Οι ολιγάρχες της Ελλάδας έχουν αποστασιοποιηθεί από το όλο πρόβλημα της κρίσης χρέους, υποχρεώνοντας όλους τους υπόλοιπους καρτερικούς Έλληνες συμπατριώτες τους να επωμισθούν το ασήκωτο αυτό βάρος. Και το κατόρθωσαν αυτό, επειδή η τρόικα, που απαρτίζεται από την ΕΕ, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ, δεν είχε και δεν έχει τη βούληση να κάνει ουσιαστικές παρεμβάσεις στις αποφάσεις που λαμβάνονται από την ελληνική κυβέρνηση. Η δέσμευση για τον ίσο καταμερισμό του βάρους της αποπληρωμής του χρέους στους πολίτες παρέμεινε μόνο στα χαρτιά.

Είναι καιρός να ξεπεράσει η τρόικα τις όποιες επιφυλάξεις της και να ενεργήσει με στόχο την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στη χώρα που υπήρξε το λίκνο της. Δεν νομίζω να διαφωνεί κανείς με το ότι αυτό αποτελεί μια θαυμάσια "ευρωπαϊκή" ιδέα. Για την υλοποίησή της θα απαιτηθεί μια πραγματικά ριζοσπαστική παρέμβαση στην διαχείριση της ελληνικής κυριαρχίας. Εάν αυτή δεν γίνει, οι περικοπές που γίνονται αυτή τη στιγμή δεν πρόκειται ποτέ να έχουν πραγματικό αντίκρυσμα, και δεν θα χτυπηθούν τα κακώς κείμενα, δηλ. ο ρόλος και τα προνόμια των ολιγαρχών, οι οποίοι σήμερα αποφασίζουν για το πού θα πρέπει να γίνονται περικοπές. Αν δεν περιοριστεί η εξουσία της ελληνικής ολιγαρχίας, δεν θα υπάρξει καμμία πιθανή λύση. Και δυστυχώς, αυτή η εκτίμηση παραβλέπεται συστηματικά από τις ευρωπαϊκές προτάσεις, οι οποίες πάρθηκαν εσπευσμένα και χωρίς πολλή σκέψη.

Η Αθήνα μπορεί να μην είναι Βαγδάτη, αλλά ας μην υποτιμάμε τη δυσκολία της οικοδόμησης μιας εύρυθμης και λειτουργικής Δημοκρατίας στη χώρα. Αυτό είναι το καθήκον που θα πρέπει να αναλάβουμε, εάν επιθυμούμε να βρούμε μια λύση στο ελληνικό αυτό δράμα, το οποίο δεν αποκλείεται να έχει αίσιο τέλος, σε αντίθεση με τις θεατρικές τραγωδίες των κλασσικών χρόνων. Εάν η Ευρώπη επιθυμεί να κάνει την υπέρβαση στην κρίσιμη αυτή φάση, θα πρέπει να επιδείξει πολύ μεγαλύτερη αποφασιστικότητα, αλλά και να αναπτύξει μια πολύ καλύτερη αίσθηση της πραγματικότητας.

* Ο Rens van Tilburg είναι Ολλανδός οικονομολόγος και ερευνητής στο Ινστιτούτο Somo, ένα ανεξάρτητο, μη κερδοσκοπικό οργανισμό, που ασχολείται με έρευνες στους τομείς της κοινωνικής, οικολογικής και οικονομικής ανάπτυξης.

Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση