Αιγαίο: Τι σημαίνει οριοθέτηση Υφαλοκρηπίδας

Με την έλευση του Τούρκου Πρωθυπουργού, είχαμε, καθώς φαίνεται, εξελίξεις ίσως και συμφωνίες σε θέματα που απασχολούν ως "διαφορές" τις δύο χώρες. Κρίνεται ως εκ τούτου σκόπιμη μια σύντομη παράθεση και ερμηνεία εκείνου που παρουσιάζεται ως σοβαρότερο απ’ αυτά, δηλαδή της «διευθέτησης» της Υφαλοκρηπίδας. Και τούτο επειδή εμφανίζεται και ως η μόνη διαφορά, που αποδέχεται η χώρα μας προς συζήτηση/ρύθμιση. Καίτοι πιο σοβαρό θα ‘πρεπε να θεωρείται, ποια συμφέροντα εξυπηρετεί εκατέρωθεν του Αιγαίου η εκάστοτε κυβέρνηση. Και εν προκειμένω ποιοι είναι εκείνοι που σπρώχνουν για επίλυση των ελληνοτουρκικών «διαφορών». Και για να ξεμπλέκουμε μ’ αυτό, θυμίζουμε κάτι που δεν είναι κρυφό, πως πρόκειται δηλαδή για τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και πιο συγκεκριμένα για όσους κρύβονται πίσω και απ’ αυτούς, δηλαδή για το πολύ μεγάλο κεφάλαιο, την πλουτοκρατία, τους μεγαλομετόχους των πετρελαϊκών εταιριών, ήτοι για όσους μιλάνε στο άνετο για συνδιαχείριση του Αιγαίου κοκ
Για να γίνει όμως αντιληπτό τι σημαίνει "διευθέτηση της Υφαλοκρηπίδας" πρέπει να εξηγηθεί, έστω κατά προσέγγιση, με ποια ακόμα θέματα σχετίζεται. Ήτοι τι ακριβώς προσδιορίζουν οι αντίστοιχες έννοιες της Χωρικής Θάλασσας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) που μας ενδιαφέρουν και σχετίζονται με κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας. Προχωρούμε σ’ αυτήν την προσέγγιση, καίτοι πίσω από κάθε έννοια κρύβονται λεπτομέρειες και πλήθος στοιχείων που είναι αδύνατον να παρουσιαστούν σε ένα τέτοιο κείμενο και μόνον ειδικοί στο Διεθνές Δίκαιο μπορούν να κατέχουν.
Χωρική Θάλασσα, είναι «τα ύδατα που βρίσκονται προς την πλευρά της θάλασσας μετά τις γραμμές βάσης και πέραν των εσωτερικών υδάτων σε αποστάσεις όχι μεγαλύτερες των δώδεκα μιλίων». Γραμμές βάσης είναι ευθείες ή φυσική ακτογραμμή και εσωτερικά ύδατα είναι οι λίμνες, λιμνοθάλασσες, ποτάμια και εκβολές τους, κλειστοί κόλποι, ιστορικοί κόλποι, λιμάνια κλπ που θεωρούνται ως εθνικό έδαφος ή εθνική θάλασσα του αντίστοιχου κράτους. Η Ελλάδα δεν έχει ορίσει γραμμές βάσεις, ενώ μέχρι στιγμής έχει νομοθετήσει ως χωρική της θάλασσα τα έξη ναυτικά μίλια, καίτοι δικαιούται να φτάσει μέχρι τα δώδεκα, όπως και όλες οι χώρες του κόσμου. Η Τουρκία στο μεν Αιγαίο έχει έξη ναυτικά μίλια χωρική θάλασσα ενώ στη Μεσόγειο και στη Μαύρη θάλασσα δώδεκα. Επίσης έχει ορίσει γραμμές βάσεις τις οποίες δεν έχει αποδεχτεί η Ελλάδα. Η κυριαρχία του παράκτιου κράτους ασκείται πλήρως στην χωρική θάλασσα και εκτείνεται και στην υπερκείμενη στήλη αέρος. Η Ελλάδα έχει ορίσει για τον αέρα αντί των έξη μιλίων, ακόμα τέσσερα για τον αέρα, ήτοι σύνολο δέκα. Αυτά τα τέσσερα επιπλέον είναι που δεν σέβεται η Τουρκία, οι ΗΠΑ και οι λοιπές χώρες του ΝΑΤΟ, ήτοι κανένας σχεδόν, και εκεί είναι που έχουμε τις γνωστές παραβάσεις, ενώ πολύ συχνά προβαίνουν και σε παραβιάσεις και των λοιπών χώρων. Η Τουρκία έχει δηλώσει πως θα θεωρήσει ως αιτία πολέμου (Casus Belli) την επέκταση των έξη μιλίων χωρικής θάλασσας από την Ελλάδα.
Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ), είναι «η περιοχή πέραν της χωρικής θάλασσας (προσοχή στο σημείο αυτό) όπου το παράκτιο κράτος ασκεί το δικαίωμα της αποκλειστικής εκμετάλλευσης των θαλασσίων πηγών». Επομένως για τον ορισμό της πρέπει να έχει προηγουμένως καθοριστεί η χωρική ζώνη. Η ΑΟΖ μπορεί να επεκτείνεται μέχρι και διακόσια (200) μίλια από τις ακτές (επομένως ΑΟΖ και χωρική θάλασσα δε θα ξεπερνούν τα διακόσια μίλια). Επειδή στη Μεσόγειο και ειδικά στο Αιγαίο δεν μπορεί τα παράκτια κράτη να έχουν το καθένα από διακόσια μίλια ΑΟΖ, γι’ αυτό και απαιτούνται συμφωνίες μεταξύ γειτονικών κρατών για τον καθορισμό των ορίων. Τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να συζητούνται και υπογράφονται τέτοιες συμφωνίες για την ΑΟΖ, καίτοι μέχρι πρότινος διεθνώς προτιμούσαν τις συζητήσεις/ διευθετήσεις της υφαλοκρηπίδας.
Σημειώνεται πως η ΑΟΖ είναι θάλασσα όπου, ενώ τα παράκτια κράτη ασκούν κυριαρχικά δικαιώματα, τα άλλα έχουν δικαιώματα και τις ελευθερίες των ανοιχτών θαλασσών. Την ΑΟΖ το παράκτιο κράτος πρέπει να την καθορίζει με εσωτερική νομοθεσία, ώστε να ασκεί τα δικαιώματα, ενώ το ίδιο δεν είναι απαραίτητο για την υφαλοκρηπίδα, που ανήκει στο παράκτιο κράτος. Αυτά βέβαια με την προϋπόθεση πως δεν υπάρχουν προβλήματα με τις γειτονικές χώρες, όπως σε όλες τις μεσογειακές (αφού δεν απέχουν η μία από την άλλη τετρακόσια και περισσότερα μίλια) και ιδιαίτερα με εμάς και την Τουρκία όπου απαιτούνται συμφωνίες. Τα κυριαρχικά δικαιώματα που μπορεί να ασκεί το παράκτιο κράτος στην ΑΟΖ είναι η εξερεύνηση, εκμετάλλευση, διατήρηση και διαχείριση φυσικών πόρων ζώντων ή μη, των υδάτων, του βυθού και του υπεδάφους, επίσης η παραγωγή ενέργειας από τα ύδατα, τα ρεύματα και τους ανέμους, η τοποθέτηση και χρήση τεχνητών νησιών, εγκαταστάσεων και κατασκευών, η θαλάσσια επιστημονική έρευνα και η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος στην περιοχή της ζώνης για όλες τις δραστηριότητες σ’ αυτήν. Τα άλλα κράτη στην ΑΟΖ μπορούν να απολαμβάνουν την ελευθερία της ναυσιπλοΐας, της υπέρπτησης και της πόντισης υποβρυχίων αγωγών και καλωδίων.
Υφαλοκρηπίδα είναι ο βυθός και το υπέδαφος όλων των θαλασσίων περιοχών που εκτείνονται πέραν της χωρικής θάλασσας (προσοχή στο σημείο αυτό) μέχρι διακόσια ναυτικά μίλια από τις γραμμές βάσης απόπου μετράται η χωρική θάλασσα (επομένως υφαλοκρηπίδα και χωρική θάλασσα μαζί δεν μπορούν να ξεπερνούν τα διακόσια μίλια από τις ακτογραμμές). Τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα (κατοικημένα και βραχονησίδες) εφόσον μπορούν να συντηρήσουν ζωή. Και εδώ είναι η μεγάλη διαφορά με την Τουρκία, που υποστηρίζει πως τα ελληνικά νησιά του μισού περίπου Αιγαίου ακουμπούν στην δική της υφαλοκρηπίδα επομένως δεν έχουν δικαίωμα δικής τους υφαλοκρηπίδας. Επίσης η Τουρκία ισχυρίζεται πως η διαφορά με την Ελλάδα πρέπει να επιλυθεί με βάση την αρχή της ευθυδικίας (equitable principles), κάτι που δεν ευνοεί τη χώρα μας, ενώ είναι βέβαιο πως η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο θα αποβεί σε βάρος των δικών μας θέσεων. Τίποτε δεν είναι αμφισβητούμενο από την δική μας πλευρά ενώ πλήθος δικαιωμάτων μας αμφισβητεί και διεκδικεί η Τουρκία.
Στην μεγάλη κρίση του Αυγούστου του 1976 η Ελλάδα προσέφυγε στο Δικαστήριο της Χάγης ζητώντας παρέμβαση, που τελικά δεν εκδικάσθηκε αφού η Τουρκία δεν είχε αναγνωρίσει αρμοδιότητα στο δικαστήριο αυτό, όπου απαιτείται συνυποσχετικό για προσφυγή και των διό κρατών. Η προσφυγή επομένως ήταν ατυχής για την Ελλάδα. Η προσφυγή όμως σε τέτοιο δικαστήριο έχει αποδειχτεί στην πράξη πως δεν έχει πάντα ως αποτέλεσμα απόφαση στηριγμένη στο Διεθνές Δίκαιο αλλά και στην «πολιτική», δηλαδή σε συμφέροντα παραγόντων ισχυρών (εν προκειμένω οι ΗΠΑ είναι οπωσδήποτε μεταξύ αυτών) που ενδιαφέρονται για το αποτέλεσμα. Η Τουρκία δεν δέχεται αυτό που υποστηρίζει η Ελλάδα για υφαλοκρηπίδα των νησιών μας, όπως δεν δέχεται πως όλα τα νησιά που εμείς θεωρούμε ελληνικά μας ανήκουν με βάση συνθήκες.
Έτσι προέκυψαν οι «γκρίζες ζώνες». Αυτές περιλαμβάνουν νησιά, νησίδες και βραχονησίδες (ίσως περί τα εκατόν πενήντα σε αριθμό) και τη χωρική τους θάλασσα, επομένως και την υφαλοκρηπίδα τους, που ανήκαν (κατά την Τουρκία) στην Οθωμανική Αυτοκρατορία της οποίας διάδοχο θεωρεί τον εαυτό της η Τουρκία, άρα (λέει πως) είναι δικά της. Να θυμηθούμε την κρίση στα Ίμια, και πρόσφατα τις αμφισβητήσεις για την περιοχή του Καστελόριζου. Επίσης η καθυστέρηση με άγνωστη εξέλιξη των διαπραγματεύσεων με την Αίγυπτο για καθορισμό/συμφωνία μεταξύ μας για την Υφαλοκρηπίδα των δύο χωρών. Ακόμα και η ακύρωση της υπογραφείσης συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας για την αντίστοιχη υφαλοκρηπίδα στην Αδριατική. Οι δύο αυτές περιπτώσεις (Αιγύπτου και Αλβανίας) και η αμφισβήτηση της δυνατότητας/ κυρίαρχης θέλησης της Ελλάδας να συνάψει τις αντίστοιχες συμφωνίες, ερμηνεύεται ως αποτέλεσμα επεμβάσεων της Τουρκίας αλλά και της διστακτικότητας, της έλλειψης σθένους των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και Νέας Δημοκρατίας για αντιμετώπιση της επιθετικής πολιτικής της Τουρκίας και της υποστήριξης της από κοινούς «συμμάχους» ήτοι τις ΗΠΑ, πιθανότατα όμως και από άλλους.
Από τα παραπάνω είναι καθαρό πως ισχύουν τα ακόλουθα
• Για να υπογραφτεί μια συμφωνία για την υφαλοκρηπίδα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, πρέπει να μετρηθεί και οροθετηθεί, επομένως πρέπει να ορισθεί η χωρική θάλασσα των δύο χωρών, άρα πρέπει να γίνουν αποδεκτές οι γραμμές βάσης. Επομένως εάν η Ελλάδα αποδεχτεί τα έξη μίλια ως χωρική θάλασσα, χάνει στο εξής το δικαίωμα επέκτασής τους μέχρι τα δώδεκα. Σημειώνεται πως εάν η χώρα μας είχε επεκτείνει, ή τώρα καθορίσει ως χωρική θάλασσα τα δώδεκα μίλια, τότε παύει να υπάρχει ζήτημα υφαλοκρηπίδας, αφού στην ουσία το μεγαλύτερο μέρος του Αιγαίου καλύπτεται από δικά μας νησιά. Το ερώτημα είναι ποια κυβέρνηση, με τι σθένος και τι υποστήριξη από το λαό μπορεί να κάνει κάτι τέτοιο; Τι ρόλο θα παίξουν τότε οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ; Πόσο επηρεάζονται οι κυβερνήσεις μας από αυτούς τους φορείς; Οι απαντήσεις είναι γνωστές από την μέχρι τώρα πρακτική. Οι μεταπολεμικές ελληνικές κυβερνήσεις δεμένες στο άρμα τους είναι υπεύθυνες για σημαντικές απώλειες ελληνικού κυπριακού χώρου και κυριαρχικών μας δικαιωμάτων.
• Για να οροθετηθεί η υφαλοκρηπίδα πρέπει να καθοριστεί και γίνει δεκτό σε ποια νησιά και νησίδες θα υπολογιστεί, επομένως να ξεκαθαρίσει το θέμα της αμφισβήτησης από την Τουρκία των Γκρίζων ζωνών.
• Ο καθορισμός της υφαλοκρηπίδας, σχεδόν αυτόματα λύνει και το θέμα της ΑΟΖ. Αλλά και του εναέριου εθνικού χώρου ως υπερκείμενου της χωρικής θάλασσας και της ξηράς. Δεν λύνει βέβαια τα ζητήματα της απαράδεκτης και ασύλληπτης σε έκταση εκχώρησης στο ΝΑΤΟ κυριαρχικών μας δικαιωμάτων στο Αιγαίο, στην ξηρά και τον αέρα. Μην λησμονούμε το περίφημο MOU (Memorandum of Understanding) που πέρασε και στη Βουλή και ήδη ισχύει. Το πλέον κατάπτυστο κείμενο/συμφωνία που ο Μιλόσεβιτς δεν είχε αποδεχτεί και ξεκίνησε ο βομβαρδισμός της Σερβίας.
Όταν προχωρεί μια χώρα σε τέτοιου είδους διευθετήσεις και συμφωνίες, δεν μπορεί συγχρόνως να έχει την αίσθηση ο λαός της, πως περιορίζονται η «εθνική του κυριαρχία». Διότι αυτομάτως αδυνατίζει και η εθνική του άμυνα, είναι έτοιμος να εκχωρήσει και κυριαρχικά δικαιώματα και δυστυχώς αυτό θα κάνει η παρούσα κυβέρνηση. Εφόσον λοιπόν είναι μειωμένη η εθνική μας Κυριαρχία (όπως δήλωσε κατ’ επανάληψη ο περήφανος Πρωθυπουργός μας και άλλα στελέχη της Κυβέρνησής του), πώς πηγαίνει για συζητήσεις/συμφωνίες με μια χώρα όπως η Τουρκία;
Διαφαίνεται πως οι της κυβέρνησης, της αξιωματικής αντιπολίτευσης και κυρίως όσοι κρύβονται πίσω τους, δε δίνουν καμία απολύτως αξία, σε αυτά που εμείς ο λαός θεωρούμε μη επιδεχόμενα αμφισβήτησης. Δηλαδή στην κυριαρχία μας στο έδαφος, τη θάλασσα και τον αέρα που ανήκει στους Έλληνες και όχι σε ξένα ή ντόπια συμφέροντα λίγων. Δεν πρέπει να εφησυχάζουμε, αλλά να ανησυχούμε πολύ, πρέπει να επαγρυπνούμε και να είμαστε έτοιμοι να συντρίψουμε κάθε διάθεση εν κρυπτώ συμβιβασμών και άλλων υποχωρήσεων, που πλέον θα επηρεάσουν το μέλλον του λαού και του τόπου μας. Τίποτε απολύτως δεν έχει η χώρα μας να ωφεληθεί από συμφωνίες, που προωθούνται με βάση τα συμφέροντα των επικυρίαρχων. Με συμμάχους τους την εδώ κοσμοπολίτικης ελιτίστικης νοοτροπίας άρχουσα τάξη και τις κυβερνήσεις που την υπηρετούν.

Α. Κακαράς

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση