Η πραγματική σημασία του Συμβουλίου Κορυφής και η μάχη στο εσωτερικό της Ευρώπης που μόλις άρχισε

• Η απαρέγκλιτη προσήλωση στους κανόνες της δημοσιονομικής πειθαρχίας και τον μονεταρισμό της ΕΚΤ –θέση που ακόμη ο ίδιος ο κος Τρισέ φάνηκε χθές πρόθυμος να χαλαρώσει κατα τί– ελάχιστα εξηγεί την συμπεριφορά της κα Μέρκελ στο ζήτημα των Ελληνικών δανειακών αναγκών

Ούτε να ακούσει ηθέλε για μιά κάποια προσωρινή ανοχή μιάς –εκ των πραγμάτων– παραβίασης των κανόνων του Μάαστριχ/Λισαβώνας, ούτε ήτο έτοιμη να δεχθεί -με την πλειοψηφία της Γερμανικής κοινής γνώμης να την υποστηρίζει– ενδεχόμενη συμμετοχή της Γερμανίας σε Ευρωπαϊκό μηχανισμό παροχής “ultima ratio”(έσχατης λύσης) κινήτρων μείωσης του κόστους του Ελληνικού δανεισμού.
Τελικά υποχώρησε, φαινομενικά, στο δεύτερο. Θα υπάρξει Γερμανική συμμετοχή (με επικουρική παρέμβαση ωστόσο και του ΔΝΤ). Με αντίτιμο όμως την δέμευση από τους εταίρους της –και κυρίως από την Γαλλία– να γίνουν ακόμη πιό αυστηροί οι δημοσιονομικοί κανόνες –αλλά και οι σχετικές κυρώσεις– της ΕΕ.
Κάτι που προσδίδει –είτε το καταλαβαίνουμε αυτό τώρα ή όχι– μιά εντονη Γερμανική σφραγίδα, στην μορφή και στο περιεχόμενο της περαιτέρω ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής πορείας.
Γιατί όμως τόση μονεταριστική επιμονή, αν όχι αδιαλλαξία, γιατί τέτοια απαίτηση για δημοσιονομική αυστηρότητα (ακόμη και σε εποχές κρίσης), γιατί τέτοια έλλειψη, στο κάτω κάτω της γραφής, της κλασσικής αστικο-φιλελεύθερης ευελιξίας;
Η κα Μέρκελ είναι πραγματιστικής υφής πολιτικός. Δεν παίρνει αποφάσεις στην βάση ιδεοληψιών ή ιδεολογημάτων, μονεταριστικών ή άλλων. Σταθμίζει και ζυγίζει το κάθε τι, στα πλαίσια βέβαια των αρχών μιάς ανοικτής οικονομίας, αλλά και της δέσμευσης στη πολιτική της Ευρωπαϊκής συνοχής, με βάση το τι δουλεύει στην πράξη αλλά ωφελεί, μέσα στα πλαίσια αυτά, πάνω απ’όλα την Γερμανία. Δεν διαφέρει πρός αυτό από το σύνολο σχεδόν των άλλων Ευρωπαίων ομολόγων της… παρά μόνο του ότι ηγείται της πιό μεγάλης και ισχυρής Ευρωπαϊκης οικονομίας.
Είναι όμως και κάτι άλλα πράγματα, εκτός από πραγματιστής.
Εμφορείται η ίδια, από το ίδιο εκείνο αξιακό σύλλημα που χαρακτηρίζει την ροή των σημαντικών στιγμών της Γερμανικής πολιτικής ζωής, τουλάχιστον από την εποχή του Μεγάλου Φρειδερίκου. Την αντίληψη δηλαδή, ότι υπάρχει ένα κεντρικό –εκ των άνω- αίτιο που θεμελιώνει και θωρακίζει κάθε πολιτικό επικοδόμημα, αίτιο που αν αμφισβητηθεί ως αξία ή ως πράξη, έχει ως αποτέλεσμα την κατάρρευση του ίδίου και της τάξης και κοινωνικής σταθερότητας που αυτό προσφέρει. Αξιακό σύστημα που διαμόρφωσε (ασφαλώς μαζί με επιρροή άλλων παργόντων) τους Γερμανούς σε έναν τόσο πειθαρχημένο και οργανωμένο λαό.
Παλαιότερα το αίτιο αυτό πήγαζε –ελέω του Λουθηριανού θεού– από το πρόσωπο του (Πρώσου) Βασιλιά, αργότερα του Κάϊζερ, ύστερα (ελέω του «volk») απο τον ίδιον τον Φύρερ, ενώ μεταπολεμικά μετάλλαξε και εδράζεται πλέον στην αφοσίωση των πολιτών στη σταθερότητα των νόμων και των Συνταγματικων επιταγών.
Πράγμα όλοτελα έξω απο την υπόλοιπη ηπειρωτική Ευρωπαϊκή, αλλά και Ελληνική, παράδοση με την επαναστατική –εκ των κάτω– πολυαιτιακότητα της και την εξ αυτής μερική ελαστικότητα στην τήρηση των νόμων και των συνταγματικών επιταγών.
Αυτό το πολιτιστικό υπόστρωμα συνοδεύει την κα Μέρκελ… κόρη, μη το ξεχνάμε, Λουθηριανού πάστορα, ίσως περισσότερο από άλλους Καγκελλάριους της σύγχρονης Γερμανίας. Το στοιχείο που ιεραρχεί την διατηρήση της κοινωνικής σταθερότητος ως πρωτεύων αγαθό, καί που οφείλεται αποκλειστικά στη πλήρη υπακοή και πειθάρχιση στους νόμους…ότι και να έχει συμβεί που ίσως να αποτρέπει κάτι τέτοιο…
Και αυτή είναι η θεμελιακή διαφορά προσεγγίσεων που υφέρπει στη διαμάχη της Γερμανίας με το σύνολο σχεδόν των άλλων χωρών… και κυρίως με την Γαλλία. Και όχι μόνο σήμερα. Τα ίδια τα λόγια της κα Μερκελ, λίγες ώρες πριν την Σύνοδο Κορυφής στη Γερμανική Βουλή αποτελούν τρανή μαρτυρία περι τούτων: (κατά το Reuters)
“A good European is not necessarily one who offers help quickly. A good European is one that respects the European treaties and national laws so that the stability of the euro zone is not damaged.”
Υπάρχει όμως και κάτι άλλο, συμπληρωματικό, που εξηγεί τους χειρισμούς της κα Μέρκελ τις τελευταίες μέρες. Είναι βαθιά χαραγμένο στην συλλογική μνήμη των Γερμανών, το δυνατό, τραυματικό βίωμα της ιστορίας. Και δή της μεγάλης υποτίμησης του μάρκου μεταξύ 1923-1925 και της κοινωνικής κατάρρευσης που την ακολούθησε, όπου η ισοτιμία 4μάρκα/1 δολλάριο έφθασε $1 προς 4 τρις μάρκα. Τους είναι σχεδόν εθνική ψύχωση έκτοτε η σταθερότητα του νομίσματος των, παλαιότερα, πρό Μααστριχ, το deutschmark, σήμερα του Ευρώ.
Ετσι οι Γερμανοί δεν είναι διατεθιμένοι να δεχθούν οτιδήποτε μπορεί να διακύνδυνεύσει αυτή την σταθερότητα του νομίσματος. Η οποία με την σειρά της βασίζεται σε συγκεκριμένους κανόνες, που πρέπει να ακολουθούνται χωρίς καμμία παρέκληση, είτε αρέσει αυτό στους άλλους είτε όχι… και το είχαν διατυπώσει αυτό ευθύς εξ αρχής, ακόμη και κατά τις διαπραγματεύσεις για την Συνθήκη του Μααστριχ.
Πάλι τα λόγια της κα Μέρκελ είναι παραστατικά, της εθνικής αυτής εμμονής:
“The German people gave up the deutschmark based on their faith in a stable euro. This faith, and this is the view of the entire German government, cannot be disappointed under any circumstances.”
Αυτές λοιπόν οι δύο καταβολές, της πολιτικής κουλτούρας και της πολιτικής ιστορίας είναι ίσως οι πιό τελέσφορες εξηγήσεις της συμπεριφοράς της Καγκελλαρίου στο κρίσιμο διήμερο που πέρασε. Εχουν σχέση με την ίδια την Ελλάδα και τα προβλήματά της μόνο έμμεσα… στο βαθμό που η Γερμανοί τα χρησιμποίησαν αυτά ως αφορμή να περάσουν και να καθιερώσουν τις δικές τους πάγιες αντιλήψεις για τα δημοσιονομικά ελλείματα και το ενιαίο νόμισμα, ως κυρίαρχες στη ΕΕ. Αντίληψεις που πηγάζουν, όχι απο επιδερμικούς μικροεθνικισμούς ή ιδεοκρατικές σοφιστίες, αλλά από βαθιά ριζωμένα συστατικά της ιστορίας και του πολιτισμού των.
Αντιλήψεις που θα σφραγίσουν εφ’ εξής ανεξίτηλα το μέλλον του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος και του δικού μας.
Σταύρος Πετρολέκας

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση