Η Ελληνικότητα του Χριστιανισμού και η Ελληνική ιστορικότητα του Χριστού

Ο Χριστός ήταν «Έλληνας»;

της Μαρίας Σταματιάδου

Τα τελευταία χρόνια υποστηρίζεται και προβάλλεται από κάποιους ερευνητές η ελληνική καταγωγή του Ιησού, ως απόδειξη της «συγγένειας» του ελληνικού πνεύματος με το Χριστιανισμό. Εμείς, σ’ αυτό το άρθρο, δεν θα ασχοληθούμε με αυτού του είδους την καταγωγή του Ιησού. Άλλωστε, προσωπικά, πιστεύω ότι ο Ιησούς, ως ενσαρκωμένος Θεός, δεν έχει κανενός είδους ανθρώπινη καταγωγή.
Το ερώτημα όμως –και το θέμα που θα πραγματευτούμε– σχετίζεται με την ελληνικότητα, όχι της καταγωγής, αλλά του πνεύματος του Χριστού και συνακόλουθα, του Χριστιανισμού, που εξαπλώθηκε παρ’ όλους τους διωγμούς που υπέστη κατά τα πρώτα χρόνια του.
Αφορμή για τη μελέτη μας αυτή απετέλεσε το πρόσφατο βιβλίο του καθηγητή θεολόγου Μπρυνό Ντελόρμ Ο Έλληνας Χριστός, βιβλίο το οποίο σχολιάζει πολύ θετικά, μεταξύ άλλων, και ο ιστορικός Μορίς Σαρτρ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Τουρ.
Ο συγγραφέας του βιβλίου υποστηρίζει ότι η παγκόσμια ακτινοβολία του Χριστιανισμού δεν θα μπορούσε παρά να οφείλεται στην ελληνικότητά του, ενώ θεωρεί ότι τα Ευαγγέλια και οι Πράξεις των Αποστόλων, που συνιστούν την Καινή Διαθήκη, απηχούν αμιγώς την ελληνική Παράδοση και βασίζονται σε τέσσερα ελληνικά δομικά στοιχεία: την ελληνική τραγωδία, τους πλατωνικούς διαλόγους, τα έργα του Αριστοτέλη και το ελληνιστικό μυθιστόρημα. Παραλληλίζει την «κάθαρση» στις τραγωδίες με την Ανάσταση του Ιησού, ενώ βρίσκει πολλά κοινά της Οδύσσειας με τα ταξίδια του Απ. Παύλου και της δίκης του Σωκράτη με τα Πάθη του Ιησού.
Ορμώμενη λοιπόν από την πνευματική ελληνικότητα του Ιησού, την οποία υποστηρίζει ο Ντελόρμ, ξεκίνησα μια έρευνα πάνω σ’ αυτό που πολλοί επιμένουν να αποκαλούν «Ιουδαιο-Χριστιανισμό», και μοιραία, στις πραγματικές, ζωντανές ρίζες του Χριστιανισμού. Δεν σας κρύβω ότι από τα αποτελέσματα της έρευνας, ένιωσα έκπληξη και εγώ η ίδια…
ΕΞΕΛΛΗΝΙΣΜΕΝΟΣ ΙΟΥΔΑΪΣΜΟΣ
Αναπόφευκτα, οφείλουμε να γυρίσουμε την σκέψη μας αρκετούς αιώνες πίσω, κατά τα χρόνια του πρώιμου Χριστιανισμού, δηλαδή αμέσως μετά την σταύρωση του Ιησού. Οι πρώτοι πιστοί που υπήρχαν εκείνα τα χρόνια, και που συγκροτούσαν την τότε πρώιμη Εκκλησία (συνειδητά είχε επιλεγεί η ελληνική λέξη Εκκλησία για να εκφράσει την ύπαρξή τους, αλλά και τον τρόπο της ύπαρξής τους-γιατί άραγε;) πίστευαν σε γενικές γραμμές στον μεσσιανικό χαρακτήρα τού Χριστού, πίστευαν ότι πέθανε και αναστήθηκε για να σώσει τον κόσμο, και ότι θα επανερχόταν σύντομα, δηλαδή όσο ακόμη η γενιά τους βρισκόταν εν ζωή, ως Δευτέρα Παρουσία, για να αποκαταστήσει την αιώνια Βασιλεία του Θεού.
Είναι ιστορικό γεγονός ότι πυρήνας γέννησης του Χριστιανισμού υπήρξε το περιβάλλον των Ιουδαίων, των ανθρώπων δηλαδή που περίμεναν τον Μεσσία-φύλακα του Νόμου και ελευθερωτή μέσω του Νόμου. Σ’ αυτό το σημείο, παρενθετικά, θέλω να τονίσω την μεγάλη –την υπέρτατη ίσως– σημασία του Νόμου για τον ιουδαϊκό κόσμο, επειδή αυτόν τον Νόμο κατέλυσε στην πράξη και εν τοις πράγμασι ο Ιησούς.
Επειδή, ναι μεν ο Χριστιανισμός γεννήθηκε μέσα σε ιουδαϊκό περιβάλλον, αλλά εξαιρετικά γρήγορα αποποιήθηκε τις ιουδαϊκές επιδράσεις ως απόλυτα ασύμβατες με το πνεύμα και την διδασκαλία του. Και πώς έγινε αυτό;
Για να απαντήσουμε στο παραπάνω ερώτημα, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε –μέσα από ιστορικά στοιχεία και όχι θεωρητικολογώντας– για ποιο ιουδαϊκό περιβάλλον μιλάμε, για ποια ιουδαϊκή πραγματικότητα. Είναι γεγονός κοινώς αποδεκτό πλέον από του ιστορικούς ότι ο Ιουδαϊσμός της εποχής είναι ένας «εξελληνισμένος» Ιουδαϊσμός.
Ακούγεται πραγματικά ως σχήμα οξύμωρο, καθώς δεν είναι δυνατόν να υπάρξει προσέγγιση και αλληλοαφομοίωση δύο πνευματικών ρευμάτων, κοσμοθεωρήσεων αλλά και τρόπων ύπαρξης, τόσο διαμετρικά αντίθετων, όπως ο Ελληνισμός και ο Ιουδαϊσμός.
Γι’ αυτόν τον λόγο, ξεκαθαρίζω ότι δεν πρόκειται για «επίδραση», «αφομοίωση», «επιρροή» κλπ, αλλά για πραγματική διείσδυση του Ελληνικού πνεύματος στον Ιουδαϊσμό. Δεν θα ήταν ποτέ δυνατόν να «τα βρουν» και να συνυπάρξουν ειρηνικά οι δύο αυτές ασύμβατες κοσμοθεάσεις μέσα σε ένα κοινό σώμα, όπως το σώμα του Χριστιανισμού. Αναγκαστικά, θα έπρεπε να αποβληθεί η μία και να κυριαρχήσει η άλλη, καθώς, στην περίπτωση αυτή, η όποια «σύζευξη των αντιθέσεων» θα οδηγούσε σε τερατούργημα και όχι σε αρμονία.
Αποφασιστικό ρόλο λοιπόν για την απο-ιουδαιοποίηση της νέας πίστης έπαιξε κυρίως ο Ιουδαϊσμός της διασποράς, χωρίς να αποκλείεται από τον ρόλο αυτό ακόμη και ο Ιουδαϊσμός της Παλαιστίνης (παρά τον λυσσαλέο αγώνα των Μακκαβαίων κατά των Ελλήνων). Οι αριστοκράτες της Παλαιστίνης μάλιστα, ήδη από τον 3ο αιώνα π.Χ. ήταν όλοι δίγλωσσοι, καθώς η ελληνική γλώσσα είχε εισβάλλει καθοριστικά.
Είναι γνωστό άλλωστε ότι η διείσδυση του Ελληνισμού στον Ιουδαϊσμό κορυφώθηκε κατά την περίοδο των Πτολεμαίων, των Σελευκιδών (διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου) και των Ρωμαίων.
Ποια είναι λοιπόν, τα συγκεκριμένα στοιχεία του «εξελληνισμένου» Ιουδαϊσμού; Βασικό στοιχείο αντλούμε μέσα από το ίδιο το Ταλμούδ, το έργο που επηρέασε όσο κανένα άλλο την σκέψη και τη γενικότερη διαμόρφωση του Ιουδαϊσμού, το οποίο περιλαμβάνει 3000 ελληνικές λέξεις, ενώ η συντριπτική πλειονότητα των ονομάτων που χρησιμοποιούνται εκεί είναι ελληνικά. Σ’ αυτό το σημείο τονίζω ότι η ελληνική επίδραση στο Ταλμούδ περιοριζόταν μόνον στο γλωσσικό επίπεδο και όχι στην ουσία του, η οποία πολλές φορές απηχεί νοσηρό ιουδαϊκό εθνικισμό (δες αποσπάσματα).
Στοιχείο ενδεικτικό της «εισβολής» του ελληνικού πνεύματος στον ιουδαϊκό κόσμο αποτελεί και το σχολείο για τη μελέτη του Ομήρου, που είχε ανεγερθεί στα Ιεροσόλυμα, ήδη από το 175 π.Χ. από τον αρχιερέα Ιάσονα. Με την ίδια οπτική οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε και την ελληνική αρχιτεκτονική του ναού των Ιεροσολύμων.
Αν περάσουμε στα βιβλία των Ιουδαίων, εύκολα αντιλαμβανόμαστε τις καίριες και καταλυτικές ελληνικές επιδράσεις: Η Σοφία Σολομώντος έχει έκδηλο επηρεασμό από τους Έλληνες Στωικούς φιλοσόφους, ως προς τον «λόγο», και από τον Πλάτωνα, ως προς την αθανασία της ψυχής. Τα βιβλία Ιουδίθ και Τωβίτ είναι εμφανώς επηρεασμένα από την ελληνική ερωτική γραφή. Σε ολόκληρη την ιουδαϊκή γραμματεία επίσης, όροι όπως μυστήριο, αποκάλυψη, γνώση κλπ, όχι μόνον διατυπώνονται με την ελληνική ονομασία τους αλλά και χρησιμοποιούνται με την ελληνική σημασία τους.
Είναι γνωστή άλλωστε η σε μόνιμη βάση χρησιμοποίηση δύο γλωσσών από τους Ιουδαίους (ελληνικά και αραμαϊκά), ενώ ο Ιησούς ο ίδιος και οι περισσότεροι μαθητές Του μιλούσαν ελληνικά. Άλλωστε, οι Ιουδαίοι, μετά από τη μετάφραση των Εβδομήκοντα διάβαζαν την Παλαιά Διαθήκη στα ελληνικά, γεγονός που αναπόφευκτα ωθούσε τον λόγο και τη σκέψη τους πιο κοντά στην ελληνικότητα.
Σ’ αυτό το σημείο βέβαια, δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε τα πορίσματα του Ιουδαίου Ιωσήφ Γιαχούντα στο ογκώδες έργο του Hebrew is Greek (Τα Εβραϊκά είναι Ελληνικά). Μετά την επαφή του με τις Ελληνικές λέξεις, ο μεγάλος αυτός ερευνητής αποφάσισε να κάνει συγκριτική έρευνα των γλωσσών της εβραϊκής και της αραβικής προς την ελληνική ομηρική, που γνώριζε καλά. Επί 30 χρόνια συνέκρινε τις τρεις γλώσσες, ώσπου εξέδωσε το 1982 στο Λονδίνο (Becket Publications Oxford, 1982, ISBN 0-7289-0013-0) το παραπάνω αναφερόμενο βιβλίο, το οποίο «ως διά μαγείας» εξαφανίστηκε σχεδόν αμέσως μόλις κυκλοφόρησε, ενώ ο ίδιος ο Γιαχιούντα «σκοτώθηκε» (αμέσως μετά την δημοσίευση) σε αυτοκινητιστικό «δυστύχημα». Σήμερα σώζονται ελάχιστα αντίτυπα σε όλον τον κόσμο, από το καταπληκτικό αυτό πόνημα.
Ο συγγραφέας υποστηρίζει, ότι «αναντίρρητη απόδειξη επιβεβαιώνει τελικώς ότι τα βιβλικά εβραϊκά είναι κεκαλυμμένα ελληνικά, τόσο στην γραμματική όσο και στο λεξιλόγιο και ότι γενικώς η διαφορά μεταξύ τους είναι θέμα προφοράς». Τόσο πολύ ώστε «τα εβραϊκά δεν δύνανται να καταστούν εντελώς αντιληπτά παρά μόνο μέσω των Ελληνικών».
ΑΠΟ ΤΟ ΝΟΜΟ ΣΤΗΝ ΑΓΑΠΗ
Μετά λοιπόν από την αποσαφήνιση τού τι σημαίνει Ιουδαϊσμός, στην συγκεκριμένη εποχή αλλά και διαχρονικά, μπορούμε με πιο ξεκάθαρο μάτι να εξετάσουμε την απο-ιουδαιοποίηση της νέας πίστης, του Χριστιανισμού, κατά τον 2ο αιώνα, κατά τον οποίο συστηματοποιείται και σχηματοποιείται, εκ των έσω.
Ήδη από τον 1ο αιώνα, οι πρώτες Εκκλησίες των πιστών συγκροτούνται στα Ιεροσόλυμα, την Σαμάρεια, την Ιόππη, αλλά και εκτός Παλαιστίνης, στην Δαμασκό, στην Αντιόχεια, στην Ρώμη… και μετά τα ταξίδια του Αποστόλου Παύλου, στην Θεσσαλονίκη, την Βέροια, στην Κόρινθο, τους Φιλίππους κλπ. Μάλιστα, μετά από τον ιουδαϊκό πόλεμο, το κέντρο βάρους μετατοπίσθηκε εξ ολοκλήρου στις εκτός Παλαιστίνης Εκκλησίες, ειδικά δε στην Αντιόχεια και στην Έφεσο, όπου οι πιστοί της νέας θρησκείας προέρχονταν κατ’ εξοχήν από τον χώρο των Εθνικών, ήταν ελληνόφωνοι και αυτο-αποκαλούνταν (για πρώτη φορά στην ιστορία) Χριστιανοί.
Η δημιουργία δε των πρώτων Εκκλησιών εκτός του χώρου της Παλαιστίνης, κυρίως από ελληνόφωνους Ιουδαίους και από Εθνικούς που προσεταιρίστηκαν την νέα πίστη, όπως είπαμε, υπήρξε καθοριστική για την πλήρη απελευθέρωση του Χριστιανισμού από τα ασφυκτικά πλαίσια του ιουδαϊκού Νόμου, της απειλητικής μεσσιανικής τελικής κρίσης, της τιμωρίας και της ανταπόδοσης, της θεωρίας του «περιούσιου λαού»...
Ο Χριστιανισμός ξεπερνά σταδιακά τον Νόμο και τον εθνικισμό ενός λαού, και οργανώνεται με άξονα το Πρόσωπο του Ιησού Χριστού, του πάσχοντος Θεού της αγάπης, της οικουμενικότητας, της λύτρωσης, της σωτηρίας των πάντων. Τού Θεού που ενσαρκώθηκε –το οποίο αποτελεί ύψιστο σκάνδαλο και εντελώς ακατανόητο μυστήριο για την ιουδαϊκή σκέψη, είναι όμως ιδιαίτερα όμως προσφιλές και οικείο για την ελληνική.
Το πρόβλημα λοιπόν των σχέσεων του Χριστιανισμού με τον Ιουδαϊσμό είχε τεθεί ήδη από τον 1ο αιώνα, δεν είναι ένα όψιμο κατασκεύασμα. Και ήδη από τότε που τέθηκε, αντιμετωπίστηκε από τον Απ. Παύλο, ο οποίος είχε έρθει σε κάθετη ρήξη με την Εκκλησία των Ιεροσολύμων, που για ένα μικρό διάστημα «ανήκε» στην ιουδαΐζουσα τάση.
Μάλιστα, ο γνωστός Σίμων-Πέτρος (Κηφάς) που προΐστατο της ιουδαΐζουσας τάσης στα Ιεροσόλυμα θεωρούσε τον Παύλο σαν τον κυριότερο εχθρό της νέας πίστης. Και αυτός όμως και η τάση του γρήγορα έσβησαν από το προσκήνιο, αβίαστα, από μόνοι τους…
Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι η νέα πίστη, η αρχαία Εκκλησία, πέρασε φυσικά και μοιραία στα χέρια των ελληνόφωνων και των (πρώην) Εθνικών, δίνοντας νέα πνοή, αίσθηση ελευθερίας, σωτηρίας, απεγκλωβισμού από το νομικό-κανονιστικό πνεύμα του Ιουδαϊσμού και του μωσαϊκού νόμου, που δυνάστευε ψυχές και σώματα. Ο πρωτομάρτυρας Στέφανος ήταν πολύ οξύς στα κηρύγματά του, προβάλλοντας αυτήν την απελευθέρωση από τον ιουδαϊκό νόμο, κηρύσσοντας ότι ο Νόμος είναι ο ίδιος ο Ιησούς, ως πρόσωπο και ως Αγάπη. Επρόκειτο για κήρυγμα που πυροδότησε έντονους διωγμούς των ελληνόφωνων Χριστιανών από τα Ιεροσόλυμα, επειδή κατ’ αρχήν αμφισβητούσε την υπεροχή του «περιούσιου λαού».
Πέρα από τους μαζικούς και σκληρούς διωγμούς όμως, γνωρίζουμε και το αποτέλεσμα του κηρύγματός στον ίδιον: τον θάνατό του με λιθοβολισμό, τον οποίο πρέπει να πούμε ότι παρακολούθησε τότε και ο ίδιος ο Παύλος, ο οποίος έμελλε να γίνει στην πράξη ο οικουμενικός Απόστολος του Ιησού, αυτός που, ίσως επειδή γνώριζε τον ιουδαϊκό νόμο καλύτερα από πολλούς, κατάφερε να τον απομονώσει και να τον κρατήσει μακρυά από την νέα πίστη, η οποία ήρθε, όπως θα δούμε παρακάτω, για να τον ανατρέψει.
Στενά σχετιζόμενο με την διδασκαλία του Παύλου είναι το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, όπου η κριτική κατά του Ιουδαϊσμού γίνεται ιδιαίτερα οξεία, ενώ οι Έλληνες προβάλλονται ως οι γνήσιοι στηλοβάτες της χριστιανικής Εκκλησίας. Μάλιστα, αξίζει εδώ να σημειώσουμε ότι πολλοί μελετητές του εν λόγω Ευαγγελίου «βλέπουνε» στον Ευαγγελιστή Ιωάννη τον Ηράκλειτο, τον Έλληνα φιλόσοφο που μίλησε για πρώτη φορά περί «Λόγου».
Ας μην ξεχνάμε ότι το Ευαγγέλιο του Ιωάννη αρχίζει με εκτενή αναφορά στον Λόγο, προσωποποιώντας ουσιαστικά τον αφηρημένο και απρόσωπο λόγο του Ηράκλειτου. Ο Λόγος του Ιωάννη ξεπερνά πλέον το στάδιο του λόγου του Ηράκλειτου που ερμηνεύει τον κόσμο και προχωρά στο στάδιο της σωτηρίας του κόσμου (σ.σ. πάντα αναρωτιόμουν για ποιον λόγο ο Ηράκλειτος –και όχι μόνον– δεν συμπεριλαμβάνεται και επίσημα μεταξύ των προφητών του Χριστιανισμού). Και δεν μπορώ να μην σχολιάσω την εμφανέστατη τάση, από την εποχή ήδη του Απ. Παύλου μέχρι και τους σύγχρονους Πατέρες της Ορθοδοξίας, να «προσαρμόζεται» η χριστιανική πίστη και το εκκλησιαστικό γεγονός στην ελληνική κοσμοθέαση, σε όλο αυτό που καλούμε ελληνικό κόσμο.
ΑΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΕΣ…
Νομίζω πως (τώρα) μπορούμε να εξετάσουμε τις δύο κοσμοαντιλήψεις (την Ελληνική και την Ιουδαϊκή) στην ουσία τους, και σε σχέση φυσικά με την χριστιανική πίστη, για να καταδείξουμε ότι από φιλοσοφική άποψη ήταν αναπόφευκτη η συμπόρευση Ελληνισμού και Χριστιανισμού ανά τους αιώνες, όπως ήταν αναπόφευκτη η αποτίναξη των ιουδαΐκών στοιχείων από την εκκλησιαστική ζωή και ύπαρξη του Χριστιανισμού.
Την πρώτη λοιπόν διάσταση των δύο κόσμων μάς την δίνει, ποιος άλλος;, ο Απ. Παύλος, στην καταπληκτική Α΄ Προς Κορινθίους Επιστολή του, όταν αναφέρει μεταξύ άλλων: «Επειδή και Ιουδαίοι σημεία αιτούσιν, και Έλληνες σοφίαν ζητούσιν». Προσέξτε τα δύο ρήματα που χρησιμοποιεί, για μεν τους Έλληνες το «ζητώ», για δε τους Ιουδαίους, το «αιτώ». Από αυτά λοιπόν φαίνεται κατ’ αρχήν η θεμελιώδης διαφορά στον τρόπο που οι δυο λαοί αντιμετωπίζουν τον κόσμο, στον τρόπο με τον οποίο «στέκονται» απέναντι στα θεμελιώδη ερωτήματα.
Οι Έλληνες ζητούν, ενεργητικά. Πράττουν, ψάχνουν, παλεύουν για την Αλήθεια, ερευνούν, κινούνται, βιώνουν… Οι Ιουδαίοι αιτούν, παθητικά. Κάθονται και περιμένουν την αποκάλυψη, «κάποιο» σημείο που «κάτι» θα τους δείξει. Και αυτό φυσικά δεν αποτελεί μια απλή διατύπωση του Παύλου, αποτελεί αλήθεια που συνάγεται μέσα από την ιστορία:
Οι Έλληνες, αρχαιότατος λαός, έχουμε να επιδείξουμε επιτεύγματα σε κάθε τομέα του επιστητού, σε κάθε γωνιά της γης! Κι αυτό, επειδή ζητούμε και δεν αιτούμε. Από την αρχέγονη εποχή, τα επιτεύγματά μας ξεπερνούσαν ακόμη και την φαντασία άλλων –και μεταγενέστερων– λαών (αυτό όμως μπορεί να αποτελέσει από μόνο του ξεχωριστό άρθρο).
Όταν οι Έλληνες αναζητούσαμε εμπράκτως την Αλήθεια, οι Ιουδαίοι δεν υπήρχαν καν στην ιστορία. Οι Έλληνες, παρ’ όλες τις θαυμαστές επιτυχίες μας, καταλήγαμε σε κάτι «αδιέξοδο» ή «άγνωστο», το οποίο ήρθε να πληρώσει η χριστιανική πίστη, «ταιριάζοντας» τέλεια την υπέρ-Λογη διδασκαλία της με τον αρχαιοελληνικό λόγο…
Γι’ αυτό και οι Έλληνες αναγνωρίσαμε την Αλήθεια στο πρόσωπο του Ιησού. Επειδή την αναζητούσαμε, και είχαμε τόσο πολύ εξασκηθεί ώστε την κατανοήσουμε αμέσως. Και ο Θεός μάς τίμησε, καθιστώντας μας φορείς της ανά τους αιώνες, σε διάφορες ιστορικές στιγμές.
Οι Ιουδαίοι, πολύ μεταγενέστεροι, όχι μόνον δεν έχουν να επιδείξουν τίποτε στην αρχαιότητα, ούτε στον τομέα της επιστήμης, ούτε της φιλοσοφίας, ούτε σε κάποιον άλλον τομέα, καθώς αιτούν και περιμένουν, αλλά ούτε έχουν ευαισθητοποιήσει τα αντανακλαστικά τους ώστε να μπορέσουν να αντιληφθούν την Αλήθεια όταν την συναντήσουν … Πώς θα μπορούσαν λοιπόν να γίνουν μέτοχοι της υπέρτατης Αλήθειας;
Προχωρούμε παρακάτω: Είναι αξιοσημείωτο το με ποια χαρακτηριστικά επίθετα οι Ιουδαίοι αποκαλούνται σε διάφορα σημεία της Καινής Διαθήκης. Νομίζω ότι η ιδιαίτερη σκληρότητα των λόγων καταρρίπτει κάθε προσπάθεια προώθησης της ιδέας περί «περιούσιου λαού»: γεννήματα εχιδνών, φονιάδες προφητών, χείρονες των βοδιών, γενεά άπιστη και διεστραμμένη κλπ είναι κάποιοι από τους χαρακτηρισμούς που «κοσμούν» τον λαό του Ισραήλ.
Η κατάλυση του Νόμου είναι ένα ακόμη κύριο χαρακτηριστικό που διαφαίνεται σε πλείστα σημεία της Καινής Διαθήκης, από τα Ευαγγέλια μέχρι και τις Επιστολές του Παύλου. Αναφέρουμε ενδεικτικά: Την αναγγελία ότι ο Ναός θα καταστραφεί (κατ’ επέκταση και ο Νόμος) και δεν θα χρειάζονται οι άνθρωποι τον ιουδαϊκό τόπο για να προσεύχονται. Το ότι ο Θεός είναι ο Κύριος του Σαββάτου, και όχι το Σάββατο επιβαλλόμενο στον Θεό. Ότι ο Παύλος απαλλάσσει τους Χριστιανούς από την τήρηση του Νόμου. Ότι πρέπει το άγγελμα του Ιησού να φθάσει σε όλα τα έθνη, και όχι αποκλειστικά στο ιουδαϊκό (πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη). Ότι αποκαλύπτεται στην Σαμαρείτιδα με τρόπο που καταλύει κάθε κατεστημένη αντίληψη περί Θεού. Ότι το οφθαλμόν αντί οφθαλμού αντικαθίσταται από το «αγαπάτε τους εχθρούς σας».
Επίσης, ο Ιησούς μιλά για «καινή κτίση», προτρέπει στην πνευματική και σωματική αναγέννηση – πράγματα εντελώς ακατανόητα για τους Ιουδαίους, οι οποίοι είναι πεπεισμένοι για το προνόμιό τους να είναι οι Εκλεκτοί του Θεού, μη έχοντας συνεπώς καμμία χρεία πνευματικής ή ψυχικής ανόδου.
Η ίδια όμως η σχέση Θεού-Ανθρώπων, όπως δομείται στον Ιουδαϊσμό και στον Χριστιανισμό δείχνει την μεγάλη τους διάσταση. Στον Ιουδαϊσμό όλα στηρίζονται στον φόβο, σ’ έναν Θεό-τιμωρό, άκαμπτο, σκληρό, όπου η σχέση του με τους ανθρώπους είναι αυτή του Αφέντη-Δούλων. Στον Χριστιανισμό πρόκειται για Θεό αγάπης, ανεκτικό, εσαεί συγχωρών, η σχέση του οποίου με τους ανθρώπους είναι αυτή του Πατρός-Υιών. Κάτι τέτοιο, δηλαδή ο Θεός-Πατήρ, είναι αδιανόητο για τους Ιουδαίους.
Πλείστες άλλες αναφορές μπορούμε να κάνουμε, οι οποίες αποδεικνύουν τον στενό σύνδεσμο Χριστιανισμού-Ελληνισμού, και ειδικά σε ό,τι αφορά το λεγόμενο «σκάνδαλο της σάρκας». Το γεγονός ότι προσφέρει ο Θεός την σάρκα και το αίμα του ως αιώνια βρώση και πόση στους ανθρώπους συγγενεύει στενότατα με την αρχαιοελληνική θεοφαγία, προς μια προοπτική πραγμάτωσης της θέωσης. Για την ιουδαϊκή παράδοση, κάτι τέτοιο είναι ασύλληπτο. Ακόμη και η εν σαρκί φανέρωση του Θεού στους ανθρώπους είναι σκανδαλώδης για τους Ιουδαίους, πολύ φυσική όμως για τους Έλληνες.
Επίσης, πολλές ελληνικές μορφές συγγενεύουν στενότατα με την μορφή του Ιησού, όπως π.χ. ο Διόνυσος Ζαγρεύς που πεθαίνει, κομματιάζεται και ανασταίνεται. Επίσης, η Άμπελος, στην χριστιανική υμνογραφία και αγιογραφία αποτελεί ξεκάθαρα διονυσιακό «δάνειο».
Πέρα από όλα αυτά, πουθενά δεν φαίνεται οι Ιουδαίοι να Τον αναγνωρίζουν ως δικό τους, σαρξ εκ της σαρκός τους. Άλλωστε, ήταν Γαλιλαίος, όπως και όλοι οι μαθητές του, πλην ενός: του Ιούδα του Ισκαριώτη!
Οι Ιουδαίοι ζητούν την θανάτωσή Του. Τον εμπαίζουν. Τον καταδικάζουν στην συνείδησή τους ως «φάγο» και «πότη», δεδομένου ότι τα οινοπνευματώδη ποτά απαγορεύονται στον Ιουδαϊσμό και ειδικότερα στους Ναζηραίους. Τον προδίδει ο μόνος Ιουδαίος μαθητής Του. Αντίθετα, η Σαμαρείτιδα τού δίνει νερό και αναγνωρίζει την θεϊκότητά Του, ενώ η γυναίκα του Πιλάτου είναι με το μέρος Του.
Ακόμη όμως κι αν ξεφύγουμε από τα γεγονότα και την επί μέρους συγκριτική μελέτη, και αντιμετωπίσουμε το θέμα εντελώς σφαιρικά, και πάλι θα καταλήξουμε σε παρόμοια συμπεράσματα, ότι δηλαδή ήταν αδύνατον ο Ιησούς, ως πρόσωπο, ως φορέας της διδασκαλίας και κυρίως ως Θεός να γίνει ποτέ αποδεκτός από τον ιουδαϊκό κόσμο.
Γι’ αυτούς, Θεός ήταν ο Γιαχβέ, ο οποίος είχε ως κέντρο του την Ιερουσαλήμ (αποκλειστικά) και λατρευόταν στον Ναό (αποκλειστικά). Νόμος δε του Γιαχβέ ήταν ο Μωσαϊκός Νόμος. Ο Ιησούς δεν ήταν παρά ο άνθρωπος που επέλεξε ο Γιαχβέ για να ελευθερώσει το Ισραήλ.
Είναι εντελώς έξω και πέρα από την αντίληψη των Ιουδαίων η πραγματικότητα ενός Θεού που ταπεινώνεται σε τέτοιο έσχατο σημείο ώστε να γίνει άνθρωπος, από απόλυτη δυναμική αγάπη για τον άνθρωπο. Ενώ η ιδέα του ανθρώπου που φτάνει κοντά στον Θεό, γίνεται προφήτης, μεγάλος Δάσκαλος κλπ είναι πολύ πιο εύληπτη. Η ιδέα του ενσαρκωμένου Θεανθρώπου είναι που σκανδαλίζει – και αυτό τελικά δεν συνέβαινε μόνον τότε…
Δεν σας θυμίζει λίγο τις διάφορες σύγχρονες Νέο-εποχίτικες παραφυάδες, κατά τις οποίες οι μάζες αποδέχονται γκουρού, δασκάλους, μύστες, ή ό,τι άλλο με πολύ μεγάλη ευκολία και τους ακολουθούν με πολύ μεγαλύτερη, για να «ανέβουν» στην κλίμακα που φθάνει στο «ανώτερο όν» (τα πάντα ασαφή και αφηρημένα), ενώ απορρίπτουν σθεναρά και χωρίς επιχειρήματα, τον ενσαρκωμένο Θεό της αγάπης, που δέχεται να κατεβεί κάτω και να πάρει τον άνθρωπο από το χέρι, να του αποκαλυφθεί. Όχι, προτιμούν το «ανώτερο» ή «απόλυτο» όν (ας μου εξηγήσει κάποιος τι σημαίνει αυτό και γιατί είναι τόσο δελεαστικό;) που κάθεται «κάπου ψηλά» και περιμένει τις μυήσεις τους…
Ο ΘΕΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ!
«Ον αγνοούντες ευσεβείτε, τούτον εγώ καταγγέλω ημίν», είπε ο Απ. Παύλος στους Έλληνες όταν είδε τον βωμό στον άγνωστο Θεό. Δηλαδή, «αυτόν που ευλαβείστε αν και τον αγνοείτε, αυτόν θα σας αποκαλύψω». Και αυτό ακριβώς είναι που εκφράζει την ελληνική ψυχή: η ευλάβεια σ’ αυτό που αγνοεί και που όμως νιώθει πως την ξεπερνά. Δεν προσπαθεί να το προσεγγίσει με την λογική. Την λογική την χρησιμοποιεί και μεγαλουργεί, σε θέματα εγκόσμια.
Όταν όμως πρόκειται για υπερβατικά ζητήματα, ξέρει καλά ότι μπορεί να τα γνωρίσει με την ευλάβεια και την εσωτερική προσέγγιση. Από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα, αυτό είναι ένα μόνιμο στοιχείο της ελληνικής ψυχής. «Λάμπει μέσα μου εκείνο που αγνοώ, ωστόσο λάμπει», είπε ένας άλλος μεγάλος Έλληνας, ο Οδυσσέας Ελύτης, εκφράζοντας κάτι παρόμοιο.
Τελικά, όσες σελίδες και αν γραφούν γι’ αυτήν την «μοιραία σχέση» Ελληνισμού-Χριστιανισμού, η ίδια η ιστορική πραγματικότητα είναι καταλυτική: Διά μέσου των Ελλήνων και μόνον μεταδίδεται σε όλον τον κόσμο το μήνυμα της Καινής Κτίσεως. Και βέβαια, κάτι τέτοιο δεν μπορεί να οφείλεται σε… τυχαίους λόγους.
Το έδαφος για να εξαπλωθεί η νέα πίστη το «έστρωσε» ολόκληρος ο Ελληνικός πολιτισμός, με τα επιτεύγματα και τα αδιέξοδά του, με τις καταφάσεις και τις αρνήσεις του, ακόμη και με την α-γνωσία του. Οι Έλληνες φιλόσοφοι έδωσαν την σκυτάλη στους Ορθόδοξους Πατέρες (μιλάω για Ορθοδοξία), η έρευνα των προγόνων μας δικαιώθηκε μέσα από το «νυν πάντα πεπλήρωται φως». Η απόλυτα εκλεπτυσμένη Ελληνική γλώσσα, δημιουργημένη να εκφράσει ύψιστα νοήματα, αρετές, φιλοσοφικούς στοχασμούς, τραγωδίες… αυτή η γλώσσα επελέχθη για να δώσει λόγο και υπόσταση στο ύψιστο εκκλησιαστικό βίωμα της χριστιανικής πίστης. Και όπως απεδείχθη, καμμία άλλη δεν θα μπορούσε να επιτελέσει αυτήν την λειτουργία.
Εκκλησία, αφθαρσία, λύτρωση και απο-λύτρωση, αιωνιότητα, Παναγία (ως τίτλος στην αρχαία Ελλάδα), Σωτήρ, αθανασία και θνητότητα, μυστήριο, αποκάλυψη… ατέλειωτος ο κατάλογος από όρους διαχρονικά Ελληνικούς. Ο φιλόσοφος Πορφύριος σχολιάζει: «Οι Χριστιανοί θεολόγοι ελληνίζουσι». Και αιώνες αργότερα, ο μεγάλος θεολόγος π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ λέει με βεβαιότητα: «Το να είμαστε Χριστιανοί σημαίνει να είμαστε Έλληνες, μιας και η Καινή Διαθήκη, την ύψιστη αυθεντία της οποίας αποδεχόμαστε, είναι διά παντός ένα ελληνικό βιβλίο».
Όχι, δεν θα υποκύψω στον πειρασμό να αναφέρω και να αναλύσω σημαντικές στιγμές του αρχαιοελληνικού πνεύματος που προσεγγίζουν ή και ταυτίζονται με το χριστιανικό πνεύμα. Δεν θα μιλήσω για τις Σίβυλλες και τις προφητείες τους, για τον Αισχύλο και τον Προμηθέα του, για τους προσωκρατικούς, τους Στωικούς, τον Πλάτωνα, τους κυνικούς…
Θα αναφέρω μόνον το γεγονός τής σε τεράστιο βαθμό (ποσοτικά και ποιοτικά) αποδοχής της χριστιανικής πίστης από τους Έλληνες – και μόνον από τους Έλληνες. Το ιουδαϊκό περιβάλλον την αντιμετώπισε με εχθρότητα, ενώ άλλοι σύγχρονοι λαοί, με χλιαρότητα. Είναι εντυπωσιακό το ότι αν κάνουμε έναν χάρτη εξάπλωσης του Ελληνισμού και έναν του Χριστιανισμού, αυτοί θα ταυτίζονται!
ΙΟΥΔΑΙΟ-ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΙΣΜΟΣ
Πιστεύω ότι θα ήταν σκόπιμο να αναφερθούμε στον Προτεσταντισμό (σ’ αυτόν τον ιουδαΐζοντα «Χριστιανισμό»), ο οποίος κατά την γνώμη μου είναι αυτός που κατά κύριο λόγο έθαψε κάτω από ευσεβισμούς, απειλές και κανόνες όλο το σωτήριο, φωτεινό άγγελμα του Χριστιανισμού στον κόσμο. Δυστυχώς, δεν άφησε ανεπηρέαστο ούτε τον Ορθόδοξο κόσμο στην Ελλάδα. Κινήθηκε όμως απόλυτα υπόγεια, ώστε με εκφοβισμούς –αλλά και υπόσχεση ανταλλαγμάτων– να μπορέσει να παρεισφρήσει στην Εκκλησία.
Με όλα αυτά αναφέρομαι στις παρα-εκκλησιαστικές οργανώσεις στην χώρα μας, ένα φαινόμενο που συνδέθηκε πολιτικά με ακραία φασιστικά φαινόμενα, και πρακτικά, στην καθημερινή ζωή, με συμπλέγματα, ενοχές, απόπειρες αυτοκτονίας νέων παιδιών και με πολλές κατεστραμμένες, ευνουχισμένες ζωές.
Ο Προτεσταντισμός ξεκίνησε με τον Λούθηρο, ως αντίδραση στον παπισμό. Δεν έμεινε όμως εκεί. Υιοθετώντας αυστηρά την Παλαιά Διαθήκη και εφαρμόζοντας τις ζοφερές «αλήθειες» της, κατήντησε να γίνει Ιουδαϊσμός με χριστιανικά ενδύματα. Απορρίπτει την Παράδοση, τις Συνόδους και τους Πατέρες της Εκκλησίας. Σημαντικό είναι επίσης ότι δεν αναγνωρίζει καμμία υπαρκτική ελευθερία στον άνθρωπο, υιοθετώντας την αντίληψη του «προορισμού των εκλεκτών από τον Θεό», ανεξάρτητα από τα έργα τους, την μετάνοια ή την μη μετάνοιά τους. Έρχεται σε κάθετη αντίθεση με κάθε τι που έχει χρώμα Ελληνικό, απορρίπτοντάς το ως «ειδωλολατρικό», ενώ συχνά καταφέρεται εναντίον της Ορθοδοξίας, επειδή μέσα της επιβιώνουν συνήθειες και έθιμα των Ελλήνων!
Χαρακτηριστικά, μπορούμε να αναφέρουμε το παράδειγμα του Αγγλικανού J. Couel, ο οποίος, το 1676 –έχοντας ήδη ζήσει επί έξι χρόνια στην Κωνσταντινούπολη– δήλωσε με αποτροπιασμό: «Οι Έλληνες εξακολουθούν να είναι Έλληνες!», δηλαδή συνεχίζουν να ζουν με την παράδοσή τους.
Ιουδαίοι, Ιουδαιο-Χριστιανοί, Εβιωνίτες
«Οι αποστάτες δεν έχουν καμμιάν ελπίδα… Οι Ναζωραίοι (=Χριστιανοί) και οι αιρετικοί θα αφανιστούν… θα διαγραφούν από το βιβλίο της ζωής»
Γραφή της Δαμασκού, βρέθηκε σε Συναγωγή του Καΐρου το 1896
Την παραπάνω πηγή την άντλησα από το εξαίρετο βιβλίο του Γεωργίου Κ. Γεωργαλά Ορθοδοξίας Απο-Ιουδαΐσμός, όπου φαίνεται ξεκάθαρα, όπως σχολιάζει και ο ίδιος ο συγγραφέας, ότι το μίσος των Ιουδαίων δεν είναι σε θεωρητικό επίπεδο, αλλά πολύ πρακτικά «εκφράζεται» μέσα στην ζωή. Οι Ιουδαίοι θανάτωσαν αρχικά τους: α) Πρωτομάρτυρα Στέφανο, 34 μ.Χ., β) Θαδδαίο, 45 μ.Χ., γ) Ιάκωβο Πρεσβύτερο, 47 μ.Χ., δ) Ιωάννη και Ιάκωβο Αδελφόθεο, 63 μ.Χ. ‘Όταν δε ξέσπασε η δεύτερη επανάσταση των Εβραίων (132-135) με αρχηγό τον Μπαρ Κοχεμπά, οι επαναστάτες δεν στράφηκαν μόνον κατά των Ρωμαίων αλλά και όλων των μη Ιουδαίων. Με ιδιαίτερη λύσσα δε, στράφηκαν εναντίον των Ιουδαίων Χριστιανών, οι οποίοι έφυγαν μαζικά τότε στην Περαία (Ιορδανία), την Αντιόχεια και την Αλεξάνδρεια. Σημειώνουμε ότι η επανάσταση ξέσπασε κατά του αυτοκράτορα Αδριανού, επειδή απαγόρευσε την περιτομή ως έθιμο βαρβαρικό και απάνθρωπο!
Με την αποτυχία όμως της επανάστασης, πολλοί Ιουδαίοι οδηγήθηκαν στην διασπορά, όπου ενδυνάμωσαν τις ήδη δημιουργημένες εκεί ιουδαιο-χριστιανικές κοινότητες, οι οποίες σταδιακά παρήκμαζαν, όσο ο Χριστιανισμός διαδιδόταν. Τελικά, αυτοί οι Ιουδαίοι Χριστιανοί απομονώθηκαν και απετέλεσαν την ομάδα-αίρεση των Εβιωνιτών. Σ’ αυτούς οφείλεται και η παρείσφρηση κάποιων ιουδαιο-χριστιανικών κειμένων στην επίσημη χριστιανική γραμματεία, η οποία, δυστυχώς, υπάρχει μέχρι και σήμερα, είναι όμως καταφανώς ξεκομμένη και παράταιρη αναφορικά με το όλο πνεύμα του συνόλου των κειμένων. Ίσως κάποια στιγμή θα έπρεπε πολύ σοβαρά να ασχοληθούν φωτισμένα μυαλά από την Ελλάδα, ώστε να αποβληθεί από τα χριστιανικά κείμενα –και τυπικά– αυτό το ξένο σώμα.
«Χαρακτηριστικά» Αποσπάσματα από το ΤΑΛΜΟΥΔ
• Οι Εβραίοι αποκαλούνται ανθρώπινα όντα, αλλά οι μη-Εβραίοι δεν είναι άνθρωποι. ΕΙΝΑΙ ΚΤΗΝΗ. TALMUD: Baba Mezia, 114b
• Ο Akum (μη-Εβραίος) είναι σαν το σκυλί. Ναι, η γραφή λέει να τιμούμε το σκύλο περισσότερο από τον μη-εβραίο. TALMUD: Ereget Raschi Erod, 22 30
• Αν και ο Θεός δημιούργησε τον μη-Εβραίο, αυτός παραμένει ΖΩΟ με ανθρώπινη μορφή. Δεν είναι πρέπον για έναν Εβραίο να υπηρετείται από ένα ζώο. Επομένως θα υπηρετείται από ζώα με ανθρώπινη μορφή. TALMUD: Midrasch Talpioth, σελ.225, Warsaw 1855
• Μια έγκυος μη-Εβραία δεν είναι καλύτερη από ένα έγκυο ΖΩΟ. TALMUD: Coschen Hamischpat 405
• Αν και ο μη-Εβραίος διαθέτει την ίδια σωματική δομή με τον Εβραίο, συγκρίνεται με τον Εβραίο, όπως ο πίθηκος με τον άνθρωπο.
TALMUD: Schene luchoth haberuth, σελ.250b
• Οι ψυχές των μη-Εβραίων προέρχονται από ακάθαρτα πνεύματα και αποκαλούνται ΓΟΥΡΟΥΝΙΑ.
TALMUD: Jalkut Rubeni gadol 12b
• Αν φας μαζί με έναν μη-Εβραίο είναι σαν να τρως με ένα σκύλο. TALMUD: Tosapoth, Jebamoth 94b
• Αν ένας Εβραίος έχει έναν μη-Εβραίο υπηρέτη ή καμαριέρα που πεθάνει, κανείς δεν θα πρέπει να συλλυπηθεί τον Εβραίο. Θα πρέπει να πείτε στον Εβραίο: «Ο Θεός θα αποκαταστήσει την απώλειά σου, σαν ακριβώς να είχε ψοφήσει ένα από τα ζώα του.
TALMUD: Jore Dea 377
• Η σεξουαλική επαφή μεταξύ των μη-Εβραίων είναι όπως η συνουσία των ζώων.
TALMUD: Sanhedrin 74b
• ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Η ΘΑΝΑΤΩΣΗ ΕΝΟΣ ΜΗ-ΕΒΡΑΙΟΥ.
TALMUD: Sepher Ikkarim III c 25
• Είναι ο νόμος να θανατώνεται οποιοσδήποτε αρνείται το Torah. Οι Χριστιανοί συγκαταλέγονται στους αρνητές του Τorah.
TALMUD: Coschen Hamischpat, Hagah 425
• 'Εναν αιρετικό μη-Εβραίο μπορείτε να τον σκοτώσετε ευθέως με τα ίδια σας τα χέρια.
TALMUD: Abodah Zara, 4b
• Κάθε Εβραίος που χύνει το αίμα των αθέων (μή Εβραίων), κάνει το ίδιο με μια θυσία προς τον Θεό.
TALMUD: Bammidber raba c 21 & jalkut 772
• Οποιοσδήποτε δείχνει ανυπακοή στους ραββίνους είναι άξιος θανάτου και θα τιμωρηθεί με το να βραστεί σε καυτά κόπρανα στην κόλαση. Erubin 21b.
• Αν ένας Εβραίος μπει στον πειρασμό να διαπράξει κακό, θα πρέπει να πάει σε μια πόλη όπου θα είναι άγνωστος και να κάνει το κακό εκεί.
Moed Kattan 17a
• Στο Kerithoth 6b κάτω από την υποκεφαλίδα Oil of Anointing ('Ελαιο του Χρίσματος) και στο Berakoth 58a οι γυναίκες των απίστων εξισώνονται με ζώα (γαϊδούρες).
• Οι Εβραίοι είναι Θεϊκοί: Sanhedrin 58b. Αν ένας ειδωλολάτρης (μη-Εβραίος) χτυπήσει έναν Εβραίο, ο μη-Εβραίος πρέπει να θανατωθεί. Το να χτυπήσει κανείς έναν Εβραίο είναι το ίδιο με το να χτυπήσει το Θεό.
• Οι Εβραίοι μπορούν ελεύθερα να εξαπατούν τους απίστους : Sanhedrin 57a .
• Οι Εβραίοι μπορούν να κλέψουν τους μη-Εβραίους
Baba Mezia 24a.
• Οι Εβραίοι δικαιούνται να ληστεύουν και να φονεύουν μη-Εβραίους Sanhedrin 57a.
• Όταν ένας Εβραίος φονεύει έναν μη-Εβραίο δεν ισχύει η θανατική ποινή. Οτιδήποτε κλέψει ένας Εβραίος από έναν άπιστο μπορεί να το κρατήσει.
Οι μη-Εβραίοι είναι εκτός της προστασίας του νόμου και ο Θεός έχει «εκθέσει τα χρήματά τους στο Ισραήλ».
Baba Kamma 37b
• Τα παιδιά των μη-Εβραίων είναι υπάνθρωποι
Yebamoth 98a.
• Τα κορίτσια των μη-Εβραίων βρίσκονται σε κατάσταση niddah (ακαθαρσίας) από τη γέννα τους.
Abodah Zarah 36b.
• Τα σκεύη των μη-Εβραίων αναδίδουν μια χειρότερη γεύση στο φαγητό που έχει μαγειρευτεί μέσα τους.
Abodah Zarah 67b.
• Προσβολές προς την Παναγία: Sanhedrin 106a. Η μητέρα του Ιησού ήταν μια πόρνη: «Εκείνη που ήταν απόγονος βασιλέων και κυβερνητών έκανε την πόρνη στους μαραγκούς». Επίσης, στην Υποσημείωση #2 του Shabbath 104b δηλώνεται ότι στην μη λογοκριμένη έκδοση του Ταλμούδ γράφεται ότι η μητέρα του Ιησού, Miriam η κομμώτρια είχε κάνει έρωτα με πολλούς άνδρες.
• Κακεντρέχειες για τον πρόωρο θάνατο του Χριστού: Ένα κείμενο από το Sanhedrin 106 κομπάζει επιδοκιμαστικά για την πρώιμη ηλικία στην οποία πέθανε ο Ιησούς: «Δεν έχεις ακούσει πόσο χρονών ήταν ο Balaam (Ιησούς); - Απάντησε εκείνος: Δεν δηλώνεται ακριβώς, αλλά, όπως είναι γραμμένο, οι αιματηροί και απατηλοί άνδρες δεν θα ζήσουν το μισό των ημερών. Συνεπάγεται ότι ήταν 33ων ή 34ων ετών.
Σε Ποια Γλώσσα Μιλούσε ο Ιησούς;
Αναφέρω στο άρθρο μου ότι όλοι οι Ιουδαίοι μιλούσαν και Ελληνικά, εκτός από τα Αραμαϊκά, ήταν δηλαδή δίγλωσσοι. Ο Ιησούς μιλούσε ασφαλώς και τις δύο γλώσσες, αλλά κυρίως δίδασκε στα Ελληνικά, σύμφωνα με τα παρακάτω:
- Κατά την επίσκεψη στην Δεκάπολη (Κατά Μάρκον, 5,20), στην Τύρο και στην Σιδώνα (Κατά Μάρκον, 7,31), δίδαξε ασφαλώς στα Ελληνικά, γιατί ήταν πόλεις απόλυτα ελληνόφωνες.
- Στην «επί του όρους ομιλία» μίλησε Ελληνικά, όπως μπορούμε να συνάγουμε από το γεγονός ότι «τον ακολούθησαν πολλοί άνθρωποι από την Γαλιλαία, την Δεκάπολη, τα Ιεροσόλυμα, την Ιουδαία και την Περαία (= η πέραν του Ιορδάνου)» (Κατά Ματθαίον, 4, 25).
- Όπως αναφέρει ο Ιάκωβος (Γεώργιος) Πηλίλης, επίσκοπος Κατάνης, στο καταπληκτικό έργο του Ο Ελληνισμός και η Καινή Διαθήκη (1991), ο Ιησούς σε τρεις περιπτώσεις ΜΟΝΟΝ μίλησε αραμαϊκά, γι’ αυτό και αυτές αναφέρονται ρητώς μέσα στην Καινή Διαθήκη:
α) Ταλιθά κούμι, δηλαδή, κορίτσι, σήκω (Κατά Μάρκον, 5,41)
β) Εφφαθά, δηλαδή, άνοιξε (Κατά Μάρκον, 7,34)
γ) Ελωί Ελωί λιμά σαβαχθανί (Κατά Μάρκον, 15,34) και Ηλί Ηλί λιμά σαβαχθανί (Κατά Ματθαίον, 27,46), δηλαδή Θεέ μου, Θεέ μου, γιατί με εγκατέλειψες. Και μάλιστα, το «ακροατήριο» μπερδεύτηκε, θεωρώντας ότι φωνάζει στα Ελληνικά τον Ηλία. Και αυτό, επειδή γνώριζαν καλύτερα Ελληνικά απ’ ό,τι αραμαϊκά, και το αραμαϊκο Ηλί τούς παρέπεμψε στο Ελληνικό Ηλίας.
- Στην συνομιλία του με τον Πιλάτο και στην «δίκη» Του συνάγουμε ότι μιλούσε Ελληνικά, αφού πουθενά, σε καμμία πηγή δεν αναφέρεται η παρουσία διερμηνέως.
- Ο Ιησούς προσαγόρευε τους μαθητές Του Αποστόλους, η οποία είναι καθαρά Ελληνική λέξη.
- Ο Ιησούς έδωσε στον Σίμωνα Ελληνικό όνομα: τον μετονόμασε από το εβραϊκό Κηφά στο Ελληνικό Πέτρο.
- Ο Ιησούς αναφέρεται σε ελληνικά γράμματα, π.χ. Κατά Ματθαίον, 5,18 «ιώτα έν…»
- Ο Ιησούς μιλά Ελληνικά με την γυναίκα που αναφέρεται στο Κατά Μάρκον, 7,26, η οποία ήταν Ελληνίς, Συροφοινίκισσα…
- Γενικότερα, αν λάβουμε υπ’ όψιν μας την τεράστια διείσδυση της ελληνικής γλώσσας στον ιουδαϊκό κόσμο, όλα τα παραπάνω είναι εντελώς φυσικά, και καθόλου δεν πρέπει να τίθενται προς απόδειξη. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα που αναφέρει ο καθηγητής Παναγιώτης Χρήστου, ότι το βορειοανατολικό τμήμα του κυριότερου όρους της Ιερουσαλήμ έχει όνομα Ελληνικό: Σκοπός! (Σκόπους).
- Όλοι οι μαθητές του Ιησού έγραψαν τα Ευαγγέλια στα Ελληνικά, και μάλιστα ο Ιωάννης (ο πιο αγαπημένος Του μαθητής) σε εξαίρετα, «υψηλά» ελληνικά, τα οποία χειρίζεται καταπληκτικά, για να εκφράσει υψηλά νοήματα.
- Οι Επιστολές του Παύλου και οι Πράξεις των Αποστόλων, επίσης γράφθηκαν σε τέλεια ελληνικά.
- Η τελευταία λέξη του Ιησού πάνω στον σταυρό ήταν Ελληνική: Τετέλεσται.
- Η λέξη διψώ κατά την κορύφωση του μαρτυρίου Του ήταν Ελληνική. Εύλογο είναι ότι κάποιος μιλάει στην πιο οικεία γι΄ αυτόν γλώσσα σε στιγμές τόσο υψηλού πάθους και μαρτυρίου.
Πέτρου και Παύλου… Διαμάχη!
Ο Απ. Παύλος προσπάθησε από την αρχή να διαμορφώσει τον Χριστιανισμό ανεξάρτητα τελείως από τον Ιουδαϊσμό. Καθώς περνούσαν τα χρόνια, οι αντιθέσεις του με την «άλλη πλευρά», που ήθελε την νέα πίστη προέκταση του ιουδαϊκού νόμου πλήθαιναν. Το 48 μ.Χ. αποφασίστηκε να γίνει μια Σύνοδος στα Ιεροσόλυμα, για να λυθούν τα προβλήματα που δημιουργούσε ο «εθνικών αντιλήψεων» Παύλος.
Ο Παύλος παρουσιάστηκε με τον μη Ιουδαίο (ίσως Έλληνα) Τίτο από την Αντιόχεια, και αντιμετωπίστηκε σαν/ως κατηγορούμενος. Οι εξ Ιουδαίων απαίτησαν να γίνει περιτομή στον Τίτο, την οποία αρνήθηκαν κάθετα και ο ίδιος και ο Παύλος.
Ο Παύλος ζήτησε να αναγνωριστεί ο ίδιος ως Απόστολος του Ιησού. Ο Πέτρος ζήτησε να βρεθεί συμβιβαστική λύση. Κατέληξαν στα εξής:
- Ο Παύλος να κηρύσσει «στα έθνη». Οι Απόστολοι στους «περιτμημένους».
- Οι «εξ εθνών» να μην περιτέμνωνται, αλλά να ακολουθούν τις διατροφικές απαγορεύσεις του Νόμου.
- Όλες οι Εκκλησίες να στέλνουν κάποιον «οικονομική συνεισφορά» στην Εκκλησία των Ιεροσολύμων.
Ουσιαστικά, πέρα από τους συμβιβασμούς, επρόκειτο για νίκη του Παύλου, αφού πρακτικά οι «εθνικοί Χριστιανοί» απαλλάχθηκαν από την υποχρέωση της τήρησης του Νόμου.
Το 49 μ.Χ., όταν ο Πέτρος επισκέφθηκε την Αντιόχεια, στο «γεύμα αγάπης» που παρατέθηκε, υπήρξε ανοιχτή και σκληρή σύγκρουση με τον Παύλο, καθώς ο Πέτρος με την συμπεριφορά του περιφρόνησε τους «εξ Εθνών» Χριστιανούς. Ο Παύλος βγαίνει νικητής της σύγκρουσης, «βοηθούμενος» βέβαια και από το ελληνιστικό περιβάλλον της Αντιόχειας. Τα σχετικά γεγονότα αναφέρονται στην Προς Γαλάτας Επιστολή του Παύλου.
Τα επόμενα χρόνια όμως η διάσταση βαθαίνει (μήπως δεν ξεπεράστηκε ολοκληρωτικά ποτέ;) Το 58 μ.Χ. αποφασίζεται νέα Σύνοδος στα Ιεροσόλυμα. Ο Παύλος φθάνει με συνοδεία «εξ Εθνών», της οποίας προΐσταται ο Έλληνας Τρόφιμος Εφέσιος. Τους κατηγορούν για αποστασία και τους ζητούν να ομολογήσουν πίστη στον Ιουδαϊσμό. Υποχρεώνουν τον Παύλο να πάρει μαζί του τέσσερις της συνοδείας του και να περάσει μία εβδομάδα στον Ναό, με θυσίες και προσευχές.
Ο Παύλος δέχτηκε και πήρε –μεταξύ άλλων– και τον Έλληνα που αναφέρουμε παραπάνω. Πέρασε πράγματι μια βδομάδα μέσα στον Ναό, όπου όμως την τελευταία μέρα τού επιτέθηκε ο όχλος απ’ έξω, κατηγορώντας τον ότι έβαλε ειδωλολάτρες μέσα στον Ναό. Γλίτωσε το λιντσάρισμα χάρη στην επέμβαση Ρωμαίων στρατιωτών.
Ο Παύλος, αν και φαινομενικά δήλωσε κάποιου είδους «υποταγή» στον Ιουδαϊσμό, πέτυχε αφ’ ενός να μην χωριστούν οι Εκκλησίες και αφ’ ετέρου να λογίζονται ως Απόστολοι του Ιησού όλοι όσοι κηρύττουν τη διδασκαλία Του – κατά συνέπεια, και αυτός ο ίδιος και όλοι οι μη Ιουδαίοι Απόστολοι. Άρα, πέτυχε πρακτικά αυτά που ήθελε να πετύχει. Οι δεσμοί Χριστιανισμού-Ιουδαϊσμού πρακτικά αρχίζουν να αποκόπτονται.
Με τα χρόνια, οι ιουδαΐζοντες Χριστιανοί κατήντησαν αίρεση, οι λεγόμενοι Εβιωνίτες. Αυτό συνέβη με τρόπο απόλυτα φυσικό, καθώς ο χριστιανικός οργανισμός τούς απέβαλλε ως ξένο, μη συμβατό σώμα.
Η τελική «επικύρωση» της ασυμβατότητος έρχεται το 325, με την Σύνοδο τη Νικαίας, η οποία καταργεί τον κοινό εορτασμό της Αναστάσεως με το ιουδαϊκό Πάσχα.
ΠΗΓΕΣ
• Η Καινή Διαθήκη
• Γεωργίου Κ. Γεωργαλά, Ορθοδοξίας Απο-ιουδαϊσμός
• R. Bultman, Ύπαρξη και Πίστη
• Σάββα Αγουρίδη, Ο Χριστιανισμός μεταξύ Ιουδαϊσμού και Ελληνισμού
• Ε.Ρ. Sanders, Το ιστορικό πρόσωπο του Ιησού
• Σταύρος Γιαγκάζογλου, Το βιβλιοκό πλαίσιο της συνάντησης Ελληνισμού και Χριστιανισμού, στον ιστότοπο: www.dide.ach.sch.gr/thriskeftika/share/syang_diathematiki_gg.doc
Περιοδικό "Άβατον"

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση