Ο ρόλος της Βουλγαρίας στο ζήτημα των Σκοπίων

Μακεδονία «Σχολείο Ελευθερίας»

«Η Μακεδονία είναι ένα απέραντο στάδιο, όπου γυμνάζονται οι Έλληνες, παλαίβοντας με βουλγάρους και άλλους πολεμιστές ... Η Μακεδονία είναι Σχολείο Ελευθερίας, σχολείο, που φτειάνει ελεύθερους». Τα λόγια του μεγάλου Έλληνα – Ρωμιού Ίωνα Δραγούμη φαντάζουν σήμερα πιο επίκαιρα για τον Ελληνισμό παρά ποτέ.
Η νέα κινητικότητα στο «Μακεδονικό» ζήτημα, γιατί περί αυτού πρόκειται – ως μέρος ενός ευρύτερου «Ανατολικού» ζητήματος, το οποίο δεν έκλεισε ποτέ απλά άλλαξε μορφή καθώς και ‘ονόματα’ των πρωταγωνιστών του, καταδεικνύει του λόγου το αληθές.

Οι σύγχρονοι, κατά Δραγούμη, ‘Βούλγαροι’ καθώς και οι άλλοι ‘πολεμιστές’ θα μπορούσαν να συγκριθούν με το Σλάβικο στοιχείο των Σκοπίων και τον Αλβανικό αναθεωρητισμό στην ευρύτερη περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων αντιστοίχως. Το κρατίδιο από την...εποχή της ανεξαρτητοποιήσεως του, έχει γίνει το πεδίο μάχης τριών κυρίως αναθεωρητικών ταυτοτήτων, της Αλβανικής, της Σλαβο-«Μακεδονικής» και της Βουλγάρικης. Το ποια θα επικρατήσει είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την μακροπρόθεσμη ασφάλεια της χώρας μας. Η πιθανότητα επικράτησης της Σλαβο-«Μακεδονικής» ιδεολογίας θα εξαρτηθεί κυρίως από τις εξελίξεις στο Κοσσυφοπέδιο-Μετόχια και τον Αλβανικό αναθεωρητισμό. Η ανεξαρτητοποίηση της περιοχής έχει ανοίξει τον ασκό του Αιόλου για την κατάσταση στα Δυτικά Σκόπια και όχι μόνο όπως τα γεγονότα στην Γεωργία καταμαρτυρούν. Αποτέλεσμα θα είναι το Σλαβικό στοιχείο, να βρεθεί βαλλόμενο και να ζητήσει προστασία, εκτός από τις ΗΠΑ, και από τις γειτονικές του χώρες. Και εδώ ελλοχεύει ο μεγάλος κίνδυνος για την Ελλάδα. Άμα οι … ‘Δραγούμιοι’ ‘πολεμιστές’ αποσταθεροποιήσουν τα Σκόπια και η Ελλάς ουσιαστικά καταφέρει να τα απομονώσει από τους Ευρω-Ατλαντικούς θεσμούς, οι ‘Βούλγαροι’ των Σκοπίων ίσως αποφασίσουν πως θα ήταν καλύτερα να γίνουν Βούλγαροι ‘κανονικοί’. Επιπροσθέτως η πρόσφατη αναγνώριση του Κοσσυφοπεδίου-Μετόχια ως ανεξάρτητου κράτους οι ούτως ή άλλως προβληματικές σχέσεις με την Σερβία έχουν διαρραγεί. Με λίγα λόγια ο μακροπρόθεσμος κίνδυνος να δούμε ένα Βουλγαρικό κρατίδιο στα βόρεια σύνορά μας δεν είναι αμελητέος και θα πρέπει να διερευνηθεί το σενάριο αυτό επισταμένως από την χώρα μας.
Χιλιάδες Σκοπιανοί κρατούν Βουλγαρικά διαβατήρια τα οποία έχουν μεγάλη ζήτηση και λόγω της εισόδου της χώρας αυτής στην ΕΕ. Η Βουλγαρία αναγνωρίζει το κράτος αυτό με το όνομα «Μακεδονία», αλλά μόνο ως γεωγραφικό όρο. Την εθνικότητα των Σλάβων κατοίκων των Σκοπίων την θεωρεί ‘Βουλγάρικη’. Με άλλα λόγια η Σόφια έχει αναγνωρίσει την αποκοπή του κομματιού αυτού από την Σερβία αλλά δεν το αναγνωρίζει ως αυθύπαρκτη οντότητα επειδή το θεωρεί ‘Βουλγαρία’ και πιθανότατα προσβλέπει σε μελλοντικές εξελίξεις. Υπό το ιστορικό πρίσμα το μεσαιωνικό Βουλγάρικο κράτος που αντιμετώπισε την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κατά τον 10ο και 11ο αιώνα είχε το κέντρο του στην ευρύτερη περιοχή των Σκοπίων και Αχρίδας. Ας θυμηθούμε που ακριβώς είναι το Κλειδί όπου ο Βασίλειος ο Β’ κατέλαβε το 1014 και με αυτό τον τρόπο ουσιαστικά διέλυσε το κράτος του Βούλγαρου ηγεμόνα Σαμουήλ. Η ιδιοποίηση της Βουλγάρικης ιστορίας από τους Σκοπιανούς και η ‘βάφτισή’ της σε «Μακεδονική» είναι αρκετά εύκολη και βολική κυρίως γιατί οι Βουλγάρικες φιλοδοξίες ανά τους αιώνες ήταν στενά συνδεδεμένες με την έξοδο στο Αιγαίο και την Θεσσαλονίκη. Ουσιαστικά το «Σλαβομακεδονικό» ιδεολόγημα ενεργοποιήθηκε και λειτούργησε ως ‘όχημα’ του Βουλγαρικού επεκτατισμού. Μόνο από κάποιο σημείο και ύστερα αυτό το ιδεολόγημα άρχισε να ‘ανεξαρτητοποιείται’ από τους ‘μητρικούς’ σκοπούς και προσπάθησε να ακολουθήσει μία αυθύπαρκτη πορεία. Αν στην σημερινή εποχή αυτό το ιδεολόγημα αποφασίσει πως λόγω της Αλβανικής και Ελληνικής πίεσης δεν μπορεί να λειτουργήσει είναι πιθανό να ‘θυμηθεί’ τις ‘ρίζες’ του. Ο ‘Σαμουήλ’ και οι ‘Κομιτατζήδες’ για τους Σκοπιανούς μπορεί να ξαναγίνουν ‘Βούλγαροι’. Το πλεονέκτημα των Σκοπίων με την κίνηση αυτή θα είναι το να αποκτήσουν έναν τοπικό προστάτη και συγχρόνως να κρατήσουν εν ενεργεία τα αλυτρωτικά τους αντανακλαστικά αφού το raison d’ etre του Βουλγαρο-«Μακεδονικού» ιδεολογήματος είναι η επέκταση προς Νότο. Οι Σλάβοι των Σκοπίων λοιπόν διαθέτουν τα ιστορικά, ‘εθνολογικά’ και πρακτικά εχέγγυα να κοιτάξουν κάποια στιγμή προς την Σόφια κάτι που η Βουλγαρία δεν πρόκειται να αγνοήσει. Σε μία τέτοια περίπτωση η πιθανότητα στα βόρεια σύνορά μας να έχουμε μόνο το Αλβανικό και το Βουλγάρικο στοιχείο το οποίο θα κρατά και το ...Κλειδί της κοιλάδας του Αξιού είναι μεγάλη.
Μία μακροσκοπική γεωπολιτική ματιά στο γίγνεσθαι της πολυτάραχης περιοχής μας δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός Βουλγάρικού ‘παραρτήματος’ αλλά αντιθέτως το υπονοεί αν όχι το καταδεικνύει. Στην χερσόνησο του Αίμου υπάρχουν μεγάλες ‘μητρικές’ πολιτικές οντότητες οι οποίες δεν αντιστοιχούν πλήρως στον εθνοτικό χάρτη μίας ούτως ή άλλως αρκετά εθνικά και ιστορικά περίπλοκης περιοχής. Λόγω των εσωτερικών προβλημάτων τα οποία δημιούργησαν οι αναδυόμενοι εθνικισμοί καθώς και των εξωτερικών επεμβάσεων έχει ‘κατοχυρωθεί’ η πρακτική να δημιουργούνται μικρότερα κρατίδια παρά να μεγαλώνουν οι ‘μητέρες παρτίδες’. Η πρακτική αυτή ξεκίνησε με το δίπολο Ελλάς – Κύπρος. Μετά το 1974 και την εισβολή στην μεγαλόνησο η Τουρκία απέκτησε και αυτή ένα δικό της θνησιγενές μόρφωμα. Το παράδειγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία παρά τις αντιξοότητες ‘στάθηκε στα πόδια της’ και προόδευσε φαίνεται πως ‘ενέπνευσε’ τους διαμορφωτές του διεθνούς συστήματος και από τότε σε κάθε σύγκρουση στην περιοχή μας άρχισαν να δίνουν την ιδία λύση. Έτσι, η Σερβία έχει ‘αποκτήσει’ το Σερβικό τμήμα της Βοσνίας καθώς και το Μαυροβούνιο. Η Αλβανία το ‘Κόσσοβο’ και η Κροατία τον Κροατικό τομέα της Βοσνίας. Η Βουλγαρία είναι το μόνο ‘μεγάλο’ κράτος του Αίμου το οποίο αγωνίζεται να αποκτήσει και αυτή το δικό της ‘παράρτημα’ το οποίο δεν θα μπορούσε να είναι κάτι άλλο εκτός από ένα Σλαβο-«Μακεδονικό» εκβουλγαρισμένο κομμάτι, το μεγαλύτερο βέβαια, των Σκοπίων.
Κάποια πρώτα συμπεράσματα που θα μπορούσαν αν εξαχθούν από τις σύντομες αυτές επισημάνσεις θα μπορούσαν να είναι τα ακόλουθα:
1. Η Ελλάς θα πρέπει να εξασφαλίσει την ανεξαρτησία των Σκοπίων έναντι κάθε τιμήματος εκτός της αναγνώρισής του με το Συνταγματικό του όνομα καθώς και με τα συν αυτό επακόλουθα ‘τοξικά’ τα οποία αυτή η αναγνώριση συμπεριλαμβάνει δηλαδή της υπάρξεως γλώσσας, κουλτούρας και εθνότητας. Εκτός των άλλων, τυχών αναγνώριση με το συνταγματικό όνομα ουσιαστικά νομιμοποιούμε και την Βουλγαρία να εγείρει αξιώσεις αφού θεωρεί τα Σκόπια ως μέρος του ιστορικού και πολιτισμικού της ‘μακεδονικού’ χώρου. Μία Σκοπιανή ‘Μακεδονία’ είναι λάθος ... μία Βουλγάρικη ‘Μακεδονία’ θα ήταν καταστροφική για το μέλλον.
2. Αν τα Σκόπια δεν καταφέρουν να μείνουν ενωμένα η Ελλάς δεν θα πρέπει με κανένα τρόπο και έναντι οιουδήποτε τιμήματος να επιτρέψει να αποκτήσουν κοινά σύνορα το Αλβανικό και το Βουλγάρικο στοιχείο. Στην προκειμένη περίπτωση η Ελλάς θα πρέπει να βάλει και την Σερβία στο ‘παιχνίδι’ έτσι ώστε ο κάθετος άξονας Βελιγραδίου-Αθήνας να εξισορροπήσει κάθε δυνητική προσπάθεια ενός άξονος Σόφιας- Πρίστινας(;) ή/και Τιράνων προς περαιτέρω αποσταθεροποίηση της περιοχής. Γεωπολιτικοί λόγοι υπαγορεύουν να μην δεχτούμε έναν διαμοιρασμό των Σκοπίων αδιαμαρτύρητα και χωρίς τις ενδεδειγμένες πρωτοβουλίες από μέρους μας. Η Ελλάς θα πρέπει να ενεργοποιήσει όλα τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα στην περιοχή και αυτά είναι πολλά, και κυρίως θα πρέπει να αξιοποιήσει το Ελληνικό ή δυνητικώς Ελληνικό στοιχείο στα Σκόπια το οποίο έχει παραμελήσει και υποβαθμίσει τα τελευταία χρόνια συστηματικά. Η δράσεις αυτές δεν θα πρέπει να εκληφθούν ως αποσταθεροποιητικός παράγοντας του κρατιδίου αλλά ως ένας παράγοντας ‘ασφαλείας’ της χώρας μας σε περίπτωση που το μόρφωμα αυτό διαλυθεί.
Το ‘σχολείο’ της Μακεδονίας λοιπόν μας «φτείανει ελεύθερους» γιατί μόνο με την λύση του «Μακεδονικού» θα επέλθει η ειρήνη και η τάξη στην περιοχή. Αρκεί εμείς σε αυτό το ‘σχολείο’ να μπορέσουμε να ‘διαβάσουμε’ σωστά τα κελεύσματα της Ιστορίας και της Γεωπολιτικής έτσι ώστε να πορευτούμε όσον γίνεται ασφαλέστερα προς το μέλλον.

Γεώργιος Κ. Φίλης (ΒΑ, ΜΑ)
Διεθνολόγος – Οικονομολόγος
Υποψήφιος Διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων
Παν/μιου Durham (UK)

Από InfognomonPolitics

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση