Το μέλλον της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας

Και το παράδειγμα του Ιράν

Του Paul Iddon

Η Τουρκία προχωρεί σε εκτεταμένες αναβαθμίσεις του στόλου των μαχητικών αεροσκαφών F-16, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της πολεμικής αεροπορίας της. Τέτοιες προσπάθειες είναι αναμφίβολα απαραίτητες επειδή η Άγκυρα θα αργήσει πολύ καιρό να προμηθευτεί αναβαθμίσεις πέμπτης γενιάς.

Ο επικεφαλής της τουρκικής Αμυντικής Βιομηχανίας, SSB, ο Ismail Demir, επιβεβαίωσε πρόσφατα ότι η Τουρκία κάνει διαρθρωτικές βελτιώσεις για να επιμηκύνει τη διάρκεια ζωής των παλαιότερων F-16, και συγκεκριμένα όσων περιλαμβάνονται στην έκδοση 30 που άρχισε να λαμβάνει για πρώτη φορά στα τέλη της δεκαετίας του 1980 από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο Demir έγραψε στο Twitter ότι αυτές οι δομικές αναβαθμίσεις θα επεκτείνουν ουσιαστικά τη διάρκεια ζωής των αεροσκαφών αυτών από 8.000 ώρες πτήσης σε 12.000. Είπε επίσης ότι το πρότζεκτ θα περιλαμβάνει "την αναθεώρηση 1.200 έως 1.500 δομικών εξαρτημάτων ανά αεροσκάφος".

Η τουρκική πολεμική αεροπορία διαθέτει πάνω από 200 F-16, από τις εκδόσεις Block 30 έως τις πιο σύγχρονες Block 50. Είναι ο τρίτος μεγαλύτερος χρήστης F-16 στον πλανήτη πίσω από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ, και μία από τις πέντε χώρες εκτός από τις ΗΠΑ που κατασκευάζει στη χώρα της τμήματα αυτού του εμβληματικού μαχητικού αεροσκάφους.

Ωστόσο, οι σοβαρές ελλείψεις προμηθειών θα μπορούσαν να αναγκάσουν την Τουρκία παρά να διατηρήσει αυτά τα μαχητικά αεροσκάφη για πολύ περισσότερο από ό,τι είχε προγραμματίσει.

Η τουρκική πολεμική αεροπορία είχε προηγουμένως αναζητήσει να αγοράσει από τις ΗΠΑ έως και 100 stealth μαχητικά F-35A Lightning II πέμπτης γενιάς. Αυτά αναμενόταν να αντικαταστήσουν το στόλο των παλαιών F-4E Phantom II και μερικά από τα παλαιότερα Block 30 F-16 που αναβαθμίζει σήμερα.

Δυστυχώς για την Τουρκία, αποβλήθηκε από το πρόγραμμα F-35 Joint Strike Fighter το 2019 από τις ΗΠΑ για την αμφιλεγόμενη αγορά του προηγμένου ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400. Μάλιστα, πιο πρόσφατα, οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν κυρώσεις στην SSB, μαζί με απαγόρευση έκδοσης βίζας για τον ίδιο τον Demir, τον Δεκέμβριο του 2020, για τις εν λόγω συμβάσεις με τη Ρωσία.

Επιπλέον, το Κογκρέσο των ΗΠΑ έχει "παγώσει" τις πωλήσεις οπλικών συστημάτων και εξοπλισμού στην Τουρκία από τα μέσα του 2018, στα οποία περιλαμβάνονται οι αναβαθμίσεις των τουρκικών F-16. Επίσης, οι πιο πρόσφατες κυρώσεις σημαίνουν ότι μάλλον η Τουρκία δεν μπορεί να περιμένει από τις ΗΠΑ να βοηθήσουν στην αναβάθμιση πολλών από τα F-16 Block 70/72 Viper, την οποία έχει αναλάβει σήμερα η Lockheed Martin για το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού στόλου F-16.

Φυσικά, τίποτα από αυτά δεν σημαίνει ότι τα F-16 της Τουρκίας θα παροπλιστούν. Όπως σημείωσε πρόσφατα ο Τούρκος δημοσιογράφος, Burak Bekdil: "Η Turkish Aerospace Industries μπορεί να εξασφαλίσει στα F-16 δομικές αναβαθμίσεις, η Turkish Engine Industries μπορεί να προσφέρει λύσεις για συντήρηση και επισκευές κινητήρων, και η Aselsan να εκσυγχρονίσει την αεροηλεκτρονική όπου απαιτείται".

Με άλλα λόγια, ακόμη και με το "πάγωμα" των ΗΠΑ ή το πλήρες εμπάργκο στη συντήρηση και την τεχνική βοήθεια, κάτι που η Άγκυρα πιθανότατα ανέμενε πριν από την παράδοση των S-400, καθώς φέρεται να έχει αποθηκεύσει ανταλλακτικά για F-16, τα F-16 της Τουρκίας θα παραμείνουν επιχειρησιακά για τα επόμενα χρόνια. Αλλά ακόμη και τότε, ο χρόνος αναπόφευκτα θα τα επηρεάσει. Ο Bekdil προβλέπει ότι το μεγαλύτερο μέρος του στόλου της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας, ιδίως εκείνων των ηλικιωμένων Block 30, θα πρέπει να καταργηθεί στα επόμενα 10-15 χρόνια.

Εν τω μεταξύ, η Τουρκία έχει πολύ λίγες επιλογές για να προμηθευτεί αεροσκάφη πέμπτης γενιάς από άλλες πηγές. Η αγορά ρωσικών Su-57 θα αύξανε περαιτέρω τον ανταγωνισμό με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ. Παρ' όλα αυτά, το συγκεκριμένο αεροπλάνο είναι απίθανο να εξαχθεί σε σημαντικό αριθμό στην Τουρκία για πολλά χρόνια ακόμη. Επιπλέον, το εγχώριο μαχητικό πέμπτης γενιάς της Τουρκίας, το TF-X, δεν αναμένεται επίσης να αναπτυχθεί πλήρως αυτήν τη δεκαετία. Συνεπώς, οι επιλογές της Άγκυρας για ένα μαχητικό πέμπτης γενιάς περιορίζονται, τουλάχιστον, αυστηρά στο άμεσο μέλλον.

Ίσως, λοιπόν, η τουρκική πολεμική αεροπορία να αρχίσει σιγά σιγά να μιμείται το ιρανικό παράδειγμα.

Τη δεκαετία του 1970, υπό την εξουσία του τελευταίου Σάχη, το Ιράν απέκτησε έναν τεράστιο και εξαιρετικά εξελιγμένο στόλο μαχητικών αεροσκαφών, μεταξύ άλλων προηγμένων οπλικών συστημάτων, ο οποίος ανταγωνιζόταν μόνο εκείνον του Ισραήλ στην ευρύτερη περιοχή, εκείνη την εποχή. Ο στόλος αποτελείτο από εξαιρετικά προηγμένα F-14 Tomcats τέταρτης γενιάς, αναμφίβολα το πιο θανατηφόρο αεροσκάφος εκείνη την εποχή, μαζί με μεγάλο αριθμό F-4 και F-5 Tiger II.

Ο Σάχης παρήγειλε επίσης 160 F-16 και εξέφρασε το ενδιαφέρον του να αγοράσει 140 ακόμη. Κατά πάσα πιθανότητα θα αντικαθιστούσαν σταδιακά τα F-4 και F-5 του Ιράν μεταξύ της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Αυτό, φυσικά, θα συνέβαινε αν δεν είχε λάβει χώρα η επανάσταση του 1979 και η επακόλουθη κατάρρευση των μέχρι τότε στενών σχέσεων ΗΠΑ-Ιράν.

Τελικά δεν παραδόθηκε ούτε ένα F-16 στο Ιράν.

Υπό το εμπάργκο όπλων, το Ιράν κατάφερε να διατηρήσει σημαντικό αριθμό από τα 79, από τα 80 που είχαν παραγγελθεί πριν από την επανάσταση, F-14, παρά τους χρονικά αναξιόπιστους κινητήρες TF30. Αυτό ήταν εντυπωσιακό, δεδομένου ότι η Ισλαμική Δημοκρατία δεν κληρονόμησε καμία ουσιαστική ικανότητα τοπικής κατασκευής ανταλλακτικών για αυτά τα αεροσκάφη. Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, έχει αποκτήσει την ικανότητα να κατασκευάζει τμήματα του F-16 αφού άρχισε να προμηθεύεται αυτά τα αεροσκάφη τέταρτης γενιάς το 1987.

Παρ' όλα αυτά, η Τεχεράνη τα κατάφερε, καταφεύγοντας σε "κανιβαλισμό" ορισμένων προσγειωμένων αεροσκαφών F-14 για ανταλλακτικά, με στόχο να κρατήσει μάχιμα αυτά τα αεροσκάφη. Ένα πολύ σημαντικό στατιστικό στοιχείο στο βιβλίο του εμπειρογνώμονα της στρατιωτικής αεροπορίας, Tom Cooper, για αυτά τα μαχητικά αεροσκάφη ήταν ότι κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν-Ιράκ, κάθε ιρανικό Tomcat χρειαζόταν μέση συντήρηση 400 ωρών για κάθε ώρα πτήσης!

Σήμερα, πάνω από 40 χρόνια μετά τις αγορές του Σάχη, το Ιράν εξακολουθεί να έχει αξιόμαχα F-14. Έχουν υποβληθεί σε πολλές αναθεωρήσεις συντήρησης, τροποποιήσεις και αναβαθμίσεις με την πάροδο των ετών. Ίσως στη δεκαετία του 2030, πολλά από τα σημερινά Block 50 F-16 της Τουρκίας να εξακολουθήσουν να είναι στην πρώτη γραμμή, έχοντας εξοπλιστεί με εξαρτήματα και οπλικά συστήματα κατασκευασμένα στην Τουρκία.

Ενώ το Ιράν προμηθεύτηκε έναν αρκετά μεγάλο στόλο ρωσικών MiG-29 Fulcrums, τέταρτης γενιάς, τη δεκαετία του 1990, μεγάλο μέρος του αποθέματος της ιρανικής πολεμικής αεροπορίας μέχρι σήμερα εξακολουθεί σε μεγάλο βαθμό να στηρίζεται στις εξαγορές του Σάχη. Παρομοίως, ενώ η Τουρκία ενδέχεται τελικά να διακινδυνεύσει να αγοράσει μαχητικά Su-35 από τη Ρωσία, ειδικά εάν οι αμυντικοί δεσμοί με τις ΗΠΑ και τη Δύση πληγούν περισσότερο, αυτά τα μαχητικά θα μπορούσαν πιθανότατα να συμπληρώσουν παρά να αντικαταστήσουν πλήρως τον τουρκικό στόλο F-16.

Capital

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση