Το "χαρτί" της Ρωσίας καθορίζει την πολιτική σκηνή της Σερβίας

Του Vuk Vuksanovic

Η Ρωσία και η Σερβία αυτό το διάστημα έχουν συχνή ανταλλαγή επισκέψεων σε υψηλό επίπεδο. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Sergei Lavrov επισκέφθηκε τη Σερβία στις 18 Ιουνίου και έξι ημέρες αργότερα ο Σέρβος πρόεδρος Aleksandar Vucic θα επισκεφθεί τη Μόσχα για να βρεθεί στην αναβληθείσα παρέλαση για την Ημέρα της Νίκης που σηματοδοτεί τη σοβιετική νίκη στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο μεσοδιάστημα, έλαβαν χώρα οι κοινοβουλευτικές εκλογές στη Σερβία, στις 21 Ιουνίου. Αυτό δεν αποτελεί σύμπτωση: η Ρωσία διαδραματίζει έναν μεγάλο ρόλο στη σερβική πολιτική.

Η σημασία της εγχώριας πολιτικής στη σερβό-ρωσικής εταιρικής σχέσης, αγνοείται από πολλούς στη Δύση. Οι Σέρβοι πολιτικοί πρέπει να διατηρήσουν τη Ρωσία στο πλευρό τους προκειμένου να μείνουν ανταγωνιστικοί στην πολιτική αγορά. Αυτή είναι η ισχυρή επίδραση που εξακολουθεί να έχει το ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου στην σερβική πολιτική και στη δημοτικότητα της Ρωσίας στη σερβική κοινή γνώμη.

Το Κοσσυφοπέδιο παραμένει ένα από τα πιο συναισθηματικά ζητήματα στη Σερβία. Κάθε νέα κυβέρνηση στη Σερβία πρέπει να εφαρμόσει μια αυστηρή αντί-αποσχιστική πολιτική για να προσπαθήσει να σώσει το κύρος της αναφορικά με το ζήτημα και να κατευνάσει τους Σέρβους ψηφοφόρους. Αυτό αφήνει τη Σερβία κλειδωμένη στη συνεργασία της με τη Ρωσία, της οποίας το βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ αποτρέπει την ευρύτερη αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου. Όσο η διαφωνία του Κοσσυφοπεδίου παραμένει καθοριστικός παράγοντας στη σερβική πολιτική, κάθε σερβική κυβέρνηση χρειάζεται μια ανοιχτή πόρτα στη Μόσχα.


Τόσο ο απεσταλμένος του Trump για τον διάλογο Σερβίας-Κοσσυφοπεδίου, Richard Grenell, και ο προσφάτως διορισμένος ειδικός εκπρόσωπος της ΕΕ για τον διάλογο Βελιγραδίου-Πρίστινας, Miroslav Lajcak, αναμένουν επίλυση της διαφωνίας Κοσσυφοπεδίου-Σερβίας. Αυτό δεν θα είναι εύκολο για το Βελιγράδι, και θα είναι δύσκολο για τον Vucic και τη σερβική κυβέρνηση να το "πουλήσει” στο εσωτερικό, όπως αναγνώρισε ο Σέρβος πρόεδρος σε πρόσφατο ανακοινωθέν.

"Έχουμε μπροστά μας έξι μήνες σκληρής πολιτικής μάχης για τα εθνικά μας συμφέροντα σε Κοσσυφοπέδιο και Μετόχια (το σερβικό όνομα για το σημερινό κράτος του Κοσσυφοπεδίου), και για τα δικαιώματα των πολιτών μας εκεί. Για εμάς, δεν υπάρχει ευτυχής λύση εκεί, ό,τι και να είναι. Δεν μπορούμε να είμαστε ιδιαιτέρως ευχαριστημένοι. Δεν μπορώ να πω ψέματα στους ανθρώπους”, έχει δηλώσει ο πρόεδρος.

Ο Vucic επομένως, θα παίξει το ρωσικό χαρτί για να συνάψει μια λιγότερο επώδυνη πολιτικά συμφωνία αναφορικά με το Κοσσυφοπέδιο. Ο Σέρβος πρόεδρος χρειάζεται να δείξει στον λαό του πως όποια λύση και αν διαπραγματευτεί, έχει τη ρωσική στήριξη, κάνοντάς την πιο αποδεκτή στους Σέρβους ψηφοφόρους. Εάν ο Putin εμπόδιζε οποιαδήποτε συμφωνία, ο Vucic θα είχε πρόβλημα, καθώς οι Σέρβοι πολίτες θα το εκλάμβαναν ότι η Μόσχα είναι πιο σταθερή στην υπεράσπιση του Κοσσυφοπεδίου από ό,τι η ίδια η σερβική ηγεσία.

Αυτή η δυναμική είναι το αποτέλεσμα της αυξημένης δημοτικότητας που απολαμβάνουν η Ρωσία και ο Putin στη Σερβία, όπου ο Putin παραμένει ο πιο δημοφιλής ξένος ηγέτης. Η πλειονότητα των Σέρβων πιστεύει λανθασμένα ότι η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος δωρητής της Σερβίας, αντί της ΕΕ. Ωστόσο, ενώ η δημοτικότητα της Ρωσίας στη Σερβία είναι το προϊόν της μνήμης των δυτικών παρεμβάσεων στη δεκαετία του 1990 και μιας αντίδρασης στην ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου, στις δημοσκοπήσεις οι Σέρβοι δείχνουν μια έντονη τάση προς τη Δύση σε θέματα οικονομικής ευημερίας, εκπαίδευσης και υγείας.

Δεδομένων αυτών των συγκρουόμενων συναισθημάτων, τα σερβικά πολιτικά κόμματα χρησιμοποιούν τη Ρωσία για να κερδίζουν ψήφους τόσο των φιλο-Ρώσων όσο και των φιλό-Ευρωπαίων Σέρβων. Οι συναισθηματικές εκδηλώσεις προς Ρώσους αξιωματούχους που επισκέπτονται το Βελιγράδι, συχνά στοχεύουν περισσότερο προς το σερβικό κοινό παρά στους ίδιους τους Ρώσους επισκέπτες. Το 2014, καθώς η Δύση πανικοβλήθηκε για τον ρόλο της Ρωσίας στην ουκρανική σύγκρουση, ο Putin ήταν ένας τιμητικός προσκεκλημένος σε μια στρατιωτική παρέλαση που σηματοδοτούσε την 70η επέτειο της απελευθέρωσης του Βελιγραδίου από την κατοχή των Ναζί. Τον Ιανουάριο του 2019, 120.000 Σέρβοι συγκεντρώθηκαν μπροστά στην εκκλησία του Αγίου Σάββα στο Βελιγράδι, για να καλωσορίσουν τον Putin.

Για τον Vucic και το Σερβικό Προοδευτικό Κόμμα του (SNS), η ρωσική στήριξη είναι ένα ισχυρό πλεονέκτημα στο εσωτερικό. Αυτό είναι προφανές από διακρατικές επισκέψεις που συμπίπτουν με τις εκλογές στη Σερβία. Ο Vucic επισκέφθηκε τον Putin στη Μόσχα λίγες ημέρες πριν από τις προεδρικές εκλογές του Απριλίου 2017 τις οποίες κέρδισε. Τον Μάρτιο του 2014, ο Vucic επισκέφθηκε επίσης τη Μόσχα μεταξύ των σερβικών κοινοβουλευτικών εκλογών και έγινε πρωθυπουργός της νέας σερβικής κυβέρνησης. Μετά από τις σερβικές κοινοβουλευτικές εκλογές τον Μάιο του 2016, επισκέφθηκε ξανά τη Μόσχα.

Τώρα ο Vucic θέλει να εκμεταλλευτεί ξανά ένα νέο γύρο κρατικών επισκέψεων για να εκμεταλλευτεί την δημοτικότητα που έχουν ο Putin και η Ρωσία μεταξύ των ψηφοφόρων της SNS, δείχνοντας ότι έχει τη στήριξη της Ρωσίας. Αυτή η στήριξη θα είναι ένα πολύτιμο asset, καθώς οι εκλογές θα διεξαχθούν σε μια ατμόσφαιρα υψηλής πολιτικής έντασης, και όχι μόνο εξαιτίας του Κοσσυφοπεδίου. Η Σερβία καταπολέμησε την πανδημία με δρακόντια μέτρα περιλαμβάνοντας απαγόρευση κυκλοφορίας και κατάσταση έκτακτης ανάγκης, και η σερβική οικονομία πλήττεται σοβαρά. Οι ανησυχίες είναι μεγάλες.

Ο κατάλογος των σερβικών πολιτικών δεινών δεν τελειώνει εδώ. Η χρονική συγκυρία των εκλογών τόσο κοντά με το τέλος της κατάστασης έκτακτης ανάγκης δίνει στο κυβερνών κόμμα SNS ένα πλεονέκτημα έναντι της αντιπολίτευσης. Η κυριαρχία του Vucic και του κόμματός του, έχει ωθήσει το Freedom House να χαρακτηρίσει την Σερβία ως ένα υβριδικό κράτος αντί μιας δημοκρατίας, στο πιο πρόσφατο report του, μια απόφαση η οποία καταγγέλθηκε από τη σερβική κυβέρνηση. Στο μεταξύ, η πλειονότητα των κομμάτων της σερβικής αντιπολίτευσης επρόκειτο να μποϋκοτάρει τις εκλογές, απαιτώντας πιο δίκαιες εκλογικές συνθήκες και ενισχύει έτσι την ατμόσφαιρα της έντονης πόλωσης μεταξύ της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης. Η αντιπολίτευση είναι διαιρεμένη μεταξύ εκείνων των κομμάτων που μποϋκοτάρουν τις εκλογές και εκείνων που δεν το κάνουν, ρίχνοντας λάδι στη φωτιά.

Η τρέχουσα κυριαρχία του Vucic είναι τόσο έντονη που ο ίδιος αναμενόταν να κερδίσει ανεξαρτήτως των εκλογικών συνθηκών που θα επικρατούσαν. ωστόσο, εν μέσω πολιτικής αναταραχής με αφορμή τις εκλογές και παρά το γεγονός ότι η ρωσική επιρροή στα Βαλκάνια έχει αποδειχθεί περιορισμένη, το παρατεταμένο ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου και το γεγονός ότι η Ρωσία "πουλάει” μεταξύ των Σέρβων ψηφοφόρων, θα οδηγήσει τον Vucic να στραφεί για άλλη μια φορά στη στήριξη της Ρωσιας.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση