Γιατί η Διάσκεψη του Βερολίνου δεν λύνει την κρίση στη Λιβύη

Λίγες ώρες πριν από την κινητοποίηση των μεγάλων δυνάμεων και την σύγκλιση της Διάσκεψης του Βερολίνου, στις 19 Ιανουαρίου, προκειμένου να συζητηθούν τρόποι τερματισμού της σύγκρουσης στη Λιβύη, ένας από τους μεγάλους «παίκτες», ο Εθνικός Λιβυκός Στρατός (LNA) έκανε μια σημαντική ανακοίνωση: κλείνουν οι πέντε μεγάλοι τερματικοί σταθμοί εξαγωγής πετρελαίου στην ανατολική Λιβύη. Λίγο μετά, ο LNA σταμάτησε τη ροή βασικού αγωγού που συνδέει τα δυο βασικά πεδία εξόρυξης με τα λιμάνια της δυτικής Λιβύης. Με τον τρόπο αυτό τορπιλίζει την παραγωγή η οποία από το 1,15 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα περιορίζεται σε λιγότερα από 75.000 βαρέλια.

Στο τέλος, ο ηγέτης του LNA, στρατάρχης Χαλιφά Χαφτάρ πιθανότερα θα βρει κάτω από τόση πίεση που θα επαναφέρει την παραγωγή. Ακόμα πιο σημαντικό όμως είναι, το γεγονός πως η μέτρια πρόοδος στη Διάσκεψη του Βερολίνου δείχνει ότι η χώρα απέχει μήνες από οποιαδήποτε ουσιαστική πολιτική διευθέτηση στον εμφύλιο πόλεμο που τη μαστίζει. Η ειρωνεία δε είναι ότι καθώς θα πλησιάζουμε προς μια ειρηνική διευθέτηση, οι εξαγωγές πετρελαίου πιθανότατα θα γίνονται περισσότερο ασταθείς, καθώς ο LNA στις συζητήσεις του με την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας της Τρίπολης (GNA) προσπαθεί να παίξει το πλέον ισχυρό του χαρτί: την ροή πετρελαίου.


Δύσκολος ο δρόμος προς την Ειρήνη

Επιφανειακά, η Διάσκεψη του Βερολίνου έμοιαζε με επιτυχία. Οι συμμετέχοντες, περιλαμβανομένων εκπροσώπων από Αλγερία, Κίνα, Αίγυπτο, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ρωσία, Τουρκία, Δημοκρατία του Κονγκό, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), Μεγάλη Βρετανία και ΗΠΑ, υπέγραψαν ένα σχέδιο 55 σημείων για να μειωθεί η εξωτερική επιρροή στη σύγκρουση και να διευκολυνθεί η διαδικασία ειρήνευσης της οποίας ηγείται ο ΟΗΕ.

Το σχέδιο προβλέπει υποσχέσεις κάθε χώρας να σεβαστεί το εμπάργκο όπλων που έχει επιβάλει ο Οργανισμός και εκκλήσεις στο Συμβούλιο Ασφαλείας να επιβάλει κυρώσεις στις πλευρές που θα παραβιάσουν την συμφωνία κατάπαυσης πυρός και το εμπάργκο. Οι συμμετέχοντες συμφώνησαν επίσης να σεβαστούν τον Εθνικό Οργανισμό Πετρελαίου της Λιβύης ως την μοναδική εθνική πετρελαϊκή εταιρεία της χώρας.

Όλα τα παραπάνω, όμως, είναι θέματα τα οποία έχουν προταθεί, συζητηθεί και συμφωνηθεί από τους εμπλεκόμενους στον εμφύλιο και τις διεθνείς δυνάμεις στο παρελθόν. Δεν έχει υπάρξει έλλειψη ξένης στήριξης προς τους μονομάχους στον εμφύλιο, όπως έδειξε πρόσφατα η Τουρκία, η οποία έστειλε περισσότερο εξοπλισμό στη Λιβύη νωρίτερα αυτόν τον μήνα προκειμένου να στηρίξει τον GNA.

Δεν υπάρχει επίσης πραγματικός τρόπος να επιβληθεί το εμπάργκο όπλων, καθώς η Ρωσία μπορεί να βάλει βέτο σε οποιαδήποτε κύρωση εναντίον της, ενώ οι στενές στρατιωτικές σχέσεις των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ενός από τους υποστηριχτές του LNA) με τις ΗΠΑ πιθανότατα θα τα «σώσουν» από οποιονδήποτε απειλή κυρώσεων.

Επιπλέον, ο Χ. Χαφτάρ και ο πρωθυπουργός της κυβέρνησης της Τρίπολης Φαγέζ αλ Σαράζ δεν υπέγραψαν τη συμφωνία. Στην πραγματικότητα ούτε καν συναντήθηκαν στο Βερολίνο. Η γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ δήλωσε θλιμμένη για το ότι οι δυο άνδρες δεν μιλούν μεταξύ τους εξαιτίας του «μεγέθους των διαφορών» που τους χωρίζουν. Και προ ημερών ο Χαφτάρ αρνήθηκε να υπογράψει μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στην Μόσχα παρότι ο αλ Σαράζ την είχε υπογράψει και είχε αποχωρήσει.

Όπως έχουν τα πράγματα αυτή τη στιγμή, ούτε η GNA, ούτε ο LNA έχουν κίνητρο να υπογράψουν συμφωνία ειρήνης. Αν ο Χαφτάρ και οι ξένοι υποστηρικτές του αποδέχονταν οποιουδήποτε είδους μόνιμης κατάπαυσης του πυρός ή ειρηνευτική διαδικασία θα ήταν σαν να αποδέχονται ότι η εννεάμηνη επιχείρηση κατάληψης της Τρίπολης έχει αποτύχει. Επιπλέον, θα νομιμοποιούσε την GNA και αυτούς που ο LNA περιγράφει στις συζητήσεις ως «τρομοκράτες». Με τους υποστηρικτές του Χαφτάρ, όπως το Αμπου Ντάμπι να αποφεύγουν επιμελώς τέτοιες εξελίξεις, θα συμφωνήσουν παθητικά σε ειρηνευτικές συζητήσεις αν και δεν θέλουν οι διαπραγματεύσεις να τους δέσουν τα χέρια, εκτός εάν η GNA αποδεχτεί τα μαξιμαλιστικά αιτήματα του LNA, που περιλαμβάνουν την αναγνώριση του Χαφτάρ ως επικεφαλής του στρατού και την θεσμοθέτηση του LNA.

Όσον αφορά την GNA είναι σε πολύ ισχυρότερη θέση απ’ ότι πριν από δυο μήνες. Η στρατιωτική συμφωνία με την Τουρκία της έδωσε αυξημένη στήριξη. Υπάρχουν αναφορές για πιο σύγχρονους πυραύλους επιφανείας-αέρος, που θα βελτιώσουν την ικανότητά της να υπερασπιστεί τον εναέριο χώρο της Τρίπολης από τα drones που έχουν διαθέσει τα ΗΑΕ στον Χαφτάρ. Μέσω Τουρκίας υπάρχουν αναφορές ότι έως και 2.000 αντάρτες από τη Συρία έφτασαν στην Τρίπολη για να μπουν στη μάχη.

Τα παραπάνω, θα επιστρέψουν στην κυβέρνηση να κρατήσει προς το παρόν τις γραμμές άμυνας σε Τρίπολη και Μισράτα, αλλά μακροπρόθεσμα η Αγκυρα ίσως χρειαστεί να προσφέρει ακόμα μεγαλύτερη στήριξη, καθώς Κάιρο και Αμπου Ντάμπι είναι απίθανο να περιορίσουν τη στήριξη στον Χαφτάρ.

Αν και η Διάσκεψη του Βερολίνου οραματίστηκε την εγκαθίδρυση επιτροπών, περιλαμβανομένης μιας 10μελους στρατιωτικής επιτροπής μοιρασμένης (5-5) μεταξύ του LNA και της GNA για να ετοιμάσουν ένα προσχέδιο μόνιμης κατάπαυσης του πυρός, δεν είναι πιθανή μια ανακωχή που θα έχει διάρκεια. Αντίθετα, είναι ένα άτυπο modus vivendi μεταξύ των δυο πλευρών. Αυτό θα μπορούσε να κρατήσει υπό έλεγχο την πιθανότητα μια σημαντικής σύγκρουσης, αλλά η παύση των εχθροπραξιών (επίσημη ή όχι) θα είναι τόσο εύθραυστη ώστε η κλιμάκωση να μην είναι ποτέ απόμακρο σενάριο.

Stratfor
Euro2day


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση