Οι σημαίες στις πατρίδες των ανθρώπων

Του Γιάννη Σιδέρη

«Είχε φλάμπουρο όμορφο, κόκκινο και γαλάζιο,
Με το Χριστό, με το Σταυρό και με την Παναγία».
Δημοτικό τραγούδι 17ος αι.

Ημέρα μνήμης και τιμής η σημερινή, ημέρα της γαλανόλευκης που θα κυματίζει στις παρελάσεις και σε πολλά μπαλκόνια, αλλά έχουν παρέλθει οι εποχές της πηγαίας φιλοπατρίας, τότε που και οι αριστεροί στις διαδηλώσεις τη κατοχικής Αθήνας, τότε που και οι αντάρτες του ΕΛΑΣ πολεμούσαν - και - με ελληνικές σημαίες.

Τώρα στον καιρό της νέας τάξης με την αποδόμηση των εθνικών κρατών, βρίσκει εύφορο πεδίο στον κοσμοπολιτισμό του ακραίου Κέντρου και την εθνομηδενιστική Αριστερά του άκριτου δικαιωματισμού (δηλ όχι σε όλη την Αριστερά, κυρίως στην Συριζαίικη και τους αναρχομπάχαλους), η άποψη ότι οι πατρίδες είναι ξεπερασμένες, οι χώρες είναι χώροι, τα σύνορα πληγές στο πρόσωπο του πλανήτη (που λέει και η παιδική… σοβαρότητα του Βαρουφάκη), και θα πρέπει αυτά να γίνουν ανεξέλεγκτα διαπερατά από κεφάλαια και ανθρώπους, ενώ η σημαία δεν είναι παρά ένα πανί, και όποιος το τιμάει είναι εθνικιστής, φασίστας, ακροδεξιός, πολιτικά και πολιτισμικά καθυστερημένος.

Μα τότε με αυτή την οπτική, ο Γλέζος και ο Σάντας, δεν αξίζουν κάποιας τιμής. Δεν έκαναν μια ηρωική πράξη να δώσουν ένα συμβολικό αλλά παγκόσμιας ακτινοβολίας, χτύπημα στον ναζισμό, κατεβάζοντας με κίνδυνο της ζωής τους τη ναζιστική σημαία από τη Ακρόπολη. Δυο τύποι που έπλητταν ήταν και αποφάσισαν να κάνουν παρκούρ στην Ακρόπολη και να κατεβάσουν ένα κομμάτι πανί.


Ελα όμως που αυτό το πανί, δεν είναι μόνο πανί. Ο φέρων το πανί του δίνει αξία, και αυτός που στο πανί βλέπει την απεικόνιση της πατρίδας του, του δίνει ιερότητα. Παραστατικά γράφει ο Γιώργος Σουρής για τον βομβαρδισμό τη σημαίας στο Ακρωτήρι των Χανίων το 1897: «Το γαλάζιο το πανάκι, που σκονίστηκ΄ εκεί πέρα, και το γκρέμισαν οι μπόμπαις απ’ την άκρη του βουνού, ανυψώνεται και φτάνει δοξασμένο στον αιθέρα, ως που γίνεται κομμάτι του γαλάζιου τ’ ουρανού».

Στον ίδιο βομβαρδισμό το πανάκι που κυμάτιζε πέφτει δυο φορές κάτω από τις οβίδες. Ο επαναστάτης Σπύρος Καγιαλές όταν μια τρίτη οβίδα τσακίζει τον ιστό, την παίρνει στα χέρια του, κάνει το κορμί του κοντάρι της σημαίας και την σηκώνει ψηλά... Ο Ιταλός επικεφαλής του στόλου των Μεγάλων Δυνάμεων, υποναύαρχος Κανεβάρο, γράφει στα απομνημονεύματά του: «Η ανύψωση της σημαίας με αυτόν τον τόσο ηρωικό τρόπο, αποτέλεσε μια στιγμή της ζωής μου που δεν θα λησμονήσω ποτέ».

Όπως δεν ήταν πανάκι η σημαία του θρυλικού Ρούπελ, που μια χούφτα Ελληνες αντιστάθηκαν στις ναζιστικές ορδές. Όταν ηττήθηκαν ένας γερμανός στρατιώτης πήρε ως λάφυρο ένα μισό καπνισμένο σκισμένο γαλανόλευκο πανί. Το κράτησε με σεβασμό, το πήρε μαζί του στις επιχειρήσεις στη Ρωσία, τραυματίστηκε, είχε το γαλανόλευκο μισοκομμένο πανάκι κάτω από το προσκεφάλι του. Επιστρέφοντας στη Γερμανία συνειδητοποίησε ότι κατέχει «ξένη περιουσία»! Το 1955 έστειλε επιστολή την βασίλισσα Φρειδερίκη, εκφράζοντας «τη βουβή αγάπη του» για τη χώρα μας, και επέστρεψε το πολυκαιρισμένο και ταλαιπωρημένο μισό πανάκι.

Ακόμη και στις πορείες του φιλειρηνικού κινήματος των αμερικανών φοιτητών που έκαιγαν τις αμερικανικές σημαίες, δεν τις έκαιγαν ως πολύχρωμα πανιά που είχαν αστεράκια για διακόσμηση που δεν σήμαιναν τίποτα, αλλά ακριβώς επειδή σήμαιναν. Οι σημαίες εκπροσωπούσαν την ιμπεριαλιστική χώρας τους που σκότωνε και έκαιγε με ναπάλμ έναν ολόκληρο λαό, αυτόν του Βιετνάμ.

Γατί οι σημαίες δεν είναι χρωματιστά πανάκια, σύμβολα ενός παλαιολιθικού παγανισμού. Εκπροσωπούν εθνικά κράτη. Με αυτά καθιερώθηκαν. Είναι σήματα και σηματοδοτούν το «συνανήκειν» ομοειδών ανθρώπινων συνόλων που έχουν αίσθηση κοινής ταυτότητας, κοινού πολιτισμού, κοινού παρελθόντος και κοινού μέλλοντος.

Και οι σημαίες ανταποκρίνονται στην ταυτότητά των λαών και των κρατών. Χαρακτηριστική η σημαία της Μοζαμβίκης όπου μεταξύ άλλων βλέπουμε ως έμβλημα ένα… Καλάσνικοφ ΑΚ-47 που συμβολίζει τον αγώνα για ανεξαρτησία, και ένα βιβλίο (εντάξει να μάθουμε τον μαρξισμό λενινισμό προτρέπει, αλλά αυτό είναι δευτερεύον). Στη Νότια Αφρική μετά την αποφυλάκιση του Μαντέλα άλλαξε το καθεστώς και άλλαξε η σημαία. Μόνο οι λαοί που τους ευνόησε η γεωγραφική θέση να μην έχουν ιστορία, έχουν χαρούμενες σημαίες που απεικονίζουν φύση, όπως π.χ. η πανέμορφη των νησιών Κιριμπάτι, ή του Μπουτάν που ο μυθικός δράκος κρατάει στα χέρια του πολύτιμες πέτρες (δες πλανήτη πόσο πλούσιοι είμαστε).

Δεν είναι τυχαίο που το αστέρι ως σήμα βρίσκεται στις περισσότερες σημαίες, ενώ το πιο σύνηθες χρώμα που εντοπίζεται είναι το κόκκινο. Το αστέρι είναι σηματωρός, καθοδηγεί, ενώ το κόκκινο συμβολίζει το θάρρος αλλά και το αίμα που έδωσε ο κάθε λαός για την ανεξαρτησία του (εντάξει υπάρχουν και κατακτητικοί πόλεμοι αλλά αυτοί αποσιωπούνται ως συνήθως!). Η πιο χαρακτηριστική ως προς αυτό είναι η ασπροκόκκινη της Αυστρίας. Ο λευκός χιτώνας του Λεοπόλδου Ε’ στην σκληρή Τρίτη Σταυροφορία βάφτηκε όλος κόκκινος με το αίμα του. Όταν έβγαλε τη ζώνη υπήρχε ένα άσπρο τμήμα. Το σχήμα του χιτώνα έγινε σημαία!

Μια γαλανόλευκη, αυτή της Αργεντινής, έχει στοιχεία ταυτότητας τη χώρας: Το γαλάζιο απεικονίζει τον ουρανό και το άσπρο το χιόνι των Ανδεων, ενώ ο ήλιος των Ινκας στη μέση, την σύνδεση και τον σεβασμό του παρελθόντος.

Για τη δική μας γαλανόλευκη δεν είναι δεδομένο ότι ισχύσει ο εθνικός μύθος πως το μπλε εκπροσωπεί τη θάλασσα της πατρίδας μας και το άσπρο τον αφρό των κυμάτων. Όμως μια χαρά έδεσε πειστικά με αυτή την ερμηνεία, αφού ούτως ή άλλως περιζωνόμαστε από θάλασσα. Όσο για τον σταυρό, ταίριασε απόλυτα, αφού επί αιώνες η χριστιανική πίστη ήταν αξεδιάλυτη με το γένος τω Ρωμιών, και πάρα πολλά μπαϊράκια καπεταναίων στα 400 χρόνια της τουρκοκρατίας είχαν ως σύμβολο τον σταυρό.

Οι σημαίες δεν είναι πανιά όπως κάποιοι μοντερνιστές (όχι μοντέρνοι) διακηρύσσουν ενίοτε στις τηλεοράσεις Είναι τα σήματα των πατρίδων των ανθρώπων.

Liberal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση