Οι ιρανικές επιδράσεις σε Ευρώπη και Brexit

Της Judy Dempsey

Οι καλοκαιρινές διακοπές κατά τη διάρκεια των οποίων υπολειτουργεί όλη η Ευρώπη, ανήκουν στο παρελθόν. Η πρόσφατη διαμάχη μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και του Ιράν είναι ένα παράδειγμα που δεν αφήνει την Ευρώπη να κάνει "διακοπές”. Το Λονδίνο βυθίστηκε στην αντιπαράθεση για τη διαδοχή της Theresa May ως ηγέτης των Συντηρητικών και πρωθυπουργός του ΗΒ όταν, προς ικανοποίηση της κυβέρνησης του Αμερικανού προέδρου Donald Trumjp, οι βρετανικές δυνάμεις στις 4 Ιουλίου κατέλαβαν ένα ιρανικό τάνκερ που φέρεται να μετέφερε πετρέλαιο στη Συρία, παραβιάζοντας τις αμερικανικές κυρώσεις. Ως αντίποινα, δύο εβδομάδες αργότερα το Ιράν κατέσχεσε ένα τάνκερ με βρετανική σημαία στα Στενά του Ορμούζ.

Δεν πρόκειται για μια απλή διμερή διαμάχη μεταξύ Λονδίνου και Τεχεράνης. Είναι μια διαφωνία που έχει εκθέσει τρία αδύναμα σημεία στις βρετανικές, ευρωπαϊκές και διατλαντικές πολιτικές. Είναι δύσκολο να δούμε το νέο πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου, Boris Johnson ή τη νέα πρόεδρο της Κομισιόν, Ursula von der Leyen, να είναι σε θέση να υπερβούν αυτές τις αδυναμίες.

Το πρώτο είναι οι ψευδαισθήσεις της Βρετανίας για το Brexit. Πολύ συχνά ο Johnson δηλώνει ότι η χώρα του θα ήταν καλύτερα εκτός της ΕΕ. Ωστόσο στις 22 Ιουλίου, ο απερχόμενος υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου Jeremy Hunt, ζήτησε από τους Ευρωπαίους (όχι τους Αμερικανούς ή το ΝΑΤΟ) να ηγηθούν μιας νέας θαλάσσιας συμμαχίας για την προστασία της ναυτιλίας στα Στενά του Ορμούζ. Τι ειρωνεία -και μια μέρα πριν ο Johnson, ο οποίος έχει υποσχεθεί να βγάλει τη Βρετανία από την ΕΕ χωρίς ή με συμφωνία, εξελέγη από τα μέλη του Συντηρητικού Κόμματος να διαδεχθεί τη May.


Η βρετανική ένσταση μαρτυρά πανικό και έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού. Πανικό, διότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει μόνο μία φρεγάτα στον Περσικό Κόλπο και σύντομα θα ανακουφιστεί. Ο Hunt δήλωσε πως η Βρετανία δεν θα μπορούσε να συνοδεύει κάθε πλοίο. Δεν ανέφερε ότι οι εδώ και δεκαετίες βαθιές περικοπές στον αμυντικό προϋπολογισμό, έχουν αποδεκατίσει τις βρετανικές ένοπλες δυνάμεις.

Η δεύτερη αδυναμία είναι η απουσία στρατηγικής προοπτικής της ΕΕ. Πρόσφατα περιστατικά στον Κόλπο, συμπεριλαμβανομένων και επιθέσεων σε δύο πετρελαϊκά τάνκερ στην περιοχή, η κατάρριψη από πλευράς Ιράν ενός αμερικανικού drone, και η κατάσχεση από το Ιράν ενός τάνκερ με βρετανική σημαία, θα πρέπει να έχουν δώσει επαρκείς λόγους για τις Βρυξέλλες και το Λονδίνο ώστε να προστατεύσουν τις κρίσιμες γραμμές ναυτιλίας και εμπορίου. Δεν συνέβη -αν και επίσης γνωρίζουν ότι το ένα πέμπτο του παγκόσμιου πετρελαϊκού εφοδιασμού μεταφέρεται από τα Στενά του Ορμούζ.

Με ελάχιστες εξαιρέσεις, μεταξύ των οποίων η Γαλλία και η Δανία, η ναυτική δύναμη της Ευρώπης και η στρατηγική ευαισθητοποίηση έχουν αποδειχθεί ανεπαρκείς όταν πρόκειται για την προστασία των οικονομικών και εμπορικών συμφερόντων της Ευρώπης. Η διαφωνία μεταξύ Λονδίνου και Τεχεράνης επιβεβαιώνει αυτά τα ελαττώματα.

Η αδυναμία της Βρετανίας αναμένεται να συνεχιστεί. Το Brexit θα απομακρύνει τη χώρα από την υπόλοιπη Ευρώπη. Θα γίνει προσπάθεια από τις αμυντικές ελίτ του Ηνωμένου Βασιλείου να διατηρήσουν όσο το δυνατό μια σχέση με τη Γαλλία, αλλά αυτό θα απαιτήσει μια δέσμευση από το Λονδίνο να επενδύσει στις ένοπλες δυνάμεις. Και ο Γάλλος πρόεδρος Emmanuel Macron, ο οποίος προσπαθεί να αναδιοργανώσει τις ένοπλες δυνάμεις οι οποίες είχαν υποστεί περικοπές, χρειάζεται περισσότερους ευρωπαϊκούς συνασπισμούς των προθύμων για να αντιμετωπίσει το Μάλι και το ευρύτερο Σαχέλ. Δεν χρειαζόταν η τελευταία ιρανική κρίση για να επιβεβαιώσει πως καμία χώρα στην Ευρώπη δεν μπορεί να είναι μόνη της ή ότι πολύ λίγες χώρες είναι στρατηγικά έτοιμες.

Η τρίτη αδυναμία αφορά στις ΗΠΑ, οι οποίες δεν μπορούν ή δεν θέλουν να κινηθούν από μόνες τους. Ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Trump, John Bolton, "τρώγεται” για κάποιου είδους σύγκρουση με το Ιράν. Η απόφαση της Ουάσιγκτον να αποχωρήσει από τη διεθνή συμφωνία του 2015 για τα πυρηνικά του Ιράν, η πολύ στενή της σχέση με το Ισραήλ και η απόφασή της να επιβάλλει νέες κυρώσεις στο Ιράν, έχουν θέσει τρομερές προκλήσεις στη διατλαντική σχέση. Αλλά η Ουάσιγκτον εξακολουθεί να χρειάζεται συμμάχους για να της δώσουν κάλυψη και νομιμότητα.

Αυτοί οι σύμμαχοι ωστόσο είναι σε δύσκολη κατάσταση. Παρά την λεγόμενη ειδική σχέση της Βρετανίας με τις ΗΠΑ, το Λονδίνο εξακολουθεί να υποστηρίζει τη συμφωνία για το Ιράν. Επιπλέον, δεν θέλει να συρθεί από την Ουάσιγκτον σε έναν πόλεμο με το Ιράν. Δεν είναι περίεργο το γεγονός ότι ο Hunt ήταν απελπισμένος να ζητήσει κάποια διπλωματική κάλυψη και κάλυψη ασφάλειας από τους Ευρωπαίους συμμάχους του Ηνωμένου Βασιλείου. Αλλά η Βρετανία και η ΕΕ είναι ανέτοιμες να προστατεύσουν τα στενά του Ορμούζ και πολιτικά δεν είναι αρκετά ισχυρές για να σώσουν την πυρηνική συμφωνία.

Αυτά τα τρία ζητήματα -η αδυναμία της Βρετανίας και η ανησυχία ρης για το Brexit, η έλλειψη στρατηγικής προοπτικής της Ευρώπης και οι αμυντικές ικανότητες, και μια διατλαντική σχέση που δυσκολεύεται να βρει κοινό έδαφος- θα κυριαρχούσουν στην ατζέντα εξωτερικής πολιτικής της Von XDer Leyen όταν αναλάβει το ρόλο της το Νοέμβριο. Η γεωστρατηγική επιρροή και δύναμη του Ιράν μένει να φανούν στο διπλωματικό, στρατιωτικό και οικονομικό μέτωπο. Έρχεται ένα ταραχώδες φθινόπωρο.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση