Το καλοκαίρι που θα κρίνει το μέλλον του ευρώ

Του Κωνσταντίνου Μαριόλη

Με… πεσμένες τις μάσκες και με τις αγορές να στέλνουν το δικό τους μήνυμα ξεκινά η προεκλογική περίοδος στην Ιταλία και μαζί της ένα τρίμηνο γεμάτο ανησυχίες και αβεβαιότητα, όχι μόνο για τις πολιτικές εξελίξεις στη γειτονική μας χώρα αλλά και για το ίδιο το ευρώ.

Μετά τις διαπραγματεύσεις των προηγούμενων εβδομάδων μεταξύ του Κινήματος Πέντε Αστέρων και της Λέγκας του Βορρά για τον σχηματισμό κυβέρνησης, την αρχική τους συμφωνία που τρομοκράτησε την Ευρώπη, το τελικό τροποποιημένο – και προφανώς ωραιοποιημένο - «συμβόλαιο» συγκυβέρνησης και την παρέμβαση του προέδρου Σέρτζιο Ματαρέλα, η οποία οδηγεί σε νέες εκλογές, όλοι, πλέον, γνωρίζουν τις προθέσεις καθενός.

Οι βασικοί παίκτες έχουν στήσει τα πιόνια τους και η Ενωμένη Ευρώπη ετοιμάζεται να παρακολουθήσει τη μεγαλύτερη μάχη που έχει γίνει ποτέ στην πολιτική της σκακιέρα, αφού οι εκλογές μετατρέπονται σε δημοψήφισμα και το αποτέλεσμα της κάλπης του Σεπτεμβρίου δεν αποκλείεται να καθορίσει τη μοίρα του ευρώ.

Η παραλίγο συγκυβέρνηση Πέντε Αστέρων - Λέγκας μπορεί να μην είχε τον Λουίτζι Ντι Μάιο ή τον Ματέο Σαλβίνι στη θέση του πρωθυπουργού αλλά θα είχε υπουργό Οικονομικών τον Πάολο Σαβόνα, έναν υπέρμαχο της διαπραγμάτευσης Βαρουφάκη. Επιπλέον, Ντι Μάιο και Σαλβίνι χαρακτήρισαν «πραξικόπημα» το μπλόκο του Ματαρέλα, με τον Σαλβίνι να προσθέτει ότι η Ιταλία δεν έχει κανένα λόγο να παραμείνει στην Ε.Ε. αν η Ευρώπη δεν αποφασίσει να ξαναγράψει τους κανόνες του παιχνιδιού.

Συνεπώς, οι Βρυξέλλες γνωρίζουν τι έχουν να αντιμετωπίσουν στην περίπτωση που οι Ιταλοί ενισχύσουν τα ποσοστά των δύο ευρωσκεπτικιστικών κομμάτων. Κάπως έτσι οι επικείμενες εκλογές, που μάλλον θα γίνουν τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, εξελίσσονται σε ένα άτυπο δημοψήφισμα. Οι Ιταλοί έχουν να αποφασίσουν μεταξύ της σύγκρουσης με την Ευρώπη και της επιστροφής σε μία κανονικότητα που δείχνει να τους έχει κουράσει.

Πολλοί στην Ιταλία κάνουν λόγο για δύο χαμένες δεκαετίες αφού από τη στιγμή που η χώρα μπήκε στο ευρώ η ανάπτυξη κινείται σε πολύ χαμηλά επίπεδα και σε συνδυασμό με την παγκόσμια κρίση του 2008 και την κρίση χρέους στην Ευρωζώνη, δημιουργείται η αίσθηση ότι η ιταλική οικονομία βρίσκεται κολλημένη σε μία θανάσιμη οικονομική στασιμότητα.
Μάλιστα, από το 2014 μέχρι σήμερα που η οικονομία της Ευρωζώνης ανακάμπτει η Ιταλία εμφανίζει τις χειρότερες επιδόσεις, μετά την Ελλάδα φυσικά.

Μπροστά στις κοσμογονικές αλλαγές που μπορεί να φέρει το ιταλικό δράμα η έξοδος της Ελλάδας από το μνημόνιο και το αν αυτή θα είναι «καθαρή» ή «βρώμικη» περνάει σε δεύτερη μοίρα. Διότι αν η παραμικρή σεισμική δόνηση στην Ιταλία προκαλεί τέτοια αναστάτωση στην Ευρώπη, η ευθεία ρήξη με τις Βρυξέλλες θα καταστήσει τη διάλυση της Ευρωζώνης ένα πολύ πιθανό ενδεχόμενο.

Την ίδια ώρα, η Ισπανία δείχνει και αυτή να βιώνει μία πολιτική κρίση που θα μπορούσε να έχει απρόβλεπτες συνέπειες. Η γενικότερη αντίληψη είναι ότι η Ισπανία πάρα πολύ δύσκολα θα γίνει Ιταλία, αφού οι πολιτικές δυνάμεις τάσσονται στην πλειοψηφία τους υπέρ της παραμονής στο ευρώ, κάτι που αντανακλάται και στις δημοσκοπήσεις. Όμως η πρόταση μομφής στο τέλος της εβδομάδας σε συνδυασμό με τις πολιτικές εξελίξεις στην Ιταλία δεν αποκλείεται να αναθερμάνουν τις αντισυστημικές τάσεις στην Ισπανία.

Υπενθυμίζεται ότι το ποσοστό στήριξης του ευρώ στην Ισπανία είναι ιδιαίτερα υψηλό σε σύγκριση με την Ιταλία όπου είναι το χαμηλότερο στην Ευρωζώνη (62%). Αν οι Ιταλοί ενισχύσουν τα ποσοστά των δύο αντισυστημικών κομμάτων, τότε κανείς…. Ματαρέλα δεν θα μπορεί να ανακόψει την άνοδό τους στην εξουσία και μάλιστα θα βρίσκονται σε θέση ισχύος για να προωθήσουν τη σύγκρουση με την Ευρώπη για την αναθεώρηση των ευρωπαϊκών συνθηκών.

Η Ευρωζώνη, βέβαια, δεν πρόκειται να καταρρεύσει μέσα σε μία ημέρα αν το Κίνημα των Πέντε Αστέρων και η Λέγκα του Βορρά κερδίσουν ξανά την εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων και σχηματίσουν κυβέρνηση. Όμως θα ξεκινήσει μία «σκοτεινή» περίοδος διεργασιών και διαβουλεύσεων που θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στις αγορές.

Μόνο χθες, το κόστος δανεισμού της Ιταλίας εκτινάχθηκε κατά 10% και έφτασε στο 2,7% όταν στις αρχές Απριλίου βρισκόταν στο 1,7% και το καλοκαίρι του 2016 στο 1,15%. Σε κάθε άνοδο των ιταλικών ομολόγων συμπαρασύρεται και το κόστος δανεισμού της Πορτογαλίας, της Ισπανίας και της Ελλάδας γεγονός που καθιστά ακόμη πιο επικίνδυνο το πιο δύσκολο καλοκαίρι στην ιστορία της Ευρωζώνης.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι το χρέος της Ιταλίας είναι 8 φορές υψηλότερο από το ελληνικό και το ΑΕΠ της σχεδόν 12πλάσιο, που σημαίνει ότι το πρόβλημα είναι πολύ μεγαλύτερο και πως οι αντιδράσεις των αγορών θα έχουν πολύ πιο βαθύ αντίκτυπο. Και αν ο Αλέξης Τσίπρας δεν άκουσε τον Γιάνη Βαρουφάκη για την πλήρη ρήξη με την Ευρώπη, οι Ιταλοί δύσκολα θα κάνουν πίσω αν δεν πάρουν κάποιο αντάλλαγμα. Όπως και να ‘χει, η Ευρώπη δεν θα είναι ποτέ πια η ίδια.

Liberal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση