Η βαριά σκιά του μεταναστευτικού που δεν βλέπουμε

Tου Άγγελου Συρίγου

Λόγω της πλήρους διαλύσεως κατά το πρώτο εννεάμηνο του 2015 της διαχειρίσεως μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών, η Ελλάδα κατέστη η κατ’ εξοχήν χώρα ενδιαφέροντος του ευρωπαϊκού κατεστημένου. Αρχικώς, τον Ιούλιο του 2015, θεώρησαν ότι η λύση είναι τα hot spots και μας τα επέβαλαν. Τον Οκτώβριο μας υποχρέωσαν να δημιουργήσουμε εντός τριμήνου 50.000 θέσεις φιλοξενίας.

Ακολούθησε το κλείσιμο του βαλκανικού διαδρόμου τον Φεβρουάριο του 2106. Η νατοϊκή επιχείρηση στο Αιγαίο ξεκίνησε τον Μάρτιο και συνοδεύθηκε από την συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας. Τον Μάιο του 2016 ανεστάλη η συνθήκη Σένγκεν για μία σειρά χωρών με την επίκληση της αδυναμίας της Ελλάδος να ελέγξει αποτελεσματικά τους εισερχομένους.

Τέλος, τον Σεπτέμβριο του 2016 ξεκίνησε τη λειτουργία της η νέα ευρωπαϊκή συνοριοφυλακή και ακτοφυλακή. Απ’ όλα αυτά τα μέτρα, τα πιο αποτελεσματικά ήσαν πρωτίστως η απόφαση της Τουρκίας να διακόψει τις ροές στο πλαίσιο της συμφωνίας με την ΕΕ και δευτερευόντως το κλείσιμο του βαλκανικού διαδρόμου.

Η Ελλάδα παραμένει υπό τον μεγεθυντικό φακό των λοιπών Ευρωπαίων. Η κριτική τους πλέον επικεντρώνεται στη διαχείριση όσων είναι εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα. Οι ευθύνες δεν βαραίνουν μόνον τη δική μας πλευρά. Οι Ευρωπαίοι με τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας υποτίμησαν τη δυνατότητα υποβολής αιτημάτων ασύλου από τους νεοεισερχομένους που καθυστερεί τρομερά τη διαδικασία.

Μέχρι να εξετασθεί η αίτηση ασύλου οι εισερχόμενοι παραμένουν στα νησιά. Για την πολύμηνη διαμονή τους χρησιμοποιούνται τα hot spots που βάσει του αρχικού σχεδιασμού της ΕΕ έπρεπε να είναι χώροι ολιγοήμερης παραμονής. Αυτό έχει επιβεβαιώσει τους χειρότερους φόβους των νησιωτών που αρνούνταν τη δημιουργία hot spots με το επιχείρημα ακριβώς ότι θα μετατρέπονταν σε δομές μόνιμης διαμονής.

Υποσχέσεις χωρίς αντίκρισμα

Το επόμενο σημείο που βαρύνει τους Ευρωπαίους είναι η υπόσχεσή τους για γενναία βοήθεια σε προσωπικό για την εξέταση των αιτημάτων ασύλου. Στην Ελλάδα έχει φτάσει μόνο ένα περιορισμένο ποσοστό του προσωπικού που είχε υποσχεθεί να στείλει ως βοήθεια η Επιτροπή. Τέλος, πάσχει τρομερά και το θέμα της μετεγκαταστάσεως προσφύγων σε άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ.

Η ελληνική πλευρά βαρύνεται με τις αργές διαδικασίες εξετάσεως των αιτημάτων ασύλου, αλλά και ιδεολογικές αγκυλώσεις. Στη Γερμανία επί παραδείγματι παρά το ειδεχθές παρελθόν της, θεωρείται φυσιολογικό Γερμανοί στρατιώτες να εξετάζουν αιτήματα ασύλου. Επιπλέον, δεν υπάρχει δεύτερος βαθμός εξετάσεως αιτημάτων ασύλου. Όσοι θεωρούν ότι αδικήθηκαν μπορούν να προσφύγουν μόνον στα γερμανικά δικαστήρια.

Αντιθέτως, μέχρι πρότινος, εμείς είχαμε βάλει τη μισή ελληνική διανόηση να επιλέξει τα μέλη των δευτεροβάθμιων επιτροπών εξετάσεως ασύλου. Ένα πρώτο θετικό βήμα έγινε με τη σύσταση έξι νέων επιτροπών ασύλου, στις οποίες συμμετέχουν εν ενεργεία διοικητικοί δικαστές. Οι επιτροπές, όμως, πρέπει να πολλαπλασιασθούν εάν θέλουμε να έχουμε άμεσα αποτελέσματα.

Ας χρησιμοποιήσουμε και προσφάτως συνταξιοδοτηθέντες διοικητικούς δικαστές (φροντίζοντας να λύσουμε το πρόβλημα που θα δημιουργηθεί με τη σύνταξή τους από την αμοιβή που θα παίρνουν). Επιπλέον, η ελληνική κυβέρνηση πρέπει επικοινωνιακά να τονίσει ότι δεν μας έχουν στείλει προσωπικό για το άσυλο. Πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εξακολουθούν να νομίζουν ότι δεν θέλουμε βοήθεια.

Μεταφορά στην ηπειρωτική Ελλάδα

Οι δομές που δημιουργήθηκαν στα νησιά κατά τη διάρκεια του χειμώνα στενάζουν φιλοξενώντας αριθμό ατόμων πολύ μεγαλύτερο από τις προδιαγραφές τους. Πρέπει άμεσα να αποσυμφορηθούν. Λόγω της κακής προϊστορίας με τα hot spots είναι εξαιρετικά δύσκολο να δημιουργηθούν άλλοι χώροι στα νησιά.

Η μεταφορά, όμως, προσφύγων-μεταναστών στην ηπειρωτική Ελλάδα έχει θεωρηθεί ότι συνιστά παραβίαση της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, παρ’ ότι κάτι τέτοιο δεν προκύπτει από το κείμενο. Τους τελευταίους μήνες έχουν, βεβαίως, γίνει κάποιες μεταφορές, αλλά όχι επαρκείς. Ένα πρόβλημα είναι ότι οι Ευρωπαίοι παρατηρούν πως από τους αριθμούς εκείνων που εμφανίζονταν να διαμένουν στην ηπειρωτική Ελλάδα, λείπουν μερικές χιλιάδες. Πρόκειται για μετανάστες που διέφυγαν με κάποιο παράνομο τρόπο εκτός Ελλάδος.

Για να δεχθούν οι Ευρωπαίοι τη μαζική μεταφορά στην ηπειρωτική Ελλάδα, θα πρέπει να δημιουργήσουμε δομές κλειστού τύπου, όπου οι αιτούντες άσυλο δεν θα κυκλοφορούν ελεύθεροι. Αυτό απαιτεί γρήγορες διαδικασίες για την εξέταση των σχετικών αιτημάτων, διότι αλλιώς θα έχουμε συμπλοκές και εξεγέρσεις.

Δύσκολα όλα αυτά, αλλά πρέπει να προετοιμαζόμαστε για την περίπτωση που η Άγκυρα, λόγω και των δύσκολων ευρωτουρκικών σχέσεων, αποφασίσει να ασκήσει ποικίλων ειδών πιέσεις προς την ΕΕ και αφήσει κάπως πιο ελεύθερες τις ροές. Το γεγονός ότι το προηγούμενο διάστημα καταγράφηκε μία σημαντική αύξηση των ροών μπορεί να οφείλεται στον καλό καιρό που επικρατούσε, αλλά μπορεί και να ήταν μία ένδειξη ότι η Άγκυρα χαλαρώνει τους ελέγχους για να στείλει μήνυμα. Ο χρόνος θα το δείξει…

SLPress


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση