Το Νεβρόζ και το φάσμα της διάλυσης που πλανάται πάνω από την Τουρκία

Του Σάββα Καλεντερίδη

Αν και το Νεβρόζ, που ταυτίζεται με την εαρινή ισημερία, είναι μια γιορτή που εορτάζεται από διάφορους λαούς σε μια ευρύτατη περιοχή από την Κεντρική Ασία μέχρι τη Μέση Ανατολή, ως η γιορτή της Άνοιξης και του Νέου Έτους, για τους Κούρδους έχει μια ιδιαίτερη σημασία και γιορτάζεται ως ημέρα ανεξαρτησίας, αγώνα και απελευθέρωσης. Γιατί;

Το έτος 612 π.Χ., όλα τα έθνη που έθνη που συνθλίβονταν κάτω από την κατοχή της Αυτοκρατορίας των Ασσυρίων, συνασπίστηκαν υπό την ηγεσία των Μήδων, προγόνων των Κούρδων και με τη συμμετοχή των Βαβυλωνίων και των Σκυθών άρχισαν μια ιστορική αντίσταση, η οποία εξελίχθηκε σε έναν νικηφόρο πόλεμο.

Οι δυνάμεις των Μήδων, υπό την ηγεσία του μυθικού ηγέτη Ντεμιρτζί Κάβα (Demirci Kawa), κατέλαβαν την Νινεβί, πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας των Ασσυρίων, θέτοντας τέλος σε αυτή την μακρόχρονη καταπίεση και δουλεία. Η ημερομηνία αυτής της νίκης, που απάλλαξε όλους τους λαούς της Μεσοποταμίας από την καταπίεση και τη δουλεία των Ασσυρίων, ήταν η 21η Μαρτίου, που ταυτίζεται με την εαρινή ισημερία και το Νεβρόζ και γιορτάζεται από τους Κούρδους, που παραμένουν σκλαβωμένοι και τον 21ο αιώνα, ως ημέρα ανεξαρτησίας, αγώνα και απελευθέρωσης.

Ο εορτασμός του Νεβρόζ μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980 ήταν απαγορευμένος, αφού το τουρκικό κράτος, που ακολουθούσε πολιτική σκληρής άρνησης και καταπίεσης εναντίον του ιστορικού αυτού λαού, δεν επέτρεπε στους Κούρδους να ανάβουν τις ενοχλητικές φωτιές και να πηδούν πάνω από αυτές, αφού το όλο σκηνικό θύμιζε την επανάσταση, που ήδη είχε αρχίσει, από το 1978 σε πολιτικό και από το 1984, σε στρατιωτικό επίπεδο από το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (ΡΚΚ).

Η πρώτη φορά που οι Κούρδοι αψήφησαν την απαγόρευση του τουρκικού κράτους και γιόρτασαν μαζικά το Νεβρόζ, ήταν η 21η Μαρτίου 1992, όταν χιλιάδες εξεγερμένοι συγκεντρώθηκαν στην πλατεία της πόλης Τζίζρε, κοντά στα σύνορα με το Νότιο Κουρδιστάν (Β. Ιράκ), και γιόρτασαν πανηγυρικά την απαγορευμένη γιορτή της ανεξαρτησίας, του αγώνα και της απελευθέρωσης.

Τότε, το τουρκικό κράτος, που δεν μπόρεσε να χωνέψει μια τέτοια αντίδραση, επιτέθηκε εναντίον των διαδηλωτών και σκότωσε εν ψυχρώ 22 πολίτες. Οι άγριες αιματηρές επιθέσεις του κράτους, αντί να κάμψουν την αγωνιστικότητα και το ηθικό των εξεγερμένων, του χαλύβδωσε, ενώ η φωτιά της επανάστασης εξαπλώθηκε με πρωτοφανή ταχύτητα σε ολόκληρο το Βόρειο Κουρδιστάν (ΝΑ Τουρκία). Οι κηδείες των θυμάτων έγιναν αιτία νέων εξεγέρσεων και έκτοτε, το Νεβρόζ, εκτός από τον παραδοσιακό ιστορικό, απέκτησε νέο συμβολισμό, συσχετιζόμενο με την επανάσταση και το κουρδικό εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα, που βρίσκεται σε εξέλιξη.

Οι κυβερνήσεις Ερντογάν τα τελευταία χρόνια έδειχναν ανοχή και ο εκάστοτε υπουργός εσωτερικών έδινε εντολή στις αστυνομικές δυνάμεις και τις αρχές ασφαλείας κατά τη διάρκεια των εορτασμών του Νεβρόζ να απουσιάζουν από τις περιοχές συγκέντρωσης των Κούρδων και να παρακολουθούν εκ του μακρόθεν και διακριτικά τους εορτασμούς, αφού υπήρχε η πεποίθηση ότι η βία του κράτους φέρνει βία και αναζωπυρώνει το κουρδικό κίνημα. Στους εορτασμούς αυτούς τα τελευταία χρόνια συμμετείχαν εκατομμύρια Κούρδων, ενώ το κουρδικό κίνημα έδινε μεγάλη σημασία στην εκδήλωση που πραγματοποιούνταν στο Αμέντ-Ντιγιαρμπακίρ, παραδοσιακή πρωτεύουσα του Κουρδιστάν, και στην εκδήλωση της Κωνσταντινούπολης, που κατά τον πρώην πρόεδρο της Τουρκίας, Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ, είναι η μεγαλύτερη κουρδική πόλη στον κόσμο, αφού οι Κούρδοι της Πόλης ξεπερνούν τα δυο εκατομμύρια.

Η τοποθέτηση στη θέση του υπουργού Εσωτερικών του Ιδρίς Ναΐμ Σαχίν (İdris Naim Şahin), στις 5 Ιουλίου 2011, μετά την πανηγυρική νίκη του ΑΚΡ στις γενικές εκλογές, ταυτίζεται με την αλλαγή της πολιτικής που ακολουθούσαν μέχρι τότε οι κυβερνήσεις του Ερντογάν απέναντι στο κουρδικό εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα. Ο Σαχίν ενορχήστρωσε εκτεταμένες επιχειρήσεις, κατά τις οποίες οι τουρκικές αρχές ασφαλείας προχώρησαν σε συλλήψεις 650 στελεχών του νόμιμου Κόμματος Ειρήνης και Δημοκρατίας (ΒDP) και οκτώ χιλιάδων στελεχών του ημιπαράνομου μηχανισμού KCK, που προετοίμαζε ένα παράλληλο μηχανισμό εξουσίας, με βάση τις συνομιλίες που διεξάγονταν μεταξύ του τουρκικού κράτους και του ΡΚΚ για την εξεύρεση πολιτικής λύσης στο Κουρδικό Ζήτημα.

Άρα, αυτό σήμαινε και το τέλος των συνομιλιών, προφανώς γιατί ο Ερντογάν αντιλήφθηκε ότι η πολιτική λύση που επεξεργάζονταν, θα οδηγούσε τελικά στην ίδρυση πρώτα ομόσπονδου και στη συνέχεια ανεξάρτητου κράτους και άρα στον διαμελισμό της Τουρκίας.

Έκτοτε, το τουρκικό κράτος, ακολουθεί πολιτική καταστολής του κουρδικού εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος, συνεπικουρούμενο από τις ΗΠΑ, οι οποίες από τη μια πλευρά στηρίζουν το αυτόνομο κουρδικό κράτους του Νοτίου Κουρδιστάν (Β. Ιράκ) και διατηρούν τους δικούς τους γενικούς σχεδιασμούς για το Κουρδικό και από την άλλη χρειάζονται την Τουρκία για τη Συρία και για το Ιράν.

Και να μην ξεχνάμε ότι οι εξελίξεις στη Συρία και το Ιράν θα επηρεάσουν το πότε και το πώς θα εξελιχθεί το Κουρδικό Ζήτημα και το πώς θα επηρεάσει αυτό την Τουρκία αλλά και την ευρύτερη περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου και της Ελλάδος.

Το 2012 η κυβέρνηση Ερντογάν, φοβούμενη ότι το κουρδικό εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα στους εορτασμούς του Νεβρόζ θα κάνει πρόβα της Κουρδικής Άνοιξης, στα πρότυπα της Αραβικής, την οποία σημειωτέον από ένα σημείο και μετά στήριζε η Άγκυρα, προχώρησε στην απαγόρευση των εορτασμών που είχαν σχεδιαστεί να γίνουν την Κυριακή, 18 Μαρτίου, στο Αμέντ-Ντιγιαρμπακίρ και στην Κωνσταντινούπολη. Η απαγόρευση δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα για την τουρκική κυβέρνηση, αφού περισσότεροι από 500 χιλιάδες Κούρδοι αψήφησαν τις απαγορεύσεις, ανέτρεψαν τα οδοφράγματα και γέμισαν το χώρο του εορτασμού στο Αμέντ, ενώ στην Κωνσταντινούπολη εκατοντάδες χιλιάδες Κούρδοι συγκρούονταν με τις αστυνομικές δυνάμεις, προκαλώντας μεγάλες καταστροφές.

Την ώρα που γράφονταν οι γραμμές αυτές (21 Μαρτίου), σε εβδομήντα πόλεις και κωμοπόλεις της Τουρκίας συνεχίζονταν οι συγκρούσεις μεταξύ των δυνάμεων της τουρκικής αστυνομίας και των Κούρδων διαδηλωτών, που επιχειρούσαν να σπάσουν τον αστυνομικό κλοιό για να γιορτάσουν το Νεβρόζ, τη γιορτή της ανεξαρτησίας, του αγώνα και της απελευθέρωσης. Μάλιστα, σε συμπλοκή που έγινε στο Τζίζρε έχασε τη ζωή του ένας αστυνομικός, ενώ σε ενέδρα του ΡΚΚ που έπεσαν άνδρες των ειδικών δυνάμεων της τουρκικής Αστυνομίας, έχασαν τη ζωή τους τέσσερις αστυνομικοί και ένας μόνιμος στρατοχωροφύλακας των ειδικών δυνάμεων και τραυματίστηκαν άλλοι πέντε.

Την ίδια ημέρα και ενώ το περιοδικό ΤΙΜΕ και η εφημερίδα New York Times έκαναν εκτενείς και με ιδιαίτερο «νόημα» αναφορές στο Νεβρόζ και το κουρδικό εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα -πάει τελείωσαν εκείνες αναφορές περί τρομορκατίας- η εφημερίδα Ραντικάλ δημοσίευε δημοσκόπηση σύμφωνα με την οποία το 49% των ερωτηθέντων Κούρδων τάσσεται υπέρ της «δημοκρατικής αυτονομίας του Κουρδιστάν», όρος που καθιέρωσε ο έγκλειστος στις τουρκικές φυλακές Αμπντουλλάχ Οτζαλάν, το 19,2% υπέρ ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους, το 5,4% υπέρ μιας «ομοσπονδίας» και το 7,1% υπέρ της ενίσχυσης των αρμοδιοτήτων στους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Αν αναρωτιέστε για το υπολειπόμενο 3,4%, αυτοί προτιμούν τη συνέχιση του υφισταμένου καθεστώτος, που σημαίνει ότι το 96,5% των Κούρδων της Τουρκίας με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στηρίζουν την κουρδικό εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα, και όλα αυτά τη στιγμή που η Τουρκία ξεσαλώνει και ξαναστέλνει το Πίρι Ρέις στο Αιγαίο, σε ελληνικότατη υφαλοκρηπίδα, παρά τα τηλεγραφήματα λύπης και αγάπης του Έλληνα υπουργού Εθνικής Αμύνης στον Τούρκο ομόλογό του, που σημειωτέον επικεφαλής των 40 χιλιάδων Τούρκων στρατιωτών που είναι κληρονομιά του Αττίλα στα άγια χώματα της Κύπρου.

Αθάνατη Ελλάδα!

Δημοσιεύθηκε στην Κυριακάτικη "Δημοκρατία" 25 Μαρτίου 2012

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση