Έμποροι των ελπίδων και ευημερία της κοινωνίας

• Του Άγη Βερούτη

Η Ελληνική οικονομία είναι βαριά άρρωστη. Η δραστική συρρίκνωση του ΑΕΠ για δεύτερη συνεχή χρονιά, και η σημερινή αδιέξοδη ψυχολογία της πραγματικής αγοράς το αποδεικνύει πέρα απο κάθε αμφιβολία.

Οι "έμποροι των ελπίδων" ανεπάγγελτοι πολιτικοί μας αποπειρούνται να εφαρμόσουν μια μονόπλευρη θεραπεία της οικονομίας μας. Έχοντας ολοσχερή άγνοια ή και αδιαφορία για τη λειτουργία της πραγματικής αγοράς, η δήθεν θεραπεία αυτή συνίσταται στην αφαίμαξη των υγιών κομματιών της οικονομίας, για την αιμοδοσία των θνησιγενών σάπιων και βαριά αιμορραγούντων πληγών της, χωρίς καμία προσπάθεια αντισηπτικής θεραπείας των τελευταίων ή απλά μείωσης της αιμορραγίας των. Νομοτελειακά αυτό οδηγεί στην αργή και βασανιστική θανάτωσή της, που σήμερα βιώνουμε στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας. Αυτή την πραγματικότητα δεν δείχνουν να αντιλαμβάνονται τόσο η πολιτική νομενκλατούρα, όσο και οι ορδές των παρασιτοβιούντων συντεχνιών και κομματικών στρατών που αποτελούν τη ρίζα των προβλημάτων της οικονομίας.

Η διερεύνηση του "3ου Δρόμου" των Ελλήνων Σοσιαλιστών της δεκαετίας του ´80 απέτυχε παταγοδώς να αναδείξει επί πραγματικού μια βιώσιμη εκδοχή ανθρώπινης Κοινωνίας του 21ου αιώνα. Η θεωρητική βάση του "3ου Δρόμου" δεν ήταν χωρίς ενδιαφέρον, απλά η εφαρμογή της απαιτούσε πολιτικούς με ήθος και ικανότητες που η Νεώτερη Ελλάδα δεν διέθετε ποτέ μέχρι σήμερα. Αντί αυτών, η αυθαιρεσία, η αδιαφάνεια, η διαπλοκή, και η διαφθορά, απετέλεσαν τα δομικά στοιχεία του, και τις κυρίαρχες αιτίες αποτυχίας του.

Η μέση οδός ανάμεσα στις πλήρως κρατικά ελεγχόμενες οικονομίες του Μαρξιστικού δόγματος και τις πλήρως ανεξέλεγκτες οικονομίες των φιλελεύθερων αγορών του καπιταλισμού, αποδείχθηκε, δυστυχώς και αυτή, φενάκη. Οι πρώτες παρήγαγαν ομοιογενή φτώχεια για τους πολίτες τους, ενώ στις δεύτερες η τελικά ανύπαρκτη "αόρατη χείρα" του Adam Smith, απλά διευκόλυνε την τεράστια συγκέντρωση πόρων στον έλεγχο ελαχίστων ιδιωτών, με ενδιάμεσο σταθμό των πόρων αυτών, προσωρινά, σε αυτούς που ονόμασαν Αστική Μεσαία Τάξη, πριν τους αποσπάσουν βίαια οι ολίγοι με φούσκες ή κρατικές επιδοτήσεις και κατόπιν φορολόγηση και ανεργία.

Η αποτυχία όλων των οικονομικών συστημάτων να διασφαλίσουν ευημερία και βιωσιμότητα στις κοινωνίες, σε αρμονία με το περιβάλλον και τις επόμενες γενιές, είναι προφανής και τελικά αναδεικνύει πως δεν είναι το οικονομικό μοντέλο μιας κοινωνίας που καθορίζει την ευημερία της αλλά η εφαρμογή του.

Κοινό χαρακτηριστικό όλων των παραπάνω οικονομικών συστημάτων αποτελεί η εφαρμογή τους από πολιτικά συστήματα που έχουν Αντιπροσωπευτικό χαρακτήρα, που διαφαινόμενα είναι και η αδυναμία τους. Οι "αντιπρόσωποι" των Πολιτών υπέρ του δημοσίου συμφέροντος παγκοσμίως απέτυχαν συστηματικά να υπερασπίσουν οτιδήποτε άλλο από το ατομικό τους συμφέρον και αυτό των διαπλεκόμενων με αυτούς. Η σύγκρουση ατομικού συμφέροντος των κυβερνώντων και των μηχανισμών κομματικής τους υποστήριξης με το Δημόσιο Συμφέρον είναι κοινός παρονομαστής, είτε λειτούργησαν σε καπιταλιστικά συστήματα, είτε σε σοσιαλιστικά, είτε σε ενδιάμεσες εκδοχές των δύο άκρων. Κοινό χαρακτηριστικό όλων των κυβερνώντων, ανεξαρτήτως ιδεολογίας, έχει αποτελέσει η εμμονή τους με την διακράτηση της εξουσίας και των προνομίων που αυτή συνεπάγεται.

Η αρχαιοελληνική πρώτη εκδοχή της Δημοκρατίας ήταν άμεση. Επάνω της στηρίχθηκαν οι εκδοχές των σημερινών αντιπροσωπευτικών πολιτικών συστημάτων, ανεξαρτήτως οικονομικών δομών ή προσέγγισης στην ιδιοκτησία (κρατική ή ατομική).

Δυόμιση χιλιάδες χρόνια αποτυχημένων προσπαθειών διαφοροποίησης από αυτήν την πρώτη και μοναδικά επιτυχημένη Δημοκρατία, αναδεικνύουν ότι η φύσις του ανθρώπου είναι βαθειά ατομιστική και άρα η συμμετοχή εκάστου ενός Πολίτη στην πολιτική διαχείριση των κοινών είναι απαραίτητο συστατικό μιας κοινωνικά δίκαιης διακυβέρνησης που θα οφελεί τις πλειοψηφίες και όχι τα λόμπι. Καμία ενδιάμεση λύση δεν απέδωσε, καθώς η ατομιστική φύση των ανθρώπων-κυβερνώντων πάντοτε θα τους οδηγεί σε κατάχρηση της εξουσίας και των προνομίων της.

Ως τώρα όμως, η αντιπροσωπευτικότητα των πολιτικών συστημάτων ήταν ένα απαραίτητο συστατικό της κλιμάκωσης του μεγέθους των πληθυσμών που υπηρετούνταν από το κάθε σύστημα. Πέρα από το μικρό συγκριτικά μέγεθος μιας κοινωνίας όπως αυτή της αρχαίας Αθήνας, η αμεσότητα της Δημοκρατίας στο μέλλον θα είναι εφικτή χάρη στην τεχνολογία για ολοένα και μεγαλύτερες πληθυσμιακά Κοινωνίες.

Ίσως κανείς από εμάς που βρισκόμαστε στη ζωή σήμερα, που γράφεται αυτό το κείμενο, να μην ζει όταν η Δημοκρατία αναπόφευκτα επιστρέψει στην πρώτη και μοναδική πραγματικά επιτυχημένη εκδοχή της: την Άμεση Δημοκρατία. Ίσως όμως οι μελλοντικοί πολίτες, και οι άρτια πολιτικά εκπαιδευμένες στην Αγωγή του Πολίτη γενιές των επόμενων tweeter και Facebook, να θεωρούν αυτονόητο να ψηφίσουν τον επόμενο πρόεδρο της Ευρώπης ή της Ελλάδας πατώντας like στο κινητό τους τηλέφωνο-υπολογιστή, ψηφίζοντας μετά "Επί της Αρχής" μια προτεινόμενη μεταβολή στο ευρωπαϊκό Σύνταγμα, και προσθέτοντας ένα σχόλιο που, συγκεντρώνοντας τις περισσότερες ψήφους, θα μεταβάλλει τον επόμενο φορολογικό νομό.

Το crowd sourcing της σύνταξης των νομών, η απευθείας επιλογή κυβερνώντων με ψήφιση ακόμα και των επιμέρους παραγόντων της Εκτελεστικής εξουσίας, ακόμη και η εκλογή των τοπικών τους Δικαστών απευθείας από τους Πολίτες, ίσως να βρίσκονται πέρα από τα χρονικά όρια του σημερινού προσδόκιμου επιβίωσης. Όμως η Άμεση Δημοκρατία αποτελεί την μοναδική πραγματικά βιώσιμη εκδοχή του μέλλοντος της πολιτικής και της Κοινωνίας των Ανθρώπων, που να εξασφαλίζει ευημερία στο παρόν και βιωσιμότητα των μελλοντικών γενεών, ανεξάρτητα από τις συντεταγμένες του όποιου οικονομικού συστήματος.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση