Πώς το ευρώ οδηγεί στη χρεοκοπία της Ελλάδας

Η Ελλάδα θα καταλήξει σε χρεοστάσιο. Το ελληνικό χρεοστάσιο θα οφείλεται πρωτίστως στη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Νομισματική Ένωση. Αν η Ελλάδα δεν αποτελούσε τμήμα του ευρωσυστήματος, μπορεί να μην έχει καταλήξει στην παρούσα απελπιστική κατάσταση, αλλά ακόμα κι αν έφτανε ως εδώ, θα μπορούσε να αποφύγει την ανάγκη ενός χρεοστασίου.

Το χρεοστάσιο της Ελλάδας δεν θα προκύψει ως ευθεία άρνηση της Αθήνας να αποπληρώσει το κεφάλαιο και τους τόκους στη λήξη των ομολόγων της. Θα πάρει τη μορφή της αναδιάρθρωσης του υπάρχοντος χρέους, υπό τη διεύθυνση του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θα περιλαμβάνει την ανταλλαγή των υπαρχόντων ελληνικών τίτλων με νέα ομόλογα χαμηλότερης ονομαστικής αξίας και χαμηλότερου επιτοκίου. Ή μπορεί να πρόκειται για μια ‘ήπια αναδιάρθρωση’ όπου η Ελλάδα θα συνεχίσει μεν να εξυπηρετεί το χρέος της, αλλά εκδίδοντας και παρέχοντας στους επενδυτές νέα ομόλογα, αντί να τους πληρώσει με ρευστότητα. Όποια μορφή κι αν πάρει το ελληνικό χρεοστάσιο, όμως, το γεγονός θα είναι ότι οι κάτοχοι των ελληνικών ομολόγων θα πάρουν λιγότερα από τα συνολικά ποσά που τους οφείλονται.

Ο μόνος τρόπος με τον οποίο η Ελλάδα θα μπορούσε να αποφύγει ένα χρεοστάσιο είναι η περικοπή του ετήσιου ελλείμματος της εκεί που θέλουν οι Έλληνες και ξένοι επενδυτές προκειμένου να την χρηματοδοτούν σε εθελοντική βάση. Και αυτό το ύψος θα ήταν κατ’ ελάχιστον εκείνο το σημείο όπου παύει να αυξάνεται η αναλογία χρέους προς ΑΕΠ.

Για να πετύχει κάτι τέτοιο η Ελλάδα, από τη στιγμή που το έλλειμμα του 2011 βρίσκεται ακόμη στο 10% του ΑΕΠ, θα πρέπει να πετύχει μια μείωση του τουλάχιστον κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες. Αλλά για να μειώσει την αναλογία ελλείμματος προς ΑΕΠ στα επίπεδα του 60% που ορίζει η συνθήκη του Μάαστριχτ, θα απαιτούνταν ο περιορισμός του δημοσίου ελλείμματος σε κάτω του 3% και η παραμονή του εκεί για πολλά χρόνια – στόχο που είχαν θέσει αρχικά οι Υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης για το 2012 αλλά που έχει πάρει αναβολή.

Ο περιορισμός του ελληνικού ελλείμματος κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες το 2010 και ο περιορισμός που προβλέπεται στο νέο ελληνικό πρόγραμμα κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες ως το 2015 συνεπάγεται μια δρακόντεια περικοπή των κρατικών δαπανών ή μια δραματική αύξηση των φορολογικών εσόδων ή, το πιθανότερο, και τα δύο. Πέρα από τις πολιτικές δυσκολίες να πετύχεις τέτοιους στόχους, αυτά τα περισταλτικά μέτρα έχουν πολύ αρνητικά αποτελέσματα στην συνολική εγχώρια ζήτηση, και κατά συνέπεια στην παραγωγή και την απασχόληση. Τα ποσοστά ανεργίας της Ελλάδας που ήταν στο 10% το 2011, κοντεύουν πλέον το 16%, και καθώς το ελληνικό ΑΕΠ είχε πέρσι πτώση 5%, η οποία αναμένεται ότι φέτος θα συνεχιστεί κατά άλλο ένα 4%, η ανεργία θα αυξηθεί περαιτέρω.

Οι πιέσεις στην οικονομική δραστηριότητα, μέσω της αύξησης της φορολογίας και της περιστολής των κρατικών δαπανών, θα οδηγήσουν σε μια αντισταθμιστική μείωση των φορολογικών εσόδων και σε ανάλογες αντισταθμιστικές αυξήσεις στις κοινωνικές μεταβιβάσεις πληρωμών προς τους ανέργους. Επομένως για κάθε σχεδιαζόμενη μείωση του ελλείμματος κατά 1 ευρώ, έχουμε μια πραγματική μείωση του ελλείμματος χαμηλότερη του 1 ευρώ. Όλα αυτά σημαίνουν ότι οι σχεδιαζόμενες φορολογικές αυξήσεις και περικοπές των δημοσίων δαπανών θα πρέπει να είναι πολύ μεγαλύτερες του 10% προκειμένου η Ελλάδα να πετύχει τους στόχους.

Γι’ αυτό λοιπόν και τα νούμερα που ενέχονται στο μέγεθος της μείωσης του ελληνικού ελλείμματος και της κάμψης της οικονομικής δραστηριότητας που συνεπάγονται μας δείχνουν ότι απλά δεν υπάρχει διέξοδος. Το χρεοστάσιο της Ελλάδας είναι αναπόφευκτο.

Η Ελλάδα θα μπορούσε να αποφύγει μια τέτοια κατάληξη αν δεν ήταν στην Ευρωζώνη. Αν η Ελλάδα είχε ακόμα δικό της νόμισμα οι αρχές θα μπορούσαν να προχωρήσουν στην υποτίμηση του ενώ παράλληλα θα εφάρμοζαν μέτρα δημοσιονομικής σύσφιξης. Η υποτίμηση του νομίσματος θα αύξανε τις εξαγωγές και θα βοηθούσε τα ελληνικά νοικοκυριά και τις εταιρείες να υποκαταστήσουν με εσωτερικά προϊόντα τα εισαγόμενα. Η αυξανόμενη ζήτηση για ελληνικά προϊόντα και υπηρεσίες θα αύξανε το ελληνικό ΑΕΠ, θα αύξανε τα φορολογικά έσοδα και θα μείωνε τις μεταβιβαστικές πληρωμές. Με δυο λόγια, η δημοσιονομική σταθεροποίηση θα ήταν πολύ πιο εύκολη και λιγότερο οδυνηρή αν η Ελλάδα είχε δική της νομισματική πολιτική.

Η συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη υπήρξε άλλωστε η βασική αιτία του σημερινού υψηλού δημοσίου ελλείμματος. Καθώς η Ελλάδα δεν είχε δικό της νόμισμα επί 10 χρόνια, δεν υπήρχαν σημάδια στις αγορές που να προειδοποιούν ότι το ελληνικό χρέος αυξάνεται επικίνδυνα.

Αν η Ελλάδα είχε παραμείνει εκτός Ευρωζώνης και είχε διατηρήσει τη δραχμή, η μεγάλη αύξηση της προσφοράς ελληνικών τίτλων θα είχε οδηγήσει σε κάμψη της ισοτιμίας της δραχμής και σε αύξηση των επιτοκίων των ελληνικών ομολόγων. Αλλά από τη στιγμή που τα ελληνικά ομόλογα αποτιμώνται σε ευρώ θεωρούνταν κάτι ανάλογο με τα ομόλογα σε ευρώ άλλων ευρωπαϊκών χωρών, έτσι τα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων δεν ανέβαιναν όσο καιρό η Ελλάδα αύξανε το δανεισμό της – μέχρι που οι αγορές άρχισαν να φοβούνται ένα πιθανό χρεοστάσιο.

Η πρόσφατη τελευταία εκρηκτική άνοδος των επιτοκίων των ελληνικών ομολόγων σε σχέση με τα γερμανικά μας δείχνει πόσο πιθανή θεωρεί η αγορά την ελληνική χρεοκοπία. Ο συνδυασμός των διακρατικών δανείων των άλλων χωρών της Ευρωζώνης και του ΔΝΤ μπορεί να παράσχει στη χώρα επαρκή ρευστότητα προκειμένου να αποφύγει τη χρεοκοπία για κάποιο διάστημα ακόμη. Σε αντάλλαγμα για αυτή τη στήριξη ρευστότητας η Ελλάδα υποχρεώνεται να δεχτεί την οδυνηρή δημοσιονομική προσαρμογή και την πτώση του ΑΕΠ της.

Στο τέλος, η Ελλάδα, τα άλλα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης και οι πιστωτές της χώρας θα υποχρεωθούν να αποδεχτούν ότι η χώρα είναι αφερέγγυα και δεν μπορεί να εξυπηρετήσει το υπάρχον χρέος της. Και τότε η Ελλάδα θα κηρύξει χρεοστάσιο.

Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση