Τι τρέχει με τη Τουρκία;

Στις αρχές του μήνα, ο Τούρκος πρωθυπουργός Recep Tayyip Erdogan ξεκαθάρισε τη θέση της χώρας στο ζήτημα της Νατοϊκής επέμβασης στη Λιβύη. Κάτι τέτοιο θα ήταν απαράδεκτο είπε. Δυο εβδομάδες αργότερα, επανέλαβε αυτή του τη θέση. Η Νατοϊκή επέμβαση δεν θα πρέπει καν να συζητιέται, τόνισε, «θα υπάρξουν άσχημες συνέπειες».

Αυτή την εβδομάδα όμως, η τουρκική θέση στο ζήτημα της Λιβύης έκανε στροφή 180^ο. Τώρα οι Τούρκοι επιμένουν να αναλάβει το ΝΑΤΟ, και μόνο το ΝΑΤΟ! Βέβαια, για να συμβεί αυτό, χρειάζεται και η σύμφωνη γνώμη της Τουρκίας, που αποτελεί μέλος του από το 1952.

Ήδη, πέντε τουρκικά πολεμικά πλοία και ένα υποβρύχιο έχουν σταλεί προκειμένου να συνεισφέρουν στο εμπάργκο όπλων κατά της Λιβύης. Μάλιστα, η τουρκική βουλή ενέκρινε την αποστολή κι άλλων δυνάμεων, ακόμη και στρατιωτών, αν αυτό κριθεί απαραίτητο.

Τι τρέχει λοιπόν με τη Τουρκία;

Ο υπουργός Εξωτερικών Ahmet Davutoglu εξήγησε αυτή τη πλήρη μεταστροφή, λέγοντας πως έπαιξε ρόλο η απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας, και η στήριξη του Αραβικού Συνδέσμου. «Δεν θέλαμε μονομερή επέμβαση του ΝΑΤΟ», διευκρίνισε, «αλλά τώρα μας καλύπτουν οι αποφάσεις…».

Αυτός όμως δεν είναι ο μοναδικός λόγος για την αλλαγή στάσης. Υπό την ηγεσία του Erdogan, η Τουρκία ακολουθεί μια πολύ φιλόδοξη εξωτερική πολιτική, σε μια προσπάθεια να μετατραπεί σε περιφερειακή δύναμη. Αυτή η πολιτική βασίζεται σε δυο στρατηγικές. Πρώτον, στην εξομάλυνση των σχέσεών της με τις γειτονικές χώρες. Πριν από 20 μόλις χρόνια, η Τουρκία τα πήγαινε άσχημα με κάθε χώρα που συνόρευε μαζί της. Σήμερα διατηρεί φιλικές σχέσεις με όλες, πλην της Αρμενίας.

Δεύτερον, η Τουρκία άφησε την επιχειρηματικότητα να κατευθύνει την εξωτερική πολιτική της. Οι τουρκικές επιχειρήσεις είναι από τις πλέον ανταγωνιστικές στην ευρύτερη περιοχή, και έχουν συντελέσει στη παρουσία της Τουρκίας στο Ιράν, στο Ιράκ, στη Συρία, στην πρώην ΕΣΣΔ, και στα Βαλκάνια. Όπου πάει ο πρωθυπουργός ή ο πρόεδρος, συνοδεύεται από μεγάλα κλιμάκια επιχειρηματιών. Ήδη έχει καταργηθεί η βίζα για επισκέπτες από τη Λιβύη, τη Συρία, την Ιορδανία, και τον Λίβανο. Συζητιούνται ακόμη και ζώνες ελεύθερου εμπορίου.

Όλα αυτά σημαίνουν άριστες σχέσεις με ηγέτες όπως οι Muammar Gaddafi, Bashar al-Assad, Hosni Mubarak και Mahmoud Ahmadinejad. Υπάρχουν μεγάλες τουρκικές επενδύσεις σε αυτές τις χώρες, ενώ δεκάδες χιλιάδες Τούρκοι εργάζονται σε αυτές.

Για αυτό, όταν άρχισε ο ξεσηκωμός των αραβικών λαών, ο Erdogan βρέθηκε μπροστά σε δίλημμα. Η πολιτική του επιτυχία βασίζεται εν μέρει στα λαϊκίστικα ένστικτά του. Αποτελεί ήρωα, τόσο στο εσωτερικό όσο και στον αραβικό κόσμο, επειδή αντιπαρατέθηκε με το Ισραήλ. Για αυτό και ήθελε να κάνει το σωστό, και να υποστηρίξει τις εξεγέρσεις. Κάτι τέτοιο όμως, θα έβαζε σε κίνδυνο τις κερδοφόρες εμπορικές σχέσεις που διατηρεί η χώρα του με αυτά τα καθεστώτα.

Όσα έγιναν στη Τυνησία έγιναν τόσο γρήγορα που κανένας δεν πρόλαβε να αντιδράσει. Έτσι η Τουρκία περιορίστηκε στο να χαιρετίσει το νέο καθεστώς. Η Αίγυπτος όμως ήταν πιο δύσκολη περίπτωση. Αν ο Erdogan έπαιρνε θέση εναντίον του Mubarak, κι αυτός επιβίωνε, οι συνέπειες θα ήταν αρνητικές. Ακολούθησε όμως το λαϊκίστικο ένστικτό του και του βγήκε σε καλό. Πήρε θέση εναντίον του Mubarak, πολύ πιο πριν κι από τον Ομπάμα.

Η περίπτωση της Λιβύης ήταν ακόμη πιο δύσκολη. Υπήρχαν 30.000 Τούρκοι που εργάζονταν στη χώρα. Και ο Καντάφι δεν είναι καθόλου προβλέψιμος. Έτσι η Τουρκία τήρησε μια ουδέτερη στάση, οργανώνοντας παράλληλα την απομάκρυνση των υπηκόων της. Μάλιστα, ο Erdogan επικοινώνησε αρκετές φορές με τον Λίβυο ηγέτη, προσπαθώντας να διαπραγματευτεί ένα ειρηνικό τέλος στις συγκρούσεις. Παράλληλα, οι ηγέτες των αντικαθεστωτικών ταξίδεψαν στην Άγκυρα για συνεννοήσεις. Σύμφωνα με τους Τούρκους, είχε σημειωθεί πρόοδος, η οποία όμως ανεστάλη όταν άρχισαν οι Γάλλοι τους βομβαρδισμούς. Το αν όντως υπήρχε κάποια πρόοδος δεν έχει επιβεβαιωθεί.

Τα γεγονότα στο Μπαχρέιν, στην Υεμένη, και πιο ειδικά στη Συρία, δυσκολεύουν κατά πολύ τον Τούρκο πρωθυπουργό. Διατηρεί στενές σχέσεις και με τα τρία αυτά καθεστώτα.

Μεγάλο ρόλο στη τουρκική εξωτερική πολιτική παίζουν και οι επερχόμενες γενικές εκλογές, στις οποίες ο Erdogan ποντάρει στις ψήφους των συντηρητικών Μουσουλμάνων. Οι Μουσουλμάνοι της Τουρκίας, όπως και όλοι οι Μουσουλμάνοι της Μ. Ανατολής, έχουν μια αμφιταλαντευόμενη άποψη για τη Λιβύη. Θέλουν να βοηθηθεί η λιβυκή αντιπολίτευση, αλλά αντιπαθούν τη Δυτική παρέμβαση, καθώς και οποιαδήποτε άλλη ενέργεια συντελεί στο θάνατο Μουσουλμάνων αμάχων.

Μόλις όμως πέρασε το ψήφισμα του ΟΗΕ, η Τουρκία θέλησε να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο. Περηφανεύεται ότι είναι υπεύθυνο μέλος του ΟΗΕ, και στηρίζει τις επιχειρήσεις ασφάλειας του Οργανισμού. Η χώρα ήδη διατηρεί 1.600 στρατιώτες στο Αφγανιστάν, και έχει διατελέσει διοικητής των εκεί δυνάμεων.

Παράλληλα, η Τουρκία εκνευρίζεται βλέποντας τη Γαλλία να αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο. Οι σχέσεις μεταξύ των δυο χωρών είναι ασταθείς, κυρίως εξαιτίας των γαλλικών εμποδίων στην αίτηση συμμετοχής της Τουρκίας στην ΕΕ. Μάλιστα οι Τούρκοι εξεμάνησαν όταν πρόσφατα, ο Sarkozy πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη, μένοντας μόλις 6 ώρες στη χώρα τους. Το ίδιο εξεμάνησαν όταν δεν προσκλήθηκαν στη σύσκεψη που οργάνωσε ο Sarkozy, για το θέμα της Λιβύης, λίγο μετά την απόφαση του Σ.Α.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών αποκήρυξε τη γαλλική αεροπορική επίθεση εναντίον των δυνάμεων του Καντάφι στο έδαφος, λέγοντας πως δεν καλύπτεται από την απόφαση του ΟΗΕ. Έτσι, όταν η Γαλλία αντιτέθηκε στην ανάληψη της ευθύνης από το ΝΑΤΟ, η Τουρκία, ενστικτωδώς, πήρε την ακριβώς αντίθετη θέση.

S.A.-BBC

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση