Η Θράκη υπάρχει;

Η εγκατάλειψη είναι γεγονός...

Καλόν είναι όταν κρατάει κανείς αρχείο να το σκέπτεται κατά καιρούς. Βλέπεις τι άλλαξε, τι έπρεπε να είχε αλλάξει και δεν έγινε τίποτε, τι έγινε χειρότερο και πολλά άλλα χρήσιμα για το σήμερα με ρίζες το χθες.
Αυτό έκανα πρόσφατα και είπα να θυμίσω τις διαφορές που προέκυψαν σε ένα (για μένα και πολλούς άλλους που αποφάσισαν να ξοδέψουν λίγη φαιά ουσία και να δώσουν λίγη περισσότερη προσοχή σε μια περιοχή όπως η Θράκη) σοβαρό εθνικό θέμα που χρονίζει. Σοβαρό για μας, για άλλους αδιάφορο, για άλλους ανύπαρκτο και για μερικούς αποτέλεσμα προβοκάτσιας.
Πριν από 28 χρόνια περίπου που εγκαταστάθηκα βρήκα μια περιοχή χορτασμένη από υποσχέσεις και απογοητευμένη από τα αποτελέσματα των υποσχέσεων.
Για να φθάσει κανείς από τη Θεσσαλονίκη στην Ξάνθη (χειρότερα για πιο πέρα) έπρεπε να οδεύσει δρόμο, χαρακτηρισμένο Εθνική οδό, ο οποίος είχε μετρημένα 14 (δεκατέσσερα) σημεία με το σήμα απαγόρευσης συνάντησης στο ίδιο σημείο του δρόμου δύο αυτοκινήτων αντίθετα κινούμενων. Για δυνατότητα προσπέρασης ας μη συζητάμε.
Το τραίνο έκανε τον διπλάσιο σχεδόν χρόνο από ότι έκανε το αυτοκίνητο, καμιά επικοινωνία βέβαια προς Βορρά και μόνον προς την Τουρκία ως επέκταση αυτός ο δρόμος…
Να πούμε ότι ο σιδηρόδρομος μέχρι το 1975 που ανέβαινε από την Αλεξανδρούπολη προς τον Βορρά είχε γραμμές που περνούσαν κατά ένα μήκος της διαδρομής στο τουρκικό έδαφος και επέστρεφαν στην ελληνική γη και πάλι. Ίσως συμπληρώνει την εικόνα του ενδιαφέροντος τότε. Με τέτοιες δυνατότητες μεταφοράς φυσικά δεν θα μπορούσε να υπάρξει εκβιομηχάνιση της περιοχής, όπως και δεν είχε. Ελάχιστοι δοκίμασαν την τύχη τους να στήσουν βιομηχανικές μονάδες πραγματικές και οι περισσότερες έκλεισαν μετά από λίγα χρόνια λειτουργίας ( δε μιλάω για τα βιομηχανικά κουφάρια που άφησαν αετονύχηδες της από την αρχαιότητα, αποικιοκρατικής Αθήνας, οι οποίοι εκμεταλλεύτηκαν τους κατά καιρούς ψηφισμένους αναπτυξιακούς νόμους και ουδέποτε ελέγχθηκαν ούτε πως ούτε πόσα χρήματα «έφαγαν».
Είναι δύσκολο να ελπίζει κανείς σε κάτι και να απογοητεύεται διαρκώς από τη συνέχεια.
Η δημόσια διοίκηση ήταν πολύ κάτω από τον μέσο όρο που θα μπορούσε να συναντήσει κανείς στην ήδη τότε προβληματική γενικά δημόσια διοίκηση. Σήμερα η όποια βελτιωμένη κατάσταση υπάρχει, συνεχίζει να απέχει από τον σημερινό μέσο όρο πάλι. Βέβαια, το γελοίο φαινόμενο της άρνησης έγκρισης αγοράς π.χ. αυτοκινήτου από μουσουλμάνους της περιοχής που υπήρχε (ενώ μπορούσε να πάει στη Θεσσαλονίκη και να αγοράσει) αφενός έχει εκλείψει μετά τη δήλωση-ανακοίνωση της «ισονομίας και ισοπολιτείας» το 1991, και αφετέρου δείχνει το μέγεθος της επικρατούσης ανοησίας της τότε δημόσιας διοίκησης, μαζί με τις «μπάρες» των συνόρων.
Η ευαισθησία της κεντρικής διοίκησης αλλά και κυρίως των εκάστοτε κυβερνήσεων φαίνεται από τα αποτελέσματα των αποφάσεών τους. Παραδείγματα: πρώτο το γεγονός ότι προ 15-ετίας περίπου είχε γίνει διακομματική Επιτροπή της Βουλής, η οποία συνεστήθη από 80 βουλευτές και η οποία ανέλαβε να κάνει προτάσεις βελτίωσης των συνθηκών στις παραμεθόριες περιοχές (Θράκη, νησιά, ανατ. Αιγαίο).
Φανερή η καλή πρόθεση, επανειλημμένες επισκέψεις διασκέψεις, συσκέψεις και διαβουλεύσεις.
Αλλά και εδώ όταν δε θέλουμε να σκεπτόμαστε, συσκεπτόμαστε.
Αποτέλεσμα κανένα. Διαπιστώσεις πολλές. Πομπώδεις δηλώσεις και υποσχέσεις σε υψηλούς τόνους, πάμπολλες επίσης.
Δεύτερο και προσωπικό αυτό το δείγμα. Υπουργός που ήταν πρώτος στην τάξη τον καιρό εκείνο σε συζήτηση που είχα με την ιδιότητα του Πρύτανη του ζήτησα να κάνει κάτι ιδιαίτερο για την Θράκη για να βοηθηθεί η περιοχή, θέτοντας στη διάθεσή του το σύνολο του δυναμικού του ΔΠΘ για να βοηθηθεί (τότε υπήρχε τέτοιο δυναμικό στο ΔΠΘ) στις αποφάσεις του, μου είπε νομίζοντας ότι χαριτολογούσε:
«Ας βγάλει δικούς της υπουργούς η Θράκη και να την βοηθήσουν. Εγώ πρέπει να σκεφτώ τη δική μου περιοχή.»
Δεν θα καταγράψω την αντίδρασή μου γιατί αγγίζει τα όρια της ύβρεως. Τελευταία, η Θράκη αποκτά Υπουργούς δικούς της. Ας δείξουν ότι σκέφτονται και αυτοί, όπως ο τότε συνάδελφος τους και ας αποδείξουν έντονα, χωρίς ανάγκη τήρησης οποιονδήποτε ισορροπιών και προκλητικά το ενδιαφέρον τους. Γιατί οι ευκαιρίες είναι λίγες.
Το 1973 ιδρύθηκε το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και πρωτολειτούργησε το 1974. Είχε ξεκινήσει με πολύ καλές προοπτικές. Έδωσε μια ώθηση στην περιοχή και κυρίως είχε αναγνωρισμένο έργο να επιτελέσει, εκτός από το να μεταφέρει γνώση και να φέρει στην περιοχή μερικές χιλιάδες πελάτες σε μπαράκια, φαστ-φουντάδικα, ξενοδοχεία και ιδιοκτήτες μικρών διαμερισμάτων. Είχε την πρόσθετη υποχρέωση, επίσημα δηλωμένη, της επιτέλεσης και εθνικού έργου.
Όσοι επιχείρησαν να υπηρετήσουν και αυτή τη διάσταση βρήκαν αντιμέτωπο το Υπ. Εξωτερικών (!!) και πολλοί σύρθηκαν και σε δικαστικές αίθουσες, μεταξύ των οποίων και ο γράφων. Φυσικά και οι δικαιολογίες και οι μεθοδεύσεις δεν είχαν σχέση με τις κρυφές σκέψεις τους που ήταν, «πώς να τους σταματήσουμε αυτούς να ασχολούνται με τέτοια θέματα».
Σήμερα την εθνική διάσταση της ύπαρξης του ΔΠΘ στην περιοχή την έχουν ξεχάσει όλοι, ακόμη και η διοίκηση του ΔΠΘ όπως φαίνεται.
Ίσως από μια άποψη και γνωρίζοντάς το παρελθόν, να κάνει καλά, φυλάγοντας τα νώτα της. Αν αυτό κάνει, καλά θα κάνει να φύγει, αν δεν το κάνει πάλι, καλά θα κάνει να φύγει ως ανίκανη. Πάντως η Αθήνα νοιώθει ικανοποιημένη με το γεγονός ότι έχει άλλο ένα Ανώτατο Ίδρυμα που νομίζει ότι λειτουργεί. Όπως και όλα τα υπόλοιπα.
Σημαντική ήταν η πρόταση να εγκατασταθεί το Δ’ Σώμα Στρατού στην περιοχή και αποτελεί μια πραγματική εγγύηση ασφάλειας, αλλά μόνο σε περίπτωση πολέμου. Μα η Θράκη, αν ποτέ χαθεί, και με όποιον τρόπο, δεν θα χαθεί μετά από πόλεμο. Οι διαδικασίες και οι, χρόνο με το χρόνο, διαμορφούμενες συνθήκες θα βοηθήσουν σ’ αυτό.
Χρήσιμο θα ήταν να γίνει μια αναφορά και σε μερικά πράγματα που έχουν σχέση με το λεγόμενο μειονοτικό θέμα και κάποιες πτυχές του. Για ποιους όμως; Για τους ντόπιους; Αυτοί ξέρουν. Για τους εκτός Θράκης και κυρίως στην Αθήνα και ειδικότερα στο Υπ. Εξωτερικών; Αυτοί μάλλον δεν θέλουν να ξέρουν. Οι πρόσφατες εκλογές για πολλούς δεν αποτελεί βάση προβληματισμού για τους πιο πάνω αλλά ένα φυσιολογικό φαινόμενο, εξελίξιμο, όμως, προς άγνωστη κατεύθυνση. Μήπως θα ξανακούσουμε μουσουλμάνους βουλευτές να δηλώνουν «Τούρκοι» εντός των πρακτικών της Ελληνικής Βουλής όπως έγινε προ 15ετίας περίπου;
Ο καινούργιος Υπουργός Εξωτερικών και Πρωθυπουργός ξέρει. Θα κάνει αυτό που πρέπει; Έχει τον τρόπο. Θα αποφύγει τις «καταπακτές» και γαλιφιές των από κάτω του; Είναι μια ελπίδα ακόμη. Ας μη σβήσει πάλι.
Σήμερα βέβαια υπάρχει η ολοκληρωμένη Εγνατία οδός. Ευλογία για όσους θέλουν να κινηθούν από Ανατολή σε Δύση και αντίθετα. Ποιοι είναι αυτοί; Διάφορες κατηγορίες όπως οι τουρίστες, οι Τούρκοι της Ευρώπης που πηγαίνουν (εποχικά) προς την Τουρκία, τα φορτηγά, κυρίως Τούρκικα που πηγαίνουν ευκολότερα τα προϊόντα της Τουρκίας στην Ευρώπη (και φθηνότερα) και οι ντόπιοι, οι οποίοι φθάνουν ευκολότερα στη Θεσσαλονίκη για δουλειές τους. Γιατί να μην έχουν λύσεις και δραστηριότητα μόνον στη Θράκη; Γιατί λείπουν οι μεταφορές προϊόντων παραγωγικής δραστηριότητας από Θράκη προς την υπόλοιπη Ελλάδα; Γιατί απλά τέτοια δεν υπάρχει. Ε! Πότε θα το φροντίζει κάποιος αυτό;
Ας μην παραλείψουμε και την αναφορά στον Αγωγό Πύργου – Αλεξανδρούπολης. Αλήθεια, θα προσφέρει τίποτα τοπικά; Κατά τις εκτιμήσεις των ίδιων των Αλεξανδρουπολιτών μάλλον πολύ λίγα; Εθνικά όμως; Φαίνεται ότι είναι πολλά. Τόσα πολλά που κάποιοι δεν το θέλουν γιατί δεν θέλουν να κερδίσουμε τόσο πολλά τόσο γρήγορα. Μακάρι τελικά να γίνει, αλλά φοβάμαι ότι και αυτό θα γίνει όταν δεν θα έχει να προσφέρει τίποτε παρά κινδύνους ρύπανσης στο καθαρό ακόμη Θρακικό πέλαγος.
Συμπέρασμα – απορία: τι κάνουμε, λοιπόν; Οι εκλογές τελείωσαν. Μάλλον τίποτε; Απλά θα ξαναελπίσουμε, θα ξαναευχηθούμε κάτι να γίνει στη Θράκη για τη Θράκη γιατί χωρίς να έχουμε ελπίδα δεν μπορούμε να έχουμε την απογοήτευση που τόσο συνηθίσαμε. Για την ώρα ξαναελπίζουμε. Από ότι μπορώ να γνωρίζω πάντως στην Αθήνα κάποιοι ανησυχούν. Μήπως ξέρουν κάτι που δεν ξέρουμε;

* του Ε. Γαλούση
* ο κος Ε. Γαλούσης είναι καθ. Δ.Π.Θ. και πρ. Πρύτανης

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση