«Κόκκινος» συναγερμός για τα εθνικά

Αθήνα και Λευκωσία επεξεργάζονται κοινή τακτική για τις κρίσιμες μάχες σε Ελληνο-τουρκικά και Κυπριακό στην «αρένα» της ΕΕ, με τους εταίρους μας, πάντως, να μην επιθυμούν ρήξεις.
H αναζήτηση κοινής τακτικής στην αντιμετώπιση της πρώτης κρίσιμης δοκιμασίας για την ελληνική εξωτερική πολιτική, της επαναξιολόγησης δηλαδή της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας, βρίσκεται στο επίκεντρο της διήμερης επίσκεψης που πραγματοποιεί από αύριο στη Λευκωσία ο Γιώργος Παπανδρέου.
Στις συναντήσεις με τον πρόεδρο Χριστόφια θα αποτυπωθούν και όλα τα εναλλακτικά σενάρια, καθώς όπως αναμενόταν καταβάλλεται προσπάθεια από αρκετές ευρωπαϊκές χώρες να περάσει το χρονικό ορόσημο του 2009 χωρίς συνέπειες για την Τουρκία, παρά το γεγονός ότι δεν έχει εκπληρώσει τη βασική υποχρέωση που ανέλαβε για εφαρμογή του Πρωτοκόλλου επέκτασης της Τελωνειακής Ενωσης με την Κύπρο.
Δέσμευση
Η κυπριακή ηγεσία μάλιστα με απόφαση του Εθνικού Συμβουλίου έχει δεσμευθεί ότι θα υπάρξουν κυρώσεις στην Τουρκία για τη μη εφαρμογή του Πρωτοκόλλου. Η δημοσιοποίηση της Εκθεσης Προόδου της Κομισιόν την Τετάρτη ήταν ενδεικτική των διαθέσεων που κυριαρχούν στους εταίρους, καθώς ουδείς επιθυμεί αυτήν τη στιγμή να στηρίξει πρωτοβουλία για ουσιαστική επαναξιολόγηση της Τουρκίας, θεωρώντας ότι αυτή θα οδηγούσε στην επιβολή νέων κυρώσεων, οι οποίες θα μπορούσαν να φθάσουν μέχρι και το οριστικό πάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Ο επίτροπος Ολι Ρεν δεν συνέστησε καμία κύρωση για τη μη εκπλήρωση των δεσμεύσεων εκ μέρους της Τουρκίας και προβαίνει σε μια «δημοσιογραφική» αποτύπωση της κατάστασης, ενώ με δηλώσεις του επιτείνει τη σύγχυση υποστηρίζοντας ότι το 2009 δεν ήταν καταληκτική ημερομηνία για την επανεξέταση της Τουρκίας.
Μάλιστα, στις Συστάσεις της έκθεσής του συμπεριέλαβε και μια ιδιαίτερα προβληματική αναφορά. «Τα διμερή θέματα δεν θα πρέπει να εμποδίζουν την ενταξιακή διαδικασία. Θα πρέπει να λύνονται από τα ενδιαφερόμενα μέρη, που έχουν την ευθύνη να αναζητήσουν λύσεις στο πνεύμα της καλής γειτονίας...».
Επιβαρημένο το κοινοτικό... περιβάλλον
Το περιβάλλον που διαμορφώνεται εν όψει της Συνόδου Κορυφής (10-11 Δεκεμβρίου) είναι ιδιαίτερα αρνητικό για την ελληνική διπλωματία καθώς στο μέτωπο του Σκοπιανού, εφόσον η σουηδική προεδρία επιμείνει να φέρει προς συζήτηση θέμα καθορισμού ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων, ο κ. Παπανδρέου (ή το πιθανότερο ο κ. Δρούτσας στο ΣΥΓΕΣ στις 7-8 Δεκεμβρίου) θα υποχρεωθεί να ασκήσει βέτο. Την ίδια στιγμή όμως θα πρέπει η Αθήνα να αναλάβει και το βάρος στήριξης της Λευκωσίας, που θα χειριστεί το μείζον θέμα της Τουρκίας.
Σύμφωνα με την απόφαση της Συνόδου Κορυφής του Δεκεμβρίου 2006 (που επιβεβαίωσε την απόφαση του Συμβουλίου Υπουργών της 11ης Δεκεμβρίου 2006) έχουν παγώσει ήδη 8 Κεφάλαια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, τα οποία και προβλέπεται να μείνουν παγωμένα «μέχρις ότου η Επιτροπή διαπιστώσει ότι η Τουρκία εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις που σχετίζονται με το Πρόσθετο Πρωτόκολλο».
Προβλέπεται ακόμη ότι τα «κράτη μέλη στο πλαίσιο της Διακυβερνητικής Διάσκεψης δεν θα αποφασίσουν το προσωρινό κλείσιμο Κεφαλαίων μέχρις ότου η Επιτροπή διαπιστώσει ότι η Τουρκία εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις τις σχετικές με το Πρωτόκολλο».
Ιδιαίτερη σημασία έχει όμως το έγγραφο που έγινε γνωστό ως «Αντιδήλωση της ΕΕ της 21ης Σεπτεμβρίου 2005», όπου η Ενωση ομόφωνα είχε καθορίσει το πλαίσιο των συνεπειών που θα είχε για την Τουρκία η μη εφαρμογή του Πρωτοκόλλου: «Η ΕΕ και τα κράτη μέλη τονίζουν ότι η έναρξη διαπραγματεύσεων επί των σχετικών Κεφαλαίων εξαρτάται από την εφαρμογή των συμβατικών υποχρεώσεων της Τουρκίας έναντι όλων των κρατών μελών. Η μη πλήρης εφαρμογή των υποχρεώσεων της Τουρκίας θα έχει επιπτώσεις στην όλη πρόοδο των διαπραγματεύσεων...».
Τα κείμενα αυτά προσφέρουν θεωρητικά διευρυμένο πλαίσιο επιλογών για Κύπρο και Ελλάδα, σε ό,τι αφορά τις συνέπειες που μπορεί να έχει η Τουρκία. Η Λευκωσία και η Αθήνα έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν από τους εταίρους όχι μόνο τη διατήρηση του παγώματος των 8 Κεφαλαίων, αλλά και τη λήψη αποφάσεων στο πλαίσιο αναφοράς της «Αντιδήλωσης» του 2005 για «επιπτώσεις στην όλη πρόοδο των διαπραγματεύσεων».
Ακόμη κι αν οι εταίροι, όπως όλα δείχνουν, φανούν απρόθυμοι στη Σύνοδο Κορυφής να υιοθετήσουν κυρώσεις κατά της Τουρκίας, παραμένει στο τραπέζι για την Κύπρο (μονομερώς) η επιλογή του συνολικού παγώματος των ενταξιακών διαπραγματεύσεων ή τουλάχιστον το μπλοκάρισμα και άλλων, πέραν των οκτώ, Κεφαλαίων, καθώς οι αποφάσεις στη Διακυβερνητική Διάσκεψη λαμβάνονται με ομοφωνία.
Είναι προφανές βεβαίως ότι μια τέτοια απόφαση απαιτεί μεγάλα αποθέματα αντοχών, καθώς θα φέρει σε συγκρουσιακή τροχιά Λευκωσία και Αθήνα, όχι μόνο με την Αγκυρα αλλά και με ορισμένα ισχυρά ευρωπαϊκά κέντρα (και φυσικά την Ουάσιγκτον).
Η νέα ελληνική κυβέρνηση γνωρίζει ότι μια τέτοια επιλογή θα είχε σοβαρές συνέπειες και στις διμερείς σχέσεις στις οποίες, όμως, ο ίδιος ο κ. Παπανδρέου θέλει να δώσει νέα πνοή. Ταυτόχρονα όμως είναι σαφές ότι εάν και στη Σύνοδο Κορυφής δεν υπάρξει απόφαση για κυρώσεις εις βάρος της Τουρκίας, αποδυναμώνονται όλες οι προηγούμενες αποφάσεις που απαιτούσαν ομαλοποίηση των σχέσεων με την Κύπρο και δημιουργούν ντε φάκτο μια sui generis κατάσταση, αφού η Τουρκία θα συνομιλεί με μια ένωση 27 κρατών, χωρίς να αναγνωρίζει την ύπαρξη του ενός από αυτά.
ΛΕΥΚΩΣΙΑ: Κρίσιμο δίλημμα
Η κυπριακή κυβέρνηση βρίσκεται προ διλήμματος, καθώς οι εταίροι φαίνεται να υιοθετούν σε μεγάλο βαθμό την επιχειρηματολογία της Αγκυρας ότι, ενδεχόμενος εκτροχιασμός των ενταξιακών διαπραγματεύσεων θα έχει σοβαρές αρνητικές συνέπειες στις συνομιλίες για το Κυπριακό.
Από τη βάση αυτή ξεκινά και η συζήτηση στην ΕΕ για Σχέδιο Β, όπου η επανεξέταση της συμμόρφωσης της Τουρκίας με τις δεσμεύσεις της θα αναβληθεί για ένα εξάμηνο. Θα συνιστά όμως διπλωματικό αυτοχειριασμό, εάν γίνει δεκτή η αναβολή επανεξέτασης της Τουρκίας χωρίς τουλάχιστον να αποφασιστούν, τώρα και εκ των πρότερων, οι συνέπειες που αυτομάτως θα επιβληθούν στην Αγκυρα με την εκπνοή και της νέας αυτής παράτασης, εφόσον βέβαια δεν έχει μέχρι τότε εφαρμόσει το Πρωτόκολλο.
Σε διαφορετική περίπτωση, η Τουρκία αλλά και όλοι οι γνωστοί υποστηρικτές της θα εκμεταλλευθούν το εξάμηνο για να μεταφέρουν όλο το βάρος των πιέσεων στον κ. Χριστόφια, ώστε να ενδώσει στις απαιτήσεις της τουρκικής πλευράς και του κ. Ταλάτ.
ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση