Τουρκία: Η κρίση των δικαστών

Ο προμαχώνας της κοσμικής ελίτ της Τουρκίας ήταν παραδοσιακά η δικαιοσύνη. Το τελευταίο διάστημα αποτελεί, ωστόσο, το νέο «μήλον της Έριδος» μεταξύ κυβέρνησης και κοσμικών, με την πρώτη να προσπαθεί να γίνει πλέον το νέο «αφεντικό» της και να τρίξει τα θεμέλια άλλου ενός θεσμού, που ανήκε στο πάλαι ποτέ κεμαλικό ιδεώδες, και τους δεύτερους να προσπαθούν να σώσουν τα «παιδιά» τους.
Η νέα διαμάχη για τον έλεγχο της δικαστικής εξουσίας στην Τουρκία ξεκίνησε ουσιαστικά ακριβώς ένα χρόνο πριν, τον Ιούλιο του 2008, όταν το κυβερνών κόμμα απειλήθηκε με λουκέτο μέσω του Συνταγματικού Δικαστηρίου και αντιλήφθηκε ότι η δικαιοσύνη αποτελεί το όργανο που χρησιμοποιούν οι κοσμικοί για να το πολεμήσουν. Η δεύτερη αφορμή γι' αυτήν τη μάχη κυριαρχίας ήταν η Εργκενεκόν, καθώς η κυβέρνηση Ερντογάν, μετά τα αλλεπάλληλα κύματα συλλήψεων μελών της παρακρατικής οργάνωσης από το δεξί της χέρι, την αστυνομία, συνειδητοποίησε ότι είχε ανάγκη κι από ένα δικαστικό «χέρι», τέτοιο που να μπορεί να τιμωρήσει το επίσης «κοσμικό» βαθύ κράτος, το οποίο έβαζε και βάζει ακόμη στις φυλακές.
Πριν από ένα μήνα, αφού «τακτοποίησαν» και καθόρισαν τα όρια της στρατιωτικής δικαιοσύνης, περνώντας νόμο που επιτρέπει την παραπομπή των στρατιωτικών και δη των πραξικοπηματιών στα πολιτικά δικαστήρια, τώρα ήρθε η σειρά των πανίσχυρων εισαγγελέων.
Το διάταγμα
Στην Άγκυρα, εδώ και δύο εβδομάδες, επικρατεί μια αποπνικτική ατμόσφαιρα που οφείλεται στο αδιέξοδο που έχει περιέλθει, με το «διάταγμα μεταθέσεων δικαστών και εισαγγελέων». Το διάταγμα αυτό εκδίδεται κάθε χρόνο στις αρχές Ιουλίου κατόπιν απόφασης του Ανωτάτου Συμβουλίου Δικαστών και Εισαγγελέων (ΑΣΔΕ), ενός επταμελούς οργάνου που αποτελείται από πέντε μόνιμα μέλη (δικαστές και εισαγγελείς), τον υπουργό Δικαιοσύνης και τον Γ.Γ. του υπουργείου, και οι αποφάσεις του λαμβάνονται πλειοψηφικά. Χρειάζονται, δηλαδή, τέσσερις από τις επτά ψήφους για να βγει μια απόφαση.
Το κατά τα άλλα ρουτίνας αυτό διάταγμα -που αφορά περί τους 1.500 δικαστές και εισαγγελείς σε όλη την Τουρκία- έχει «κολλήσει» εδώ και δέκα ημέρες στο ΑΣΔΕ, γιατί, ενώ ήταν έτοιμο, ένα από τα μέλη υπέβαλε προς ψήφιση εναλλακτική λίστα που περιλαμβάνει τη μετάθεση των επτά εισαγγελέων της Κωνσταντινούπολης που ασχολούνται με την υπόθεση Εργκενεκόν, του δικαστή του 13ου Κακουργιοδικείου Κωνσταντινούπολης, όπου δικάζεται η υπόθεση, καθώς και των εισαγγελέων του Ντιγιάρμπακιρ που διεξάγουν τις ανακρίσεις της υπόθεσης ‘Ζιτέμ’, δηλαδή της μυστικής υπηρεσίας της στρατοχωροφυλακής (Jitem) για τις δολοφονίες με άγνωστο δράστη, που έχουν διαπραχτεί στη νοτιοανατολική Τουρκία.
«Όσο περνούν οι μέρες, αντιλαμβανόμαστε όλο και καλύτερα ότι η ανώτατη δικαιοσύνη στην Τουρκία αναλαμβάνει το ρόλο ενός ''σιδηρού παραπετάσματος'', όπου καταφεύγει για να κρυφτεί το κράτος που έχει αδικοπραγήσει. Το κράτος αποκτά ασυλία πίσω από το παραπέτασμα αυτό», γράφει σε άρθρο του ο αρχισυντάκτης της «Ταράφ», Αχμέτ Αλτάν.
Η είδηση, που βρίσκει τη θέση της στα περισσότερα ΜΜΕ της χώρας εδώ και μέρες, είναι αποκαλυπτική για το τι αποσκοπεί να κουκουλώσει το δικαστικό κατεστημένο με τις μεταθέσεις των συγκεκριμένων εισαγγελέων και δικαστών: Μάρτυρες κατηγορίας υπό καθεστώς προστασίας (υπάρχουν 17 τέτοιοι στην υπόθεση Εργκενεκόν) έχουν καταθέσει ότι εκτέλεσαν 55 άτομα κατ’ εντολήν του συνταγματάρχη Τζεμάλ Τεμίζοζ και μετά την εκτέλεση τού παρέδιδαν τις ταυτότητες των θυμάτων… Ο ειδικός εισαγγελέας του Ντιγιάρμπακιρ ζητάει στο κατηγορητήριο 9κις ισόβια για τον Τεμίζοζ.
Οι διώκτες των διωκτών
Καθώς ο στρατός σιωπά, λοιπόν, τις μέρες αυτές, η ανώτατη δικαιοσύνη μπαίνει μπροστά για να εμποδίσει τα συγκεκριμένα όργανά της να τιμωρούν τόσο σκληρά τα «κακά παιδιά» του στρατιωτικού κατεστημένου. Και ξεμπροστιάζεται φυσικά.
Το πώς το κυβερνών κόμμα θα αντιμετωπίσει την κατάσταση δεν είναι σαφές, καθώς φαίνεται πως δεν είναι σαφείς και οι κανόνες που διέπουν την έκδοση του διατάγματος μεταθέσεων. Προς το παρόν, δεν συμμετέχουν στις συνεδριάσεις του ΑΣΔΕ ο υπουργός και ο Γ.Γ. δικαιοσύνης και γίνονται διαβούλια με τον Ερντογάν στην προσπάθεια εύρεσης λύσης. Κατ’ ελάχιστον, σκαλίζονται κανονισμοί απ' όπου φαίνεται να προκύπτει ότι δεν «επιτρέπεται η μετακίνηση δικαστή ή εισαγγελέα στον οποίο έχουν παραχωρηθεί ειδικές αρμοδιότητες» (όπως στην περίπτωση των εν λόγω υποθέσεων) και, ίσως, καθ’ υπερβολήν, κάποιοι -όπως η εφημερίδα «Ταράφ»- ζητούν από την κυβέρνηση να προχωρήσει άμεσα σε πρόωρες εκλογές μαζί με δημοψήφισμα για την αλλαγή του συντάγματος, ώστε να «μιλήσει ο λαός». Βέβαια, το ενδεχόμενο εκλογών φαντάζει πολύ μακριά, γι’ αυτό και εκτιμάται ως «υπερβολική» η πρόταση της συγκεκριμένης εφημερίδας, καθώς η μέχρι τώρα διακυβέρνηση του ΑΚΡ ορίζεται από το να καταβάλλει προσπάθειες να βρίσκει μια μέση οδό με το πολιτικοστρατιωτικό κατεστημένο και όχι να προκηρύσσει εκλογές.
Νέο δικαστικό πραξικόπημα;
Η Τουρκία είναι μια χώρα με περίεργη πολιτική ατζέντα, που αποδεικνύει σ' εκείνους που πιστεύουν ότι δεν μπορούν να απολαύσουν ποτέ ένα ήρεμο καλοκαίρι, πως έχουν απόλυτο δίκιο. Το ΑΣΔΕ αποτελείται από επτά μέλη, που «κηδεμονεύουν» όλο το δικαστικό σύστημα της Τουρκίας. Η σύνθεσή του είναι επίσης ενδιαφέρουσα. Δύο μέλη του είναι από την κυβέρνηση και τα υπόλοιπα πέντε από το Συμβούλιο της Επικρατείας και το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο. Τα πέντε μόνιμα μέλη που επιλέγονται από τα δύο ανώτατα δικαστήρια της χώρας τίθενται υπόψη του Προέδρου της Δημοκρατίας και εκείνος απλώς επικυρώνει το διορισμό τους, χωρίς να έχει δικαίωμα να ζητήσει καμία αλλαγή. Η αναλογία δηλαδή στο ΑΣΔΕ είναι «πέντε προς δύο».
Αυτήν τη στιγμή, τα δύο κυβερνητικά μέλη (ο υπουργός Δικαιοσύνης και ο γενικός γραμματέας του υπουργείου) αντιτίθενται στην απόφαση των πέντε μονίμων μελών για μετάθεση των εισαγγελέων και δικαστών που ασχολούνται με τις καίριες υποθέσεις. Όταν προέκυψε η διαφωνία, τα πέντε μόνιμα μέλη του ΑΣΔΕ συναντήθηκαν με την κοσμική αντιπολίτευση του Ντενίζ Μπαϊκάλ και συμφώνησαν να υποχωρήσουν και να αφήσουν «αμετάθετους» τους δικαστές που ασχολούνται με την Εργκενεκόν και να μετατεθούν μόνο αυτοί που ασχολούνται με τους περίεργους φόνους στην Ανατολία. Το παζάρι όμως είναι σκληρό, γιατί η κυβέρνηση δεν θέλει να κάνει πίσω και έχει με το μέρος της μάλιστα και την κοινή γνώμη, στην οποία περνά το μήνυμα ότι οι τίμιοι δικαστές, οι διώκτες των εγκλημάτων της Τουρκίας «διώκονται» και περιθωριοποιούνται από το κοσμικό κατεστημένο της δικαιοσύνης.
Πολλοί δεν δίστασαν να μιλήσουν μάλιστα για ένα νέο δικαστικό πραξικόπημα, μετά το περσινό με τη δίκη για το κλείσιμο του ΑΚΡ. «Η προσπάθεια του ΑΣΔΕ να απομακρύνει τους δικαστές της Εργκενεκόν από τη θέση τους είναι ένα δικαστικό πραξικόπημα» διακήρυσσε η συγγραφέας Χινταγέτ Σεβκατλί Τουκσάλ στη διαμαρτυρία κατά του ΑΣΔΕ, που έγινε πριν από λίγες ημέρες στην Κωνσταντινούπολη. Το ζήτημα είναι ποιος το διαπράττει αυτό το πραξικόπημα; Οι κοσμικοί που δεν θέλουν να οδηγείται στο εδώλιο το «αίμα» τους ή η κυβέρνηση που θέλει να ελέγξει έναν θεσμό που την απειλεί συνεχώς;
Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση