Η σημασία των Κούρδων στη Συρία

Οι δηλώσεις του Υπουργού Άμυνας της Τουρκίας Χουλουσί Ακάρ πως το βασικό ζήτημα για τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις είναι οι Κούρδοι της Συρίας και πως οι σχέσεις τους με τους Αμερικάνους είναι ακόμα μεγαλύτερο θέμα από τους ρωσικούς πυραύλους S-400 που εκείνοι προμηθευτήκαν, είναι ενδεικτικές της σημασίας που δίνει η Τουρκία στο ζήτημα.

Η Τουρκία θεωρεί τους Κούρδους στη Συρία ως προέκταση της αντάρτικης οργάνωσης του PKK και κατά συνέπεια έχει αναγάγει την αυτονόμηση τους ως βασικό λόγο της εισβολής τουρκικών δυνάμεων στο συριακό έδαφος.

Πριν αναδειχθούν σε βασικό κομμάτι του παζλ της Συρίας, οι Κούρδοι είχαν υποστεί πολύ άσχημη μεταχείριση από το καθεστώς του Άσαντ, καθώς πριν το 2011 είχαν στερηθεί στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα.

Δεν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τη γλώσσα τους, ενώ σε αρκετούς από εκείνους δε δίνονταν ούτε καν υπηκοότητα. Όταν ξέσπασαν οι εξεγέρσεις στον αραβικό κόσμο και το συριακό καθεστώς απέσυρε τις στρατιωτικές δυνάμεις του για να στραφεί προς τους αντικαθεστωτικούς, οι Κούρδοι άδραξαν την ευκαιρία.

Δημιούργησαν αυτόνομες διοικήσεις στις περιοχές του, συλλέγοντας εκείνοι φόρους και αναλαμβάνοντας τη διαχείριση δημόσιων δομών όπως για παράδειγμα των σχολείων της περιοχής. Η ανακήρυξη της αυτονομίας των Καντόνιων της Ροτζάβα έγινε με προσοχή, δίχως να ζητήσουν απόσχιση, ώστε να μην προκαλέσουν τους εμπλεκόμενους της περιοχής.

Η ηρωική αντίσταση τους απέναντι στους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους και η νίκη τους, ειδικά στο Κομπάνι το 2014, αποτέλεσε θεμέλιο για τη στενή σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες βρήκαν έναν σύμμαχο με μεγάλο κίνητρο να αντισταθεί στις ορδές από το Ιράκ. Η Τουρκία ωστόσο εισέβαλε στη Συρία το 2018 για να αποτρέψει τη θεσμοθέτηση των αυτόνομων περιοχών, που είχαν ανακηρύξει οι Κούρδοι.

Η απόφαση του Τραμπ για απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη Συρία έδωσε την ευκαιρία στους Τούρκους να κινηθούν για να καταλάβουν περιοχές που βρίσκονταν Κούρδοι, αναγκάζοντας τους να έρθουν σε μία δύσκολη συνεννόηση πάλι με το συριακό καθεστώς. Ο Μπασάρ Άσαντ δεν σταματά να δηλώνει πως θέλει να επιτύχει την επιστροφή όλων των εδαφών στο έλεγχο της Δαμασκού.

Παραδοσιακά, η Ρωσία ήθελε να βρίσκεται κοντά στους Κούρδους, ώστε να μη φαίνεται πως βρίσκεται στη Συρία μόνο για να στηρίξει το καθεστώς Άσαντ, αλλά να είναι σε θέση να επικαλείται έναν διαμεσολαβητικό ρόλο. Ο Άσαντ βέβαια διατηρήθηκε στην εξουσία, με την καθοριστική παρέμβαση της Μόσχας.

Ωστόσο αυτή τη στιγμή, η Ρωσία θέλει να βοηθήσει το συριακό καθεστώς να «εκκαθαριστούν» οι εναπομείναντες θύλακες αντίστασης, ειδικά στο Ιντλίμπ, στα σύνορα με την Τουρκία. Χαρακτηριστικές είναι οι προσπάθειες της Δαμασκού να σταματήσει την ανθρωπιστική βοήθεια που δίνεται στην περιοχή μέσω του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ώστε να επιτύχει τους σκοπούς της.

Σε αυτή την προσπάθεια έχει σύμμαχο της τη Ρωσία, που προτείνει να δίνεται η βοήθεια μέσω της κυβέρνησης της Συρίας. Βλέποντας τις εξελίξεις στα δυτικά, οι Κούρδοι σκάβουν χαρακώματα και σήραγγες κατά μήκος των συνόρων και προετοιμάζονται για μία παρατεταμένη περίοδο επιθέσεων εναντίον τους, όπως αναφέρει η ιστοσελίδα Al Monitor.

Ο χειρότερος φόβος των Κούρδων είναι να επιτευχθεί μία συνεννόηση μεταξύ της Τουρκίας και της Ρωσίας στη Συρία. Η Ρωσία, ωστόσο παραμένει ενοχλημένη με την Άγκυρα για τη διατήρηση των σχέσεων με τους αντικαθεστωτικούς στην επαρχία του Ιντλίμπ.

Ταυτόχρονα, οι καταγγελίες του ηγετικού στελέχους του οργανωμένου εγκλήματος στη Συρία και πρώην συνεργάτης του τουρκικού καθεστώτος, Σεντάτ Πεκέρ πως η Τουρκία εξόπλιζε τζιχαντιστικά στοιχεία στη Συρία το 2015 έχουν εξοργίσει τη Μόσχα.

Η Τουρκία προσπαθεί βέβαια να βρει συμβιβαστικές λύσεις στη Συρία και να διατηρήσει ανοιχτά τα κανάλια επικοινωνίας. Χαρακτηριστική είναι η ήπια αντίδραση της, όταν χτυπήθηκε από τους Ρώσους ένα διυλιστήριο πετρελαίου στις περιοχές των αντικαθεστωτικών, με τις οποίες συναλλασσόταν οι Τούρκοι. Ενδεικτικό της θέσης ισχύος στην οποία αισθάνεται, η Ρωσία δεν απάντησε καν στην Τουρκία.

Ωστόσο και η Ρωσία, όπως η Τουρκία, έχει ενοχληθεί από τις σχέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών με τους Κούρδους στη Συρία. Ενώ είχαν απομακρυνθεί κατά την περίοδο Τραμπ, είναι πιθανό ο Τζο Μπάιντεν να αισθάνεται την ευθύνη να μην αφήσει απροστάτευτους του Κούρδους στη Συρία.

Ωστόσο, η Μόσχα κλίνει σαφώς προς την ανακατάληψη του συνόλου των εδαφών από το ασαντικό καθεστώς και για αυτό η πίεση στους Κούρδους να παραδώσουν στο καθεστώς του Άσαντ στρατηγικά σημεία που ελέγχουν θα ενταθεί το επόμενο διάστημα.

Ηλίας Τασόπουλος
Liberal

 

 

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση