Αντιμέτωποι με τον Αρμαγεδδώνα τους οι Ευρωπαίοι ηγέτες

Της Rosa Balfour

Το ταμείο ανάκαμψης από τον κορονοϊό των 750 δισ. Ευρώ που συμφωνήθηκε τον Ιούλιο του 2020, έφερε ένα σχεδόν φυσιολογικό ευρωπαϊκό καλοκαίρι, παρά την πανδημία. Με την λιακάδα ήρθε η αισιοδοξία ότι η ΕΕ έχει λάβει τολμηρά μέτρα. Δεν ήταν μια "Hamiltonian moment”, όπως τόνισαν πολλοί παρατηρητές, σιόρι η συμφωνία δεν περιλάμβανε μια νέα φάση πολιτικής ολοκλήρωσης. Αλλά το πακέτο σηματοδότησε μια αλλαγή από την προηγούμενη δεκαετία, στην οποία η ΕΕ περνούσε από κρίση σε κρίση με συντηρητικές, βραχυπρόθεσμες λύσεις που ποτέ δεν αντιμετώπιζαν τα προβλήματα της ευρωζώνης, στην ασφάλεια, στη μετανάστευση ή στις εχθρικές διεθνείς πολιτικές.

Το 2020, η ΕΕ απέρριψε τις πολιτικές λιτότητας υπέρ ενός αναδιανεμητικού ταμείου ανάκαμψης, το οποίο αύξησε τον επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ στα 1,8 τρισ. ευρώ. Μια πράσινη και ψηφιακή μεταμόρφωση της οικονομίας φάνηκε να σηματοδοτεί μια νέα επανεφεύρεση του ευρωπαϊκού μοντέλου.

Η ΕΕ θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι διαχειρίζεται την πανδημία του κορονοϊού καλά σε σχέση με τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αν και υγεία ήταν πάντα αποκλειστική ευθύνη των χωρών-μελών της ΕΕ, οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ανέθεσαν στην Κομισιόν την προμήθεια των εμβολιασμών και υποστήριξαν μια συντονισμένη προσπάθεια για τη διανομή τους.

Αυτή η προσέγγιση αντικατοπτρίζει μια εμφανή εγκατάλειψη της αρχής ο καθένας για τον εκατό του, η οποία είχε ντροπιάσει την ΕΕ στις πρώτες εβδομάδες της πανδημίας, για χάρη ενός πνεύματος, "ισχυρότεροι ενωμένοι”. Η νέα συνεργασία θα αποθαρρύνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των χωρών και θα υποστηρίξει τις μειονεκτούσες χώρες μέσω των αποφάσεων της Κομισιόν για τις φαρμακευτικές συμβάσεις.

Λίγους μήνες μετά, τα πράγματα έχουν αλλάξει. Καθώς το τρίτο κύμα πλήττει την Ευρώπη, οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν διαθέσει 37,2 και 44,7 δόσεις εμβολίου ανά 100 ανθρώπους αντιστοίχως, έναντι του θλιβερού 12,9 δόσεων στην ΕΕ. Η νέα αμερικανική κυβέρνηση έχει ενεργοποιήσει ένα αξιοσημείωτο πακέτο στήριξης, ύψους 1,9 τρισ. Δολαρίων που διανεμήθηκε άμεσα, ενώ η ΕΕ ακόμη συζητά τις λεπτομέρειες του ταμείου ανάκαμψης. Οι προβλέψεις για την ανάπτυξη δίνουν μια εικόνα του αναδυόμενοι χάσματος μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΕ.

Η πρόκληση είναι σύνθετη, αλλά οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν βυθιστεί σε πανικό μεταξύ των συσσωρευμένων προμηθειών εμβολίων, των απειλών για μονομερείς απαγορεύσεις εξαγωγών εμβολίων και των ευθυνών για πολλαπλές αποτυχίες. Αρκετές μίνι κρίσεις ξεδιπλώνονται σε όλη την Ευρώπη καθώς οι εθνικές κυβερνήσεις επιδιώκουν να σωθούν από το παιχνίδι κατηγοριών.

Η κρίση του κορονοϊού έχει φέρει στο προσκήνιο κάποιες από τις αντιφάσεις της ΕΕ: τεχνοκρατία έναντι εθνικισμού, κράτη-μέλη εναντίον της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, και την Ευρώπη έναντι του διεθνούς ανοίγματος. Ενδεχομένως, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια αλληλεγγύη μεταξύ των φυλών, κάτι το οποίο δεν υπήρχε στη διάρκεια της πανδημίας.

Σε μια περίοδο που επικρατεί σκεπτικισμός για το εμβόλιο, είναι εκπληκτικό το ότι οι mainstream πολιτικοί ηγέτες στάθηκαν εναντίον της εξουσίας της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Φαρμάκων και του ΠΟΥ, εκφράζοντας αμφιβολίες για την ασφάλεια του εμβολίου της AstraZeneca εξαιτίας του φόβου των αντιεμβολιαστών και των αντιποίνων. Όποια και αν είναι τα θέματα της σύμβασης με την AstraZeneca, η εκστρατεία δυσφήμισης κατά της εταιρείας θέτει όλη τη στρατηγική της ανοσίας της αγέλης σε κίνδυνο. Η υπονόμευση της εμπιστοσύνης στην επιστήμη είναι "χαρτί" στα χέρια των λαϊκιστών πολιτικών που απορρίπτουν τα μέτρα για τον περιορισμό της πανδημίας.

Η ΕΕ έχει πάντα μια τεχνοκρατική "κλίση”, και η ισορροπία μεταξύ της λήψης αποφάσεων από εμπειρογνώμονες και των δημοκρατικών πολιτικών, είναι δύσκολη. Σήμερα, οι πολιτικοί ηγέτες φαίνεται να ξεχνούν το δημοκρατικό μέρος αυτής της εξίσωσης και εστιάζουν αποκλειστικά στη μάχη μεταξύ λαϊκισμού και τεχνοκρατίας. Εάν αυτές είναι οι παράμετροι της ευρωπαϊκής πολιτικής, η ΕΕ είναι καταδικασμένη να αποτύχει.

Ομοίως, η ισορροπία μεταξύ των εθνικών και των ευρωπαϊκών συμφερόντων είναι πάντα δύσκολη. Η αλληλεγγύη στην Ευρώπη είναι συχνά η αρχή την οποία επικαλούνται πιο συχνά, αλλά αυτή που εφαρμόζεται λιγότερο. Ο χρόνος θα δείξει πώς θα κατανεμηθεί η ευθύνη, αλλά ο συνδυασμός του κακού σχεδιασμού και των συμβάσεων από τις επιδιώξεις της Κομισιόν και των κρατών-μελών για τις δικές τους πολιτικές lockdown και εμβολιασμού, απέχουν πολύ από το να φέρουν εις πέρας τις υποσχέσεις που δόθηκαν. Η νομιμότητα και η αξιοπιστία της ΕΕ είναι σε κίνδυνο.

Σε διεθνές επίπεδο, αυτές οι άτακτες και πανικόβλητες αντιδράσεις υπονομεύουν την παγκόσμια εμπιστοσύνη προς την ΕΕ. Οι απειλές για το μπλοκάρισμα εξαγωγών δόσεων εμβολίων ρισκάρουν να εκτροχιάσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού -γιαα να αποκτηθεί μικρό μόνο πλεονέκτημα, σύμφωνα με τις έρευνες. Οι πρώτες κόντρες έγιναν με το Ηνωμένο Βασίλειο, με το οποίο βρίσκεται ήδη στα μαχαίρια εξαιτίας του Brexit. Οι υγειονομικοί αξιωματούχοι στην Αφρική είναι απογοητευμένοι και προειδοποιούν ότι μια βραδεία ανάκαμψη της οικονομίας και της υγείας εκεί, θαα έχει παγκόσμιες συνέπειες. Η Αυστραλία, που έχει ήδη πληγεί από μια ευρωπαϊκή απαγόρευση εξαγωγών, έχει απευθύνει έκκληση για ανθρωπιστικούς λόγους να συνεχιστούν να ρέουν οι προμήθειες προς τις φτωχότερες χώρες, όπου ο ιός εξαπλώνεται γρήγορα. Η ΕΕ μετά τον κορονοϊό οφείλει να λάβει υπόψη της πώς θα φαίνεται στον υπόλοιπο κόσμο.

Μαζί με αυτές τις αντιφάσεις, βρίσκεται μια βαθύτερη διάσπαση. Η Ευρώπη έχει πληγεί σημαντικά από τον κορονοϊό εξαιτίας της δημογραφικής μεταμόρφωσης της ως μια γηρασμένη κοινωνία. Μέχρι στιγμής, οι ευρωπαϊκές πολιτικές έχουν θέσει προτεραιότητα τις πιο ευπαθείς ηλικιακά ομάδες, αν μη τι άλλο για να προστατεύσει τα υγειονομικά συστήματα. Αλλά τώρα, εάν η ΕΕ θέλει να έχει μέλλον, πρέπει να επενδύσει στη νεολαία της. Κολλημένοι στο σπίτι, μην έχοντας τη δυνατότητα να απολαύσουν την κοινωνική διάσταση της μελέτης και της ελευθερίας να ταξιδεύουν σε όλη την ήπειρο, και με περιορισμένες προοπτικές απασχόλησης, η νεολαία της Ευρώπης κινδυνεύει να γίνει μια χαμένη γενιά.

Για να γυρίσει τα πράγματα υπέρ της, η ΕΕ δεν θέλει τίποτα λιγότερο από ένα ριζοσπαστικό σχέδιο για να απελευθερώσει τη νεότερη γενιά από το lockdown και ννα βάλει ξανά σε τροχιά την οικονομία της Ευρώπης. Αυτό ειναι κάτι που μπορεί να κάνει η ΕΕ. Αλλά οι αντιφάσεις και τα παράδοξα στη συμπεριφορά των πολιτικών ηγετών της Ευρώπης και στην υλοποίηση της πολιτικής των ευρωπαϊκών θεσμικό οργάνων θα παραμείνουν για μεγαλύτερο διάστημα, μπλοκάροντας τις γενικές αρχές που διέπουν την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και τον παγκόσμιο ρόλο της ΕΕ.

Capital

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση