Η Τουρκία εφαρμόζει τώρα μια πιο διεκδικητική εξωτερική πολιτική

Επιστρέφοντας από την πανδημία...

Του Marc Pierini

Η Τουρκία έχει κάνει στροφή να εφαρμόσει τη δική της διπλωματία στη διάρκεια της πανδημίας, με κινήσεις που περιλαμβάνουν την παράδοση ιατρικών προμηθειών και σχεδίων για μακροπρόθεσμη συνεργασία για ιατρικό εξοπλισμό. Η συνεταιριστική διπλωματία πάει χέρι με χέρι με μια διεκδικητική εξωτερική πολιτική, όπως απεικονίζεται με στρατιωτικές παρεμβάσεις και αμφισβητήσεις της νομικής τάξης στην Ανατολική Μεσόγειο. Ενώ είναι συνεπής με την κυβερνητική στρατηγική για το 2023 -όταν η Τουρκία θα διεξάγει και προεδρικές εκλογές και τους εορτασμούς των 100 χρόνων από την ίδρυση της χώρας- αυτή η πολιτική αναμένεται να δημιουργήσει αυξημένες δυσκολίες για τους εταίρους της Άγκυρας.

Η πανδημία ξεδιπλώνει διπλωματικές και πολιτικές ευκαιρίες

Η Τουρκία έχει στείλει προμήθειες ιατρικού εξοπλισμού σε χώρες και περιοχές επιλεγμένες για πληθώρα στρατηγικών στόχων -είτε για να διατηρήσει σταθερούς δεσμούς (όπως με την Ιταλία, την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο), περαιτέρω γεωπολιτικά συμφέροντα (όπως με τα Δυτικά Βαλκάνια και διάφορους Αφρικανούς εταίρους) ή προσπάθειες να κερδίσει χάρες (όπως με τις ΗΠΑ). Χρησιμοποιώντας τα αεροπλάνα της μεταφοράς στρατιωτικού υλικού, η Τουρκία ήταν σε θέση να προωθήσει αυτές τις παραδόσεις σε 116 χώρες μέσω τελετών προσεκτικά χορογραφημένων από Τούρκους διπλωμάτες.

Το επόμενο βήμα της χώρας είναι να τοποθετηθεί ως μια εναλλακτική στην Κίνα για την προσφορά ιατρικού εξοπλισμού και προμηθειών στις ευρωπαϊκές χώρες, εκμεταλλευόμενη την προσαρμοστική βιομηχανία, ιδιαίτερα στον αμυντικό τομέα. Ο διπλωματικός στόχος είναι σαφής: χρησιμοποιεί την πανδημία για να στηρίξει χώρες που έχουν ανάγκη και να βελτιώσει το προφίλ της Τουρκίας σε διεθνές επίπεδο.


Οι εγχώριες ευκαιρίες που βλέπει η Τουρκία ωστόσο είναι αρκετά διαφορετικές. Όπως άλλοι ηγέτες παγκοσμίως, ο Τούρκος πρόεδρος Recep Tayyip Erdogan έχει προχωρήσει σε κινήσεις καταστολής στο εσωτερικό. Η εθνική κυβέρνηση έχει καταστείλει περαιτέρω τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης και τους διαφωνούντες, όπως τους δημάρχους του αριστερού "Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος”, δικηγόρους και δημοσιογράφους. Μετά από την θέσπιση ενός ειδικού νόμου όπου επιτρέπει την πρόωρη απελευθέρωση φυλακισμένων για τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού, τα αφεντικά της μαφίας και άλλοι βίαιοι εγκληματίες πήραν προτεραιότητα ενώ φυλακισμένοι για θέματα γνώμης παρέμειναν πίσω από τα κάγκελα.

Ούτε οι επείγουσες εκκλήσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης ούτε οι εκκλήσεις της Διεθνούς Αμνηστίας έχουν εκτροχιάσει αυτή την πολιτική στρατηγική. Εξέχουσες προσωπικότητες όπως ο δημοσιογράφος Ahmet Altan, ο Κούρδος πολιτικός και πρώην προεδρικός υποψήφιος Selahattin Demirtas, και ο φιλάνθρωπος osman kavala, παραμένουν στη φυλακή μόνο και μόνο επειδή θεωρούνται ότι αντιτίθενται στον πρόεδρο.

Επιπλέον, ένας νέος νόμος βρίσκεται υπό συζήτηση εντός του κυβερνώντος κοινοβουλευτικού συνασπισμού -που αποτελείται από το συντηρητικό κόμμα Δικαιοσύνη και Ανάπτυξη του Erdogan (AKP) και το ακροδεξιό Εθνικιστικό Κίνημα- στόχο έχει να αποτρέψει τις εκροές ψήφων προς ανταγωνιστικούς συνασπισμούς νέων πολιτικών κομμάτων όπως αυτών που σχηματίστηκαν από τον πρώην αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Ali Babacan και πρώην πρωθυπουργό του ΑΚΡ, Ahmet Davutoglu. Για τον Erdogan και τους συμμάχους του, η πολιτική κυριαρχία παραμένει ο στόχος.

Μια πιο διεκδικητική Τουρκία

Στο μεταξύ, η Τουρκία έχει σπρώξει περαιτέρω τον εαυτό της στην παγκόσμια σκηνή. Πρώτον, χτίζει έναν ισχυρότερο αμυντικό τομέα για να ενισχύσει τις στρατιωτικές της δυνάμεις. Για παράδειγμα, η στρατιωτική βιομηχανία της χώρας έχει προωθήσει το μεγάλων υψομέτρων και αντοχής οπλισμένο drone, το Bayraktar Akinci, ένα είδος μη επανδρωμένου σκάφους που μέχρι πρότινος κατασκευαζόταν μόνο από τις ΗΠΑ και την Κίνα. Σύντομα θα γίνει ένα κρίσιμο asset της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας.

Δεύτερον, η Τουρκία είναι πολύ πρόθυμη να προβάλει την στρατιωτική της ισχύ στη Λιβύη, στο Κατάρ, στη Σομαλία και στη Συρία, και να καταστήσει αισθητή την εξουσία της κατά μήκος και πέρα από την πρώην Οθωμανική Αυτοκρατορία, στην -όπως εκτιμά σήμερα- ζώνη επιρροή της. Αυτή η πολιτική περιλαμβάνει την αμφισβήτηση της Ρωσίας στη Σύρια, όπου η Τουρκία επιδιώκει να εκδικηθεί για την ταπείνωση που υπέστη τον περασμένο Φεβρουάριο από τις ρωσικές και συριακές αεροπορικές δυνάμεις εις βάρος ενός τουρκικού τάγματος στην επαρχία Ιντλίμπ, και στη Λιβύη, όπου οι πρόσφατες στρατιωτικές επιτυχίες της Τουρκίας της έχουν χαρίσει τον τίτλο "kingmaker” από τους New York Times. Επομένως, η κόντρα μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας στη Λιβύη κάθε άλλο παρά έχει τελειώσει.

Τρίτον, η Τουρκία αμφισβητεί την τάξη στην Ανατολική Μεσόγειο, τόσο με τον επαναπροσδιορισμό των θαλάσσιων συνόρων μέσω συμφωνίας με την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης και με τη διεξαγωγή επιχειρήσεων γεώτρησης αερίου ανοιχτά της Κύπρου. Η Τουρκία επιδιώκει να διαπραγματευτεί νέους κανόνες στην περιοχή, στη βάση ενός τετελεσμένου γεγονότος μετά το άλλο. Όπως δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Mevlut Cavusoglu τον Μάιο: Η Τουρκία είναι εδώ. Πρέπει να συνεργαστείτε με την Τουρκία”.

Τέταρτον, η Τουρκία καταφεύγει σε προκλήσεις και μάλιστα υποτιμά. Το υπουργείο Εσωτερικών έχει βάλει στόχο την Ελλάδα με το να στέλνει πρόσφυγες στα σύνορα, και ο Erdogan έχει προχωρήσει μέχρι το σημείο που αποκάλεσε την ελληνική κυβέρνηση "Ναζί” όταν είχε προσπαθήσει να τους αποτρέψει να περάσουν από τα σύνορα. Σε επίσημες ανακοινώσεις, η τουρκική κυβέρνηση έχει χαρακτηρίσει τη θέση της ΕΕ για τα θαλάσσια σύνορα "ένα επαναλαμβανόμενο και άγονο αφήγημα” και έχει κατηγορήσει την Γαλλία ότι έχει γίνει "ο προστάτης ενός άξονα κακίας”, έχοντας "πέσει "σε παραλήρημα’ με την Κύπρο και την Ελλάδα για εδαφικές διαφωνίες. Έχει επανειλημμένως παρουσιάσει την ΕΕ ως έναν "αποτυχημένο” οργανισμό, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Συνολικά, η Τουρκία θέλει να επιστρέψει στην κυριαρχία της γειτονιάς. Παρά τις ελπίδες για το αντίθετο, η Τουρκία φαίνεται απίθανο να αλλάξει την πολιτική της στη Συρία για να φτιάξει τους δεσμούς με την ΕΕ. Όπως εξήγησε πρόσφατα ένας φιλοκυβερνητικός αρθρογράφος, "ο τουρκικός γεωπολιτικός άξονας είναι τώρα αισθητός από τον Περσικό Κόλπο στη Βόρεια Αφρική και στην ερυθρά Θάλασσα, από τα Βαλκάνια στον Καύκασο και στην Κεντρική Ασία”.

CarnegieEurope
Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση