Τα υπέρ και τα κατά ενός Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ασφαλείας

Του David Whineray

Θα μπορούσε να βοηθήσει ένα Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας (ESC) να αντιμετωπιστούν τα βαθύτερα θέματα αναφορικά με την έλλειψη πολιτικής βούλησης και στρατιωτικής ικανότητας της Ευρώπης; Ποιες χώρες θα παρευρισκόταν σε ένα τέτοιο συμβούλιο και πώς θα σχετιζόταν με το ΝΑΤΟ και την ΕΕ; Συμφωνούν οι Ευρωπαίοι στο ποιες βασικές απειλές αντιμετωπίζουν;

Το μεγάλο ερώτημα παραμένει αλλά το Παρίσι και το Βερολίνο πιθανότατα βλέπουν αρκετά οφέλη από την καθιέρωση ενός ESC.

Πρώτον, ως μικρότερο όργανο από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της ΕΕ και το Συμβούλιο Ξένων Υποθέσεων, ένα ESC θα μπορούσε να παρουσιάσει πιο γρήγορα τις ευρωπαϊκές θέσεις εξωτερικής πολιτικής, αυξάνοντας την ευρωπαϊκή –και τη γαλλική και τη γερμανική- επιρροή παγκοσμίως. Ένα ESC θα μπορούσε επίσης να παρακάμψει τις δυσκολίες της απαίτησης για ομοφωνία των θέσεων της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας της ΕΕ και την πρόσφατη τάση των μικρότερων κρατών-μελών της ΕΕ, να γίνονται πιο διεκδικητικοί στις διαπραγματεύσεις του CFSP.

Δεύτερον, ένα ESC θα μπορούσε να υιοθετήσει αυστηρότερες ευρωπαϊκές θέσεις, περισσότερο ευθυγραμμισμένες με τις γαλλό-γερμανικές απόψεις. Ένα ESC θα μπορούσε να εξετάσει το πρόβλημα του χαμηλότερου κοινού παρανομαστή του CFSP και να εμποδίσει την κινεζική (και ρωσική) στρατηγική της επιλογής ενός ή δύο μικρότερων κρατών-μελών της ΕΕ μέσω διμερούς ή οικονομικής πίεσης, για να εμποδίσει ή να αποδυναμώσει τις θέσεις του CFSP –όπως έκανε για παράδειγμα με επιτυχία το Πεκίνο για τις θέσεις της ΕΕ στην Νότια Θάλασσα της Κίνας.


Τρίτον, ένα ESC θα μπορούσε να παράσχει μια νέα πανευρωπαϊκή αρχιτεκτονική για να διατηρήσει το Ηνωμένο Βασίλειο συνδεδεμένο με την ευρωπαϊκή τροχιά εξωτερικής πολιτικής. Αυτό θα μπορούσε να μετριάσει τον κίνδυνο μετά το Brexit, μιας εξασθενημένης ευρωπαϊκής επιρροής σε παγκόσμιο επίπεδο, εάν το Λονδίνο ευθυγραμμιζόταν περισσότερο με τις προοπτικές του Αμερικανού προέδρου Donald Trump. Ένα ESC θα έφερνε όλες τις βασικές δυνάμεις εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας της Ευρώπης –είτε εντός είτε εκτός της ΕΕ- ενωμένες.

Τέλος, για το Παρίσι, μία ESC θα μπορούσε να προωθήσει έναν μακροπρόθεσμο στόχο να αποκτήσουν οι Ευρωπαίοι περισσότερο έλεγχο της ευρωπαϊκής ασφάλειας με ένα νέο σώμα στο οποίο η Γαλλία θα κυριαρχεί και –σημαντικό- από το οποίο εξαιρούνται οι ΗΠΑ.

Πέρα από τις φιλοδοξίες της Γαλλίας και της Γερμανίας, τα άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ θα μπορούσαν να δουν την ESC ότι προωθεί και τα δικά τους εθνικά συμφέροντα. Οι άλλοι τρεις "μεγάλοι" της ΕΕ –Ιταλία, Πολωνία και Ισπανία- ίσως να ήθελαν να σταματήσει μια αυξανόμενη τάση ενίσχυσης της συνεργασίας των Ε3 (Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο) στην θέσπιση της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής, από την οποία είναι αποκλεισμένοι.

Για τους μικρούς της ΕΕ, θα είχαν μεγαλύτερη επιρροή στην εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της Ευρώπης εάν κάποιοι από αυτούς βρισκόταν σε μια ESC, παρά από το εάν η συνεργασία των Ε3 για την εξωτερική πολιτική αυξανόταν ή εάν το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων άρχιζε να χάνει τη σημασία του εξαιτίας της δυσκολίας στο να επιτευχθεί ομοφωνία μεταξύ των 27 (ως απάντηση σε αυτό, το Βερολίνο έχει επίσης "ρίξει" την ιδέα μιας ψηφοφορίας με ειδική πλειοψηφία για την CFSP).

Επομένως, ένα Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας θα ήταν win-win για όλους; Υπάρχουν εμπόδια.

Ορισμένες χώρες μπορεί να είναι επιφυλακτικές για την αντιμετώπιση της αδυναμίας της Ευρώπης να προβάλει σκληρή δύναμη με μια θεσμική αντίδραση, αντί να αντιμετωπίσει τα βαθύτερα, υποκείμενα ζητήματα της έλλειψης πολιτικής βούλησης και στρατιωτικής ικανότητας.

Επιπλέον, προτού μια ESC μπορέσει να βοηθήσει την Ευρώπη να δράσει πιο στρατηγικά, θα χρειαστεί να υπάρξει συναίνεση για τις απειλές και τις προτεραιότητες ασφάλειας που αντιμετωπίζει η Ευρώπη και μια ευρωπαϊκή στρατηγική ασφάλειας για να τις αντιμετωπίσει. Υπάρχουν αυτά;

Ορισμένες χώρες της Κεντρικής Ευρώπης ίσως αντιταχθούν στον αποκλεισμό των ΗΠΑ –της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής δύναμης ασφάλειας- και να έχουν επιφυλάξεις για ένα νέο όργανο που αυξάνει την γαλλική και γερμανική επιρροή.

Άλλοι μπορεί να ανησυχούν ότι μια ESC θα μπορούσε να παραγκωνίσει ή να αντικαταστήσει το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ και να υπονομεύσει τις φιλοδοξίες να καθιερωθεί η ΕΕ ως ένας παράγοντας εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας.

Τέλος, υπάρχει η επίδραση στο ΝΑΤΟ. Ορισμένοι ίσως ανησυχούν ότι μια ESC θα υπονομεύσει το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο (NAC), το κύριο όργανο λήψης αποφάσεων του ΝΑΤΟ, και την διατλαντική συμμαχία –ιδιαίτερα σε μια περίοδο όπου αμφισβητείται από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Μπορεί να είναι υπέρ στο να δοθεί στο NAC ένας ευρύτερος, πιο πολιτικός ρόλος.

Ακόμη και εάν επιτευχθεί συναίνεση επί της αρχής για τη δημιουργία μιας ESC, μπορεί να υπάρξουν διαφωνίες στις λεπτομέρειες. Θα παρέχει η ESC μόνιμη ένταξη και δικαίωμα βέτο στις μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις; Εάν ναι, σε ποιους; Μόνο στους Ε3; Ή η Ιταλία, η Πολωνία και η Ισπανία επίσης; Εάν όχι, η Ε3 θα δεχόταν την εξουσία της ESC;

Εν ολίγοις, η ιδέα μιας ESC θα μπορούσε να έχει αποτέλεσμα, αλλά υπάρξουν σημαντικά ερωτήματα επίσης. Ως ο επικρατέστερος παράγοντας ασφάλειας της Ευρώπης, οι αμερικανικές θέσεις θα είναι επίσης σημαντικές. Θα υποστήριζε η Ουάσιγκτον μια ESC η οποία θα αύξανε την κατανομή των βαρών ή θα ήταν εναντίον διότι θα μείωνε την αμερικανική επιρροή;

Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, οι διατλαντικές προοπτικές της κυβέρνησης Trump έχουν οδηγήσει τη Γερμανίδα Καγκελάριο Angela Merkel και τον Γάλλο πρόεδρο Emmanuel Macron να ζητήσει από την Ευρώπη να "αναλάβει περισσότερες ευθύνες". Το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας ταιριάζει σε αυτή την αφήγηση. Με πολλούς τρόπους, είναι μια ιδέα που έγινε στην Ουάσιγκτον.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση